Pajtuny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika)
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Pajtuny ''' (niem. ''Pathaunen '') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców <ref>łącznie Pajtuny, [[Nowe Pajtuny]], [[Pajtuński Młyn]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Sławomir Nafalski]]<ref>[http://www.purda.pl/ogoszenia/192-wyniki-wyborow-sotysow-i-rad-soeckich.html/ Strona Gminy Purda] [14.10.2014]</ref>.
+
''' Pajtuny ''' (niem. ''Pathaunen '') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców <ref>łącznie Pajtuny, [[Nowe Pajtuny]], [[Pajtuński Młyn]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Dorota Pacholuk]]<ref>[http://purda.pl/soectwa.html Strona Gminy Purda] </ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
Linia 58: Linia 58:
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013.
+
''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013.<br/>
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]
+
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/>
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Aktualna wersja na dzień 12:46, 27 cze 2016

Pajtuny

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Purda
Liczba ludności (2010) 127
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Pajtuny
Pajtuny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Pajtuny
Pajtuny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Pajtuny (niem. Pathaunen ) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 127 mieszkańców [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dorota Pacholuk[2].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 3 km na północ od Purdy.

Dzieje miejscowości

Przywilej lokacyjny dla wsi został wystawiony przez kapitułę warmińską 26 stycznia 1374 roku. Odbiorcą nadania na 30 łanów był Prus Peuthune - od jego imienia osadę nazwano Peythunen. Nazwa funkcjonowała obok spolszczonej wersji Pajtuny. Wojny polsko–krzyżackie w XV wieku doprowadziły do utraty właściciela. Majątek ponownie wrócił do rąk kapituły warmińskiej i stawał się przedmiotem kolejnych nadań. Wieś zasiedlali przybysze z Mazowsza: Monder Matzki, Janko Sterki, Jakub Schippelsky, Piotr Szafraniec. Majątek obejmował ostatecznie obszar 22,5 łana. 3 łany od 2. połowy XVII wieku zostały ujęte na rzecz młyna. Pod koniec XV wieku właścicielem majątku był Polak, niejaki Jakub.

W 1614 roku Pajtuny trafiły do rąk nowego właściciela von Wildenaw–Kozłowski. Jednak już od 1631 roku dobra należały do szlacheckiej rodziny Zagórnych herbu Rogala. Pajtuny oraz majątek Wyrandy odziedziczył jeden z potomków – Piotr Zagórny. W 1697 roku dobra były własnością Mikołaja Wołowskiego herbu Prus. W pobliskim Prejłowie rezydował jego stryj Jan. W 1708 roku majątek należał do szlacheckiej rodziny Młodzianowskich herbu Dąbrowa. W latach 1740–1787 stanowił własność Badyńskich herbu Jelita. W 1774 roku majątek i pozostałe dobra należały do wdowy po Antonim Badyńskim. Prawdopodobnie po jej śmierci Pajtuny sprzedano. W latach 1787–1806 dobra należały do rodziny von Pastau.

Po zaborze Warmii przez Prusy w Pajtunach rozróżniano wieś królewską i majątek szlachecki, które w 1820 roku liczyły łącznie 132 mieszkańców i 17 domów. W tym czasie we wsi działała karczma, której właścicielem był Jan Lengowski. Na początku XIX stulecia w Pajtunach powstała niewielka posiadłość majątkowa obejmująca obszar 144 ha. Powstały tzw. Nowe Pajtuny, położone nieco dalej na północny wschód od właściwych Pajtun. Z czasem majątek rozwinął się w większe gospodarstwo chłopskie. Natomiast Pajtuny od 1889 roku obejmowały powierzchnię 370 ha. W tym czasie należały do Karla Wiepkinga. Pajtuny stanowiły jego własność z pewnością do 1905 roku.

W 1907 majątek w Pajtunach należał do generała w stanie spoczynku von Berckena, który uruchomił w dobrach produkcję torfu opałowego. Był również właścicielem Prejłowa. Po jego śmierci w roku 1922 Pajtuny przeszły w ręce spadkobierców. W 1928 roku Pajtuny wraz z Nowymi Pajtunami były zamieszkane przez 193 osoby.

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

  • pozostałości założenia dworsko–parkowego
  • tradycyjne kapliczki przydrożne
  • budynek dawnej szkoły
  • tradycyjne chałupy warmińskie i zabudowania gospodarcze
  • niewielki kurhan
  • cmentarz ewangelicki

Bibliografia

Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy