Nowe Miasto Lubawskie
| Nowe Miasto Lubawskie | |
| | |
| [[Plik:|240px|Pole-obowiązkowe]] Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | miasto |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Nowe Miasto Lubawskie |
| Liczba ludności (2012, źródło: http://gminanml.pl.) | 11.145 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Kod pocztowy | 13 - 300 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nowe Miasto Lubawskie | |
| Położenie na mapie Polski  Nowe Miasto Lubawskie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nowe Miasto Lubawskie (niem. Neumark in Westpreussen) – miasto gminne w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Nowe Miasto Lubawskie położone jest między Garbem Lubawskim a Pojezierzem Iławskim, nad rzeką Drwęcą.Miejscowość położona jest na terenie gminy Nowe Miasto Lubawskie, która posiada niezwykle urozmaiconą rzeźbę. Obszar gminy obejmuje Pojezierze Brodnickie, Garb Lubawski i głęboko wciętą dolinę Drwęcy. Na terenie gminy występują takie formy jak ozy i kemy, powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od Nowego Dworu znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od Jamielnika występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka Drwęca. Znaczną powierzchnię zaś zajmują mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielką powierzchnię zajmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu.
Dzieje miejscowości
We wczesnym średniowieczu ziemie dzisiejszego miasto zamieszkiwało bałtyjskie plemię Sasinów. Pierwsza wzmianka o Nowym Mieście pochodzi z 1325 r. i znajdują się w kronice Piotra z Duisburga. Nowe Miasto prawa miejskie otrzymało w 1353 r. na prawie chełmińskim. W XIV w. powstał tutaj pierwszy kościół i mury obronne. Po bitwie pod Grunwaldem przejściowo miasto znalazło się w rękach Władysława Jagieły. I pokój toruński przyznał jednak te ziemie krzyżakom. W 1440 r. przedstawiciele miasta przystąpili do Związku Pruskiego. Nowe Miasto w 1468 r. trafiło w ręce Polski. Miejscowość ucierpiała w czasie potopu szwedzkiego. W 1865 r. powołano tu Towarzystwo Rolnicze przekształcone następnie w 1893 r. w Bank Ludowy. W granicach Polski Nowe Miasto znalazło się ponownie w 1920 r. Do 1 kwietnia 1937 r. nosiło urzędową nazwę "Nowemiasto – Pomorze".
W Nowym Mieście Lubawskim funkcjonuje: Miejskie Centrum Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, filia Warmińsko – Mazurskiej Biblioteki Pedagogicznej, Nowomiejskie Towarzystwo Kultury, Chór Harmonia, Stowarzyszenie Edukacja Pod Żaglami, KS Drwęca Nowe Miasto Lubawskie, Automobilklub, NKS Drwęca, MUKS Olimpia, UKS Iskra, UKS Sokół oraz UKS Klub Taneczny. W mieście organizowana jest cykliczna impreza - Dni Nowego Miasta Lubawskiego. Niegdyś odbywały się: Ogólnopolski Zlot Fanów Zespołu Queen, warsztaty teatralno-filmowo-muzyczne "Nowa Sztuka Nowe Miasto". Ponadto na terenie miasta działają dwie szkoły podstawowe, przedszkole, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, Zespół Szkół Zawodowych.
W kolejnych latach liczba mieszkańców przedstawiała się następująco: 1812 r.- 719, 1825 r. - 1.067, 1910 r. - 4.144, 1945 r.- 4.672, 1955 r. - 5.046, 1965 r. - 6.450, 1998 r. - 10.800.
Gospodarka
W Nowym Mieście Lubawskim mieszczą się zakłady przemysłu: meblarskiego (Szynaka-Meble), materiałów budowlanych (Finishparkiet, Jawor). Funkcjonuje także firma F.H.U. Krystal, Hotel MOSiR, Zajazd "Nad Drwęcą", Hotel "Finisz", Hotelik Il’Cavaliere oraz kwatery prywatne.
Kultura=
Na terenie miejscowości działa Gminna Biblioteka Publiczna, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminne Centrum Kultury, Gminny Zespół Oświaty i Chór św. Cecyli. Ponadto funkcjonuje tutaj: Gazeta Nowomiejska – tygodnik, Tygodnik Internetowy NML, Portal Ziemi Nowomiejskiej, Gazeta Pomorska- wydanie toruńskie – codziennie jedna strona poświęcona informacjom z Brodnicy i Nowego Miasta Lubawskiego, "Nowości Dziennik Toruński", Polskie Radio Olsztyn, Telewizja Eltronik – lokalna brodnicka telewizja, program dla Nowego Miasta.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii Nowego Miasta Lubawskiego zapisali się: Katarzyna Dąbrowska - piosenkarka i aktorka, Tadeusz Domagała - historyk sztuki; Zyta Gilowska - minister finansów oraz wicepremier w rządach Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego, Stanisław Grabowski - poeta, wydawca, dziennikarz, Piotr Grzymowicz - prezydent Olsztyna, Zygmunt Kittel - współorganizator i dowódca powstania wielkopolskiego w Gnieźnie, starosta gnieźnieński, Juliusz Lech Kulikowski – biocybernetyk, Roman Kulikowski – cybernetyk, Wiesław Lendzion – piłkarz i działacz sportowy, Krzysztof Michalski - wojewoda lubelski w latach 1998-2000 a do 1998 burmistrz Świdnika, Stefan Michałek – adwokat i działacz społeczno-polityczny oraz prezydent Torunia w latach 1922-1924, Jacek Moczadło - muzyk rockowy, Zbigniew Muchliński - działacz państwowy i samorządowy, Ludwik Ochocki – ekonomista i wiceminister administracji oraz gospodarki terenowej i ochrony środowiska (1972–1981), Tomasz Reich - poeta i dziennikarz, Antoni Stawikowski – astronom i działacz podziemnej Solidarności, Krzysztof Szczawiński - kolarz zawodowy, Zbigniew Szwejkowski – meteorolog i klimatolog, Zuzanna Trzcińska – wioślarka, Nikolaus von Vormann - niemiecki generał, Leszek Werner – muzykolog, Ruth Weyher - niemiecka aktorka, Andrzej Witkowski - hydrogeolog, prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia Wód Podziemnych.
Zabytki:
Na terenie miasta znajdują się następujące zabytki: gotycka Bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim ; dawny kościół ewangelicki z 1912 r.; fragmenty murów miejskich z okresu po 1343; ruiny klasztoru OO. Reformatów w Łąkach Bratiańskich ; domy z XIX w.
Bibliografia:
