Olsztyńskie Zakłady Graficzne
| Olsztyńskie Zakłady Graficzne "OZGraf" | |
| | |
| Rodzaj organizacji | drukarnia |
| Rok założenia | 1945 |
Olsztyńskie Zakłady Graficzne "OZGraf" ...
Spis treści
Historia
W lipcu 1945 r. do Olsztyna przybył przedstawiciel Centralnego Zarządu Państwowych Zakładów Graficznych Jerzy Jorasz z zadaniem zorganizowania w mieście drukarni państwowej. We wrześniu 1945 r. w drukarni powstały pierwsze, próbne wydruki. Oficjalnie działalność przedsiębiorstwo pod nazwą „Drukarnia Państwowa w Olsztynie” rozpoczęło w dniu 15 listopada 1945 r. Od 1948 r. firma działała pod nazwą "Państwowe Zakłady Graficzne", a od stycznia 1951 r. jako "Olsztyńskie Zakłady Graficzne - Przedsiębiorstwo Państwowe".
W dniu 22 lipca 1969 r., mocą decyzji ministra kultury i sztuki, Zakłady otrzymały imię Seweryna Pieniężnego. Uroczystość nadania imienia zorganizowano 24 stycznia 1970 r. w ramach obchodów 25-lecia „wyzwolenia” Olsztyna w Sali Kopernikańskiej olsztyńskiego zamku. Wydaje się, że właśnie w tym okresie należy upatrywać początków upowszechnienia się skrótowca „OZGraf”.
Pierwsza siedziba drukarni mieściła się w budynku przy ul. 22 Lipca 7 (obecnie ul. 11 Listopada). Przed wojną budynek ten stanowił siedzibę drukarni Haricha; w 1945 r. przekazany został Wandzie Pieniężnej jako rodzaj odszkodowania za zniszczony budynek redakcji i drukarni przedwojennej "Gazety Olsztyńskiej". W 1948 r., w wyniku upaństwowienia przemysłu poligraficznego, budynek stał się własnością drukarni.
Rozwój przedsiębiorstwa był powolny i stopniowy: pod koniec 1945 r. przy produkcji pracowało 30 osób, wiosną 1946 r. – 63. W 1965 r. stan etatów nie sięgał 200 osób. Latem 1946 r. Drukarnia Państwowa przejęła istniejącą od maja 1945 r. drukarenkę Urzędu Propagandy i Informacji (wraz z 18-to osobową załogą). W 1950 r. nastąpiła likwidacja Spółdzielni Wydawniczej „Zagon”, jej drukarnię - działającą od sierpnia 1945 r. - (wraz z pracownikami) OZGraf przejął przed końcem 1952 r. Rozwój zakładu przyspieszyła ww. nacjonalizacja - na początku lat 50-tych drukarnia miała swoje z filie w Ostródzie i Działdowie.
Ważne dla drukarni decyzje zapadły w 1962 r. Postanowiono wówczas zbudować od podstaw nową siedzibę dla zakładu. 12 czerwca 1965 r. wiceminister Kazimierz Rusinek dokonał wmurowania aktu erekcyjnego pod filar budowanej hali. Budowę obiektu u zbiegu ulic Dworcowej i Towarowej ukończono w 1970 r. Oficjalne otwarcie zakładu nastąpiło 23 stycznia 1971 r. w ramach obchodów kolejnej rocznicy „wyzwolenia” Olsztyna. Tadeusz Białkowski, I sekretarz KW PZPR w Olsztynie, osobiście uruchomił maszynę rotacyjną w pawilonie gazetowym. W tym momencie "OZGraf" był jedną z największych i najnowocześniejszych drukarni w kraju. Dowodem na znaczącą pozycję zakładów stanowił m.in. fakt, że kiedy w 1971 r. w wyniku pożaru unieruchomiona została drukarnia centralna - „Domu Słowa Polskiego” w warszawie, właśnie w drukowane były „Trybuna Ludu” i „Kurier Polski”.
Na początku lat ’80-tych "OZGraf", funkcjonując w ramach Zjednoczenia Przemysłu Poligraficznego, zatrudniał ponad 800 osób (w tym ok. 620 w Olsztynie), z czego ok. 200 stanowili drukarze. Zakłady olsztyńskie zaliczane był do grupy przedsiębiorstw średniej wielkości; w skali produkcji znajdowały się jednak w pierwszej dziesiątce na 127 drukarń krajowych. Gazety i czasopisma stanowiły ok. 20 % produkcji, a książki i broszury prawie 50% produkcji. Pod względem ilości książek wykonywanych na rzecz centralnego planu wydawniczego, OZGraf zajmował piąte miejsce w kraju.
Prywatyzacja
Z dniem 24 grudnia 1997 r. pp. Olsztyńskie Zakłady Graficzne im. Seweryna Pieniężnego przekształcono w jednoosobową spółkę akcyjną; odtąd rozpoczęło działalność jako OZGraf – Olsztyńskie Zakłady Graficzne S.A.
W dniu 31 grudnia 1997 r. zostały sprzedane Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlowemu – KOMPAP S.A. z Kwidzyna.
Działalność
...
Strajk 1980 r.
Strajk w Olsztyńskich Zakładach Graficznych „OZGraf” (19 VIII – 5 IX 1981 r.) to jedyne lokalne wydarzenie solidarnościowego karnawału, które odbiło się szerokim echem w całym kraju: mówiono o nim w głównych wydaniach reżimowego „Dziennika TV”, a w sprawę zaangażowali się ludzie o znanych nazwiskach (Jacek Kuroń, Bogdan Lis, Janusz Onyszkiewicz, Andrzej Stelmachowski). Sens protestu, który ostał się w historii, mówi o sprzeciwie wobec kłamstwa: dość niezwykłe, ale pośród postulatów drukarzy właściwie nie istniały żądania natury socjalnej (poza domaganiem się zapłaty za dni strajkowe). Tymczasem prawda jest taka, że mieliby oni czego żądać. Poziom życia pracowników drukarni, warunki pracy w zakładach, standard zarobków, itp. dostarczały aż nadto powodów do zgłaszania pretensji natury bytowej.
Bibliografia
Drukarze Olsztyna. Wspomnienia, wybór i opracowanie B. Łukaszewicz, Olsztyn 1985 r.
R. Gieszczyńska, Strajk w OZGraf 1981. O cześć drukarza, o prawdę i wiarygodność słowa, Olsztyn 2011
M. Korejwo, OZGraf przed strajkiem, Debata, czerwiec 2014 r.
Przypisy
