Nowolatki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 12: Linia 12:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<br/>
+
''' Nowolatki ''' - ciasteczka z pytlowej mąki i wody, przygotowywane w [[Sylwester|Sylwestra]].
 
+
<br/><br/>
''' Nowolatki ''' - ciasteczka z pytlowej mąki i wody, przygotowywane w [[Sylwester|Sylwestra]].<br/>
 
 
 
 
== Geneza ==  
 
== Geneza ==  
 
Zgodnie ze zwyczajem część figurek z zjadano, co miało zapewnić pomyślność w Nowym Roku. Pozostałe były przechowywane dla zwierząt, wierzono bowiem, że mają właściwości uzdrawiające i wzmacniające. Poza tym nowolatki wkładano pod słomę roślin obwiązanych na zimę, co miało je chronić przed przemarznięciem. Nowolatki miały zapewnić dobrobyt, pomyślność i zdrowy chów zwierząt.
 
Zgodnie ze zwyczajem część figurek z zjadano, co miało zapewnić pomyślność w Nowym Roku. Pozostałe były przechowywane dla zwierząt, wierzono bowiem, że mają właściwości uzdrawiające i wzmacniające. Poza tym nowolatki wkładano pod słomę roślin obwiązanych na zimę, co miało je chronić przed przemarznięciem. Nowolatki miały zapewnić dobrobyt, pomyślność i zdrowy chów zwierząt.
 
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Sposób przygotowania ==
 
== Sposób przygotowania ==
 
Mąkę zaczyniano z piwem kandyzowanym lub jałowcowym, przy czym oba składniki musiały być wcześniej poświęcone w trzeci dzień świąt [[Boże Narodzenie|Bożego Narodzenia]]. Z ciasta wylepiano zwierzęta, kłosy zboża,drzewa, ptactwo i postaci, którym przypisywano właściwości magiczne.Najważniejszymi figurkami byli trzej królowie, wyobrażeni zazwyczaj jako trzy paluszki z ciasta zagniecione na krzyż. Ciasteczek nie piekło się tylko suszyło na rozgrzanej blasze kuchni.
 
Mąkę zaczyniano z piwem kandyzowanym lub jałowcowym, przy czym oba składniki musiały być wcześniej poświęcone w trzeci dzień świąt [[Boże Narodzenie|Bożego Narodzenia]]. Z ciasta wylepiano zwierzęta, kłosy zboża,drzewa, ptactwo i postaci, którym przypisywano właściwości magiczne.Najważniejszymi figurkami byli trzej królowie, wyobrażeni zazwyczaj jako trzy paluszki z ciasta zagniecione na krzyż. Ciasteczek nie piekło się tylko suszyło na rozgrzanej blasze kuchni.
 
<br/>
 
<br/>
 
 
 
== Przepis ==
 
== Przepis ==
''Nowolatki pieczone'' <ref>http://warmia-browarnictwo.pl/wszystko-o-piwie/fafernuchy-nowolatki.html [data dostępu: 16.06.2014]</ref>
+
''Nowolatki pieczone'' <ref>[http://warmia-browarnictwo.pl/wszystko-o-piwie/fafernuchy-nowolatki.html warmia-browarnictwo.pl] [16.06.2014]</ref>
  
 
50 dkg mąki krupczatki, 1 jajko, 1 żółtko, 25 dkg masła, 5 łyżek śmietany, czubata łyżeczka proszku do piecznia, czubata łyżka grubej soli kamiennej  
 
50 dkg mąki krupczatki, 1 jajko, 1 żółtko, 25 dkg masła, 5 łyżek śmietany, czubata łyżeczka proszku do piecznia, czubata łyżka grubej soli kamiennej  
 
  
 
''Wszystkie składniki połączyć i wyrobić ciasto. Musi być na tyle elastyczne by dało się rozwałkować na grubość ok. 5 mm. Wykrawać ciasteczka – w okresie karnawału obowiązkowo w kształcie ptaków – wypiekać na niesmarowanej tłuszczem blaszce.''
 
''Wszystkie składniki połączyć i wyrobić ciasto. Musi być na tyle elastyczne by dało się rozwałkować na grubość ok. 5 mm. Wykrawać ciasteczka – w okresie karnawału obowiązkowo w kształcie ptaków – wypiekać na niesmarowanej tłuszczem blaszce.''
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Chłosta Jan, ''Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii'', Olsztyn 2009.
+
Chłosta Jan, ''Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii'', Olsztyn 2009.<br/>
#Hochleitner Janusz, ''Kuchnia świąteczna na Warmii'', [w:] ''Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność'', red. Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.
+
Hochleitner Janusz, ''Kuchnia świąteczna na Warmii'', [w:] ''Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność'', red. Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.<br/>
#Jankowska-Buttitta Małgorzata K., ''Niezapomniana kuchnia Warmii i Mazur'', Zakroczym 2007.
+
Jankowska-Buttitta Małgorzata K., ''Niezapomniana kuchnia Warmii i Mazur'', Zakroczym 2007.<br/>
#''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
+
''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/>
#''Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich'', wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.
+
''Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich'', wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.<br/>
#Szyfer Anna, ''Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków'', Olsztyn 1968.
+
Szyfer Anna, ''Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków'', Olsztyn 1968.<br/>
#''Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku'', red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
+
''Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku'', red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
 
 
 
<br/>
 
<br/>
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 22:52, 19 wrz 2014

Nowolatki

Tradycyjne NowolatkiTradycyjne Nowolatki

Nowolatki - ciasteczka z pytlowej mąki i wody, przygotowywane w Sylwestra.

Geneza

Zgodnie ze zwyczajem część figurek z zjadano, co miało zapewnić pomyślność w Nowym Roku. Pozostałe były przechowywane dla zwierząt, wierzono bowiem, że mają właściwości uzdrawiające i wzmacniające. Poza tym nowolatki wkładano pod słomę roślin obwiązanych na zimę, co miało je chronić przed przemarznięciem. Nowolatki miały zapewnić dobrobyt, pomyślność i zdrowy chów zwierząt.

Sposób przygotowania

Mąkę zaczyniano z piwem kandyzowanym lub jałowcowym, przy czym oba składniki musiały być wcześniej poświęcone w trzeci dzień świąt Bożego Narodzenia. Z ciasta wylepiano zwierzęta, kłosy zboża,drzewa, ptactwo i postaci, którym przypisywano właściwości magiczne.Najważniejszymi figurkami byli trzej królowie, wyobrażeni zazwyczaj jako trzy paluszki z ciasta zagniecione na krzyż. Ciasteczek nie piekło się tylko suszyło na rozgrzanej blasze kuchni.

Przepis

Nowolatki pieczone [1]

50 dkg mąki krupczatki, 1 jajko, 1 żółtko, 25 dkg masła, 5 łyżek śmietany, czubata łyżeczka proszku do piecznia, czubata łyżka grubej soli kamiennej

Wszystkie składniki połączyć i wyrobić ciasto. Musi być na tyle elastyczne by dało się rozwałkować na grubość ok. 5 mm. Wykrawać ciasteczka – w okresie karnawału obowiązkowo w kształcie ptaków – wypiekać na niesmarowanej tłuszczem blaszce.

Bibliografia

Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Hochleitner Janusz, Kuchnia świąteczna na Warmii, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność, red. Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.
Jankowska-Buttitta Małgorzata K., Niezapomniana kuchnia Warmii i Mazur, Zakroczym 2007.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich, wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.

Przypisy

<references>