Nowy Dwór: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Nowy Dwór | |nazwa = Nowy Dwór | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Nowego Dworu | |dopełniacz wsi = Nowego Dworu | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = nowy dwor.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół w Nowym Dworze. <br> Fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 313 | + | |liczba ludności = 313 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 89 | |strefa numeracyjna =(+48) 89 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Nowy Dwór''' (niem. ''Neuhof'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński | powiecie szczycieńskim]], w [[Jedwabno (gmina wiejska)|gminie Jedwabno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 313 mieszkańców<ref>łącznie Nowy Dwór i [[Dzierzki]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Siemiatkowski<ref>[http://www.jedwabno.pl/solectwa/ Strona Gminy Jedwabno] [10.09.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego. Miejscowość leży w odległości 12 km na zachód od [[Szczytno|Szczytna]], w pobliżu drogi krajowej nr 58 w kierunku [[Jedwabno|Jedwabna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Wieś | + | Wieś została założona w 1571 roku. W 1579 roku zajmowała obszar 26 łanów gruntów. Wiadomo, że w 1670 roku osiedliło się w niej trzech ziemian na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W następnym stuleciu przywilej odnowiono na istniejące już łany oraz dodatkowo na 14 łanów [[Nowizna |nowizn]] na prawie chełmińskim w ramach [[Osadnictwo szkatułowe|osadnictwa szkatułowego]]. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 30 łanów. |
| + | |||
| + | [[Kościół pw. św. Wojciecha w Nowym Dworze|Ewangelicki kościół]] został wybudowany w 1901 roku. Obecnie jest to siedziba [[Parafia pw. św. Wojciecha w Nowym Dworze|parafii rzymskokatolickiej pw. św. Wojciecha]]. | ||
| − | + | W wyniku działań wojennych podczas [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojny światowej]] wieś została zniszczona w 10%. W latach powojennych założono tu [[Ochotnicza Straż Pożarna |Ochotniczą Straż Pożarną]], która działa do dziś. Od lat 50. XX wieku funkcjonowało tu również [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. | |
| + | |||
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 26 gospodarstw | + | *1782 r. – 26 gospodarstw |
| − | 1818 – 128 osób, 26 gospodarstw | + | *1818 r. – 128 osób, 26 gospodarstw |
| − | 1858 – 23 gospodarstwa | + | *1858 r. – 23 gospodarstwa |
| − | 1939 – 415 osób | + | *1939 r. – 415 osób |
| − | 1954 – 314 osób | + | *1954 r. – 314 osób |
| − | 2010 – 237 osób | + | *2010 r. – 237 osób |
| − | + | ==Szkolnictwo== | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze |szkoła podstawowa]] | |
| − | + | *oddział przedszkolny | |
| − | + | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | * | + | *kościół pw. św. Wojciecha z 1901 roku; wieża dawniej była wyższa (cześć spaliła się w latach 80. XX wieku); przed kościołem granitowy głaz – pozostałość po pomniku upamiętniającym żołnierzy poległych w [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojnie światowej]] |
| − | * | + | *dawna plebania ewangelicka, naprzeciwko kościoła; obecnie szkoła podstawowa |
| − | * | + | *budynek szkoły w sąsiedztwie kościoła z przełomu XIX i XX wieku; na elewacji frontowej uchwyt z żelaza – pozostałość po szkolnym dzwonku |
| − | * | + | *dawny dom ludowy, obecnie [[Biblioteka w Nowym Dworze|biblioteka]] |
| − | * | + | *dawny [[Cmentarz ewangelicki w Nowym Dworze|cmentarz ewangelicki]], na skraju wsi; zdewastowany |
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
| + | *[[Bernard Piotr Mius]] (ur. 1952) — urodzony w Nowym Dworze samorządowiec, burmistrz miasta i [[Pasym (gmina wiejska) |gminy Pasym]] | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Ambroziak Sławomir, ''Dzieje parafii, kościołów i życia religijnego gminy Jedwabno (Jedwabno, Małga, Nowy Dwór)'', Rocznik Mazurski, t. 5, 2001, ss. 3–30.<br/> | |
| − | + | Ambroziak Sławomir, ''Historia gminy Jedwabno'', [w:] [http://www.jedwabno.pl/historia/ Strona Gminy Jedwabno] [22.08.2013]<br/> | |
| − | + | Ambroziak Sławomir, ''Z dziejów gminy Jedwabno'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 7–15.<br/> | |
| − | + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> | |
| − | + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [10.09.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat szczycieński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Jedwabno (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1501-1600]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 20:17, 10 lut 2020
| Nowy Dwór | |
| | |
 Kościół w Nowym Dworze.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Jedwabno |
| Liczba ludności (2010) | 313 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-122 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nowy Dwór | |
| Położenie na mapie Polski  Nowy Dwór | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nowy Dwór (niem. Neuhof) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Jedwabno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 313 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Siemiatkowski[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego. Miejscowość leży w odległości 12 km na zachód od Szczytna, w pobliżu drogi krajowej nr 58 w kierunku Jedwabna.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1571 roku. W 1579 roku zajmowała obszar 26 łanów gruntów. Wiadomo, że w 1670 roku osiedliło się w niej trzech ziemian na prawie chełmińskim. W następnym stuleciu przywilej odnowiono na istniejące już łany oraz dodatkowo na 14 łanów nowizn na prawie chełmińskim w ramach osadnictwa szkatułowego. W połowie XIX wieku wieś obejmowała 30 łanów.
Ewangelicki kościół został wybudowany w 1901 roku. Obecnie jest to siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. św. Wojciecha.
W wyniku działań wojennych podczas II wojny światowej wieś została zniszczona w 10%. W latach powojennych założono tu Ochotniczą Straż Pożarną, która działa do dziś. Od lat 50. XX wieku funkcjonowało tu również Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 26 gospodarstw
- 1818 r. – 128 osób, 26 gospodarstw
- 1858 r. – 23 gospodarstwa
- 1939 r. – 415 osób
- 1954 r. – 314 osób
- 2010 r. – 237 osób
Szkolnictwo
- szkoła podstawowa
- oddział przedszkolny
Zabytki
- kościół pw. św. Wojciecha z 1901 roku; wieża dawniej była wyższa (cześć spaliła się w latach 80. XX wieku); przed kościołem granitowy głaz – pozostałość po pomniku upamiętniającym żołnierzy poległych w I wojnie światowej
- dawna plebania ewangelicka, naprzeciwko kościoła; obecnie szkoła podstawowa
- budynek szkoły w sąsiedztwie kościoła z przełomu XIX i XX wieku; na elewacji frontowej uchwyt z żelaza – pozostałość po szkolnym dzwonku
- dawny dom ludowy, obecnie biblioteka
- dawny cmentarz ewangelicki, na skraju wsi; zdewastowany
Ludzie związani z miejscowością
- Bernard Piotr Mius (ur. 1952) — urodzony w Nowym Dworze samorządowiec, burmistrz miasta i gminy Pasym
Bibliografia
Ambroziak Sławomir, Dzieje parafii, kościołów i życia religijnego gminy Jedwabno (Jedwabno, Małga, Nowy Dwór), Rocznik Mazurski, t. 5, 2001, ss. 3–30.
Ambroziak Sławomir, Historia gminy Jedwabno, [w:] Strona Gminy Jedwabno [22.08.2013]
Ambroziak Sławomir, Z dziejów gminy Jedwabno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 7–15.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [10.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Nowy Dwór i Dzierzki
- ↑ Strona Gminy Jedwabno [10.09.2013]
