Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Parafia infobox
 
{{Parafia infobox
 
  |nazwa                  = Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie
 
  |nazwa                  = Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie
 
  |grafika                = brąswałdd.jpg|240px
 
  |grafika                = brąswałdd.jpg|240px
  |podpis grafiki          = Kościół parafialny.<br>Fot. maniek66. Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4962,braswald-neogotycki-kosciol-sw--kazimierza-%281894-1896%29.html www.polskaniezwykla.pl]
+
  |podpis grafiki          = Kościół parafialny.<br>Fot. maniek66. Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4962,braswald-neogotycki-kosciol-sw--kazimierza-%281894-1896%29.html polskaniezwykla.pl]
 
  |siedziba                = Brąswałd
 
  |siedziba                = Brąswałd
 
  |adres                  = Brąswałd 11, 11-001 Dywity
 
  |adres                  = Brąswałd 11, 11-001 Dywity
 
  |data powołania          = XIV w.
 
  |data powołania          = XIV w.
 
  |data zamknięcia        =  
 
  |data zamknięcia        =  
  |wyznanie                = [[Kościół katolicki|katolickie]]
+
  |wyznanie                = katolickie
  |kościół                = [[Kościół rzymskokatolicki|rzymskokatolickie]]
+
  |kościół                = rzymskokatolicki
  |1. jednostka typ        = [[Archidiecezja]]
+
  |1. jednostka typ        = Archidiecezja
 
  |1. jednostka nazwa      = warmińska
 
  |1. jednostka nazwa      = warmińska
  |2. jednostka typ        = [[Dekanat]]
+
  |2. jednostka typ        = Dekanat
 
  |2. jednostka nazwa      = Olsztyn II (Zatorze)
 
  |2. jednostka nazwa      = Olsztyn II (Zatorze)
  |obiekt sakralny funkcja = [[Kościół(budynek)|Kościół]]
+
  |obiekt sakralny funkcja = kościół
  |obiekt sakralny        = św. Katarzyny w Brąswałdzie
+
  |obiekt sakralny        = Kościół pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie
 
  |dzień wspomnienia      = 25 listopad
 
  |dzień wspomnienia      = 25 listopad
  |www                    = [http://archwarmia.pl/parafie/parafie/braswald-parafia-swietej-katarzyny/ www.archwarmia.pl]
+
  |www                    =  
 
}}
 
}}
'''Parafia pw. św. Katarzyny''' w Brąswałdzie – parafia rzymskokatolicka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w archidiecezji warmińskiej, dekanacie Olsztyn II (Zatorze). Proboszczem parafii jest ks. kan. mgr lic. [[Stanisław Tkacz]].
+
'''Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie''' – parafia rzymskokatolicka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w archidiecezji warmińskiej, dekanacie Olsztyn II (Zatorze). Proboszczem parafii jest ks. kan. mgr lic. [[Stanisław Tkacz]].
 
==Dzieje parafii==
 
==Dzieje parafii==
 
Parafia pw. św. Katarzyny w [[Brąswałd|Brąswałdzie]] została założona w XIV w. Funkcję kościoła parafialnego pełni [[lkwim:Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie|kościół św. Katarzyny]].
 
Parafia pw. św. Katarzyny w [[Brąswałd|Brąswałdzie]] została założona w XIV w. Funkcję kościoła parafialnego pełni [[lkwim:Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie|kościół św. Katarzyny]].
  
Całe życie religijne mieszkańców Brąswałdu skupiało się wokół kościoła. Wedle przekazów w miejscu, gdzie obecnie mieści się świątynia pierwotnie znajdował się ''święty gaj'', w którym poganie składali ofiary całopalne. Mieszkańcy utrwalili się w tym przekonaniu po znaleziskach archeologicznych, jakich dokonano w 1894 r. Odnaleziono wówczas szczątki konstrukcji kamiennej, gdzie miało się odbywać składanie ofiar.
+
Wedle przekazów w miejscu, gdzie obecnie mieści się świątynia, pierwotnie znajdował się ''święty gaj'', w którym poganie składali ofiary całopalne. Mieszkańcy utrwalili się w tym przekonaniu po znaleziskach archeologicznych, jakich dokonano w 1894 r. Odnaleziono wówczas szczątki konstrukcji kamiennej, gdzie miało się odbywać składanie ofiar.
  
 
Akt lokacyjny wsi Brąswałd, datowany na rok 1337, zawierał informacje o powołaniu na tym terenie miejscowej parafii oraz budowie kościoła na potrzeby wiernych. Ponadto dokument gwarantował przyszłej parafii darowiznę w postaci 6 włók ziemi i 25 włók lasów.
 
Akt lokacyjny wsi Brąswałd, datowany na rok 1337, zawierał informacje o powołaniu na tym terenie miejscowej parafii oraz budowie kościoła na potrzeby wiernych. Ponadto dokument gwarantował przyszłej parafii darowiznę w postaci 6 włók ziemi i 25 włók lasów.
  
Pierwsze kościoły, jakie wybudowano w Brąswałdzie, stanęły w 1363 roku oraz 1380. Były to obiekty drewniane, jednakże długo nie przetrwały. Przed dewastacją udało się uchronić jedynie relikwie, które umieszczono w kolejnym obiekcie sakralnym. Nowy kościół powstał w wieku XIX w tym samym miejscu co poprzedni; aby nie dopuścić do kolejnego zniszczenia budynku, wybrano lepszy materiał budowlany niż poprzednio, tj. pruski mur oraz ciosane kamienie. Niemniej jednak z biegiem lat parafia się powiększała, co zrodziło konieczność posiadania większego kościoła, dlatego w roku 1895 dokonano świadomej rozbiórki świątyni, aby wybudować nowy, większy kościół, który stoi do dnia dzisiejszego. Wybudowano wtedy także plebanię.
+
Pierwsze kościoły, jakie wybudowano w Brąswałdzie, stanęły w 1363 roku oraz 1380. Były to obiekty drewniane, jednakże długo nie przetrwały. Przed dewastacją udało się uchronić jedynie relikwie, które umieszczono w kolejnym obiekcie sakralnym. Nowy kościół powstał w wieku XIX w tym samym miejscu co poprzedni; aby nie dopuścić do kolejnego zniszczenia budynku, wybrano lepszy materiał budowlany niż poprzednio, tj. zdecydowano się na pruski mur oraz ciosane kamienie. Niemniej jednak z biegiem lat parafia się powiększała, co zrodziło konieczność posiadania większego kościoła, dlatego w roku 1895 dokonano świadomej rozbiórki świątyni, aby wybudować nowy, większy kościół, który stoi do dnia dzisiejszego. Wybudowano wtedy także plebanię.
  
 
Kościół zaprojektowano w stylu neogotyckim. Jest to obiekt murowany. Został wzniesiony w oparciu o projekt architektoniczny Fritza Heitmana. Budowę świątyni wspierał [[Andrzej Thiel]] (biskup). W budowę świątyni byli zaangażowani proboszczowie parafii. Pierwszymi byli ks. [[Franciszek Kaupowicz]] oraz ks. [[Hermann Macherzyński]], ostatnim ks. [[Walenty Barczewski]]. Kierownikiem prac był majster Quednan pochodzący z [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]].
 
Kościół zaprojektowano w stylu neogotyckim. Jest to obiekt murowany. Został wzniesiony w oparciu o projekt architektoniczny Fritza Heitmana. Budowę świątyni wspierał [[Andrzej Thiel]] (biskup). W budowę świątyni byli zaangażowani proboszczowie parafii. Pierwszymi byli ks. [[Franciszek Kaupowicz]] oraz ks. [[Hermann Macherzyński]], ostatnim ks. [[Walenty Barczewski]]. Kierownikiem prac był majster Quednan pochodzący z [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]].
Linia 37: Linia 36:
 
Do 1827 r. nabożeństwa w parafii brąswałdzkiej wygłaszano tylko i wyłącznie w języku polskim. Sytuacja uległa zmianie w poł. wieku XIX w wyniku stopniowej germanizacji mieszkańców. Najtrudniejsza sytuacja Kościoła katolickiego w parafii brąswałdzkiej miała miejsce na przestrzeni lat 1872-1887, gdy władze pruskie znacznie utrudniały działalność katolickich księży. Mieszkańcy Brąswałdu wielokrotnie interweniowali w kwestii zachowania języka polskiego w liturgii, dlatego wielokrotnie pisali do [[Frombork|Fromborka]], a nawet do Rzymu (1889-1890).
 
Do 1827 r. nabożeństwa w parafii brąswałdzkiej wygłaszano tylko i wyłącznie w języku polskim. Sytuacja uległa zmianie w poł. wieku XIX w wyniku stopniowej germanizacji mieszkańców. Najtrudniejsza sytuacja Kościoła katolickiego w parafii brąswałdzkiej miała miejsce na przestrzeni lat 1872-1887, gdy władze pruskie znacznie utrudniały działalność katolickich księży. Mieszkańcy Brąswałdu wielokrotnie interweniowali w kwestii zachowania języka polskiego w liturgii, dlatego wielokrotnie pisali do [[Frombork|Fromborka]], a nawet do Rzymu (1889-1890).
  
Mieszkańcy Brąswałdu od zawsze byli społecznością bardzo religijną. Z tymi terenami wiążą się pewne praktyki religijne określane mianem ''łosierów''. Skupiały się wokół takich obiektów sakralnych jak kościół, kapliczka, krzyż czy święta figura. ''Łosiery'' były praktykowane w sytuacji grążącego niebezpieczeństwa (pożar, choroba, wojna itp.). Praktyki te polegały na składaniu ślubów bądź ofiary w intencji ochrony przed danym niebezpieczeństwem. Osoba składająca takie śluby zobowiązywała się, że w podzięce za ochronę uda się na pielgrzymkę lub procesję w miejsce związane z danym świętym, który ma chronić przed konkretnym zagrożeniem. ''Łosiery'' cieszyły się największą popularnością w okresie od XVII do XIX w.
+
Mieszkańcy Brąswałdu od zawsze byli społecznością bardzo religijną. Z tymi terenami wiążą się pewne praktyki religijne określane mianem ''łosierów''. Skupiały się wokół takich obiektów sakralnych jak kościół, kapliczka, krzyż czy święta figura. ''[[Łosiery]]'' były praktykowane w sytuacji grążącego niebezpieczeństwa (pożar, choroba, wojna itp.). Praktyki te polegały na składaniu ślubów bądź ofiary w intencji ochrony przed danym niebezpieczeństwem. Osoba składająca takie śluby zobowiązywała się, że w podzięce za ochronę uda się na pielgrzymkę lub procesję w miejsce związane z danym świętym, który ma chronić przed konkretnym zagrożeniem. ''Łosiery'' cieszyły się największą popularnością w okresie od XVII do XIX w.
  
 
==Kler parafialny==
 
==Kler parafialny==
Linia 45: Linia 44:
 
*ks. [[Walenty Barczewski]]
 
*ks. [[Walenty Barczewski]]
 
*ks. [[Alojzy Moritz]]
 
*ks. [[Alojzy Moritz]]
 
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Br%C4%85swa%C5%82d pl.wikipedia.org, Brąswałd] [14.08.2014]
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Br%C4%85swa%C5%82d pl.wikipedia.org, Brąswałd] [14.08.2014]<br/>
 
 
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
Hochleitner J.,''Warmińskie łosiery: Studium lokalnego pielgrzymowania", Olsztyn 2013.<br/>
 
Hochleitner J.,''Warmińskie łosiery: Studium lokalnego pielgrzymowania", Olsztyn 2013.<br/>

Wersja z 13:10, 6 mar 2015

Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie

Kościół parafialny.Fot. maniek66. Źródło: polskaniezwykla.pl
Kościół parafialny.
Fot. maniek66. Źródło: polskaniezwykla.pl
Siedziba Brąswałd
Adres Brąswałd 11, 11-001 Dywity
Data powołania XIV w.
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Archidiecezja warmińska
Dekanat Olsztyn II (Zatorze)
kościół Kościół pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie
Wspomnienie liturgiczne 25 listopad

Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie – parafia rzymskokatolicka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w archidiecezji warmińskiej, dekanacie Olsztyn II (Zatorze). Proboszczem parafii jest ks. kan. mgr lic. Stanisław Tkacz.

Dzieje parafii

Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie została założona w XIV w. Funkcję kościoła parafialnego pełni kościół św. Katarzyny.

Wedle przekazów w miejscu, gdzie obecnie mieści się świątynia, pierwotnie znajdował się święty gaj, w którym poganie składali ofiary całopalne. Mieszkańcy utrwalili się w tym przekonaniu po znaleziskach archeologicznych, jakich dokonano w 1894 r. Odnaleziono wówczas szczątki konstrukcji kamiennej, gdzie miało się odbywać składanie ofiar.

Akt lokacyjny wsi Brąswałd, datowany na rok 1337, zawierał informacje o powołaniu na tym terenie miejscowej parafii oraz budowie kościoła na potrzeby wiernych. Ponadto dokument gwarantował przyszłej parafii darowiznę w postaci 6 włók ziemi i 25 włók lasów.

Pierwsze kościoły, jakie wybudowano w Brąswałdzie, stanęły w 1363 roku oraz 1380. Były to obiekty drewniane, jednakże długo nie przetrwały. Przed dewastacją udało się uchronić jedynie relikwie, które umieszczono w kolejnym obiekcie sakralnym. Nowy kościół powstał w wieku XIX w tym samym miejscu co poprzedni; aby nie dopuścić do kolejnego zniszczenia budynku, wybrano lepszy materiał budowlany niż poprzednio, tj. zdecydowano się na pruski mur oraz ciosane kamienie. Niemniej jednak z biegiem lat parafia się powiększała, co zrodziło konieczność posiadania większego kościoła, dlatego w roku 1895 dokonano świadomej rozbiórki świątyni, aby wybudować nowy, większy kościół, który stoi do dnia dzisiejszego. Wybudowano wtedy także plebanię.

Kościół zaprojektowano w stylu neogotyckim. Jest to obiekt murowany. Został wzniesiony w oparciu o projekt architektoniczny Fritza Heitmana. Budowę świątyni wspierał Andrzej Thiel (biskup). W budowę świątyni byli zaangażowani proboszczowie parafii. Pierwszymi byli ks. Franciszek Kaupowicz oraz ks. Hermann Macherzyński, ostatnim ks. Walenty Barczewski. Kierownikiem prac był majster Quednan pochodzący z Dobrego Miasta.

Świątynia była powszechnie uważana za symbol polskości na terenie Warmii. Podczas II wojny światowej kościół dotkliwie ucierpiał. Szkody naprawiono w 1956 r.

Do końca II wojny światowej parafia w Brąswałdzie dysponowała znacznym gospodarstwem. Ziemię parafialną dzierżawili przede wszystkim mieszkańcy wsi. Gospodarstwem parafialnym przez długi okres czasu administrował Walenty Barczewski.

Do 1827 r. nabożeństwa w parafii brąswałdzkiej wygłaszano tylko i wyłącznie w języku polskim. Sytuacja uległa zmianie w poł. wieku XIX w wyniku stopniowej germanizacji mieszkańców. Najtrudniejsza sytuacja Kościoła katolickiego w parafii brąswałdzkiej miała miejsce na przestrzeni lat 1872-1887, gdy władze pruskie znacznie utrudniały działalność katolickich księży. Mieszkańcy Brąswałdu wielokrotnie interweniowali w kwestii zachowania języka polskiego w liturgii, dlatego wielokrotnie pisali do Fromborka, a nawet do Rzymu (1889-1890).

Mieszkańcy Brąswałdu od zawsze byli społecznością bardzo religijną. Z tymi terenami wiążą się pewne praktyki religijne określane mianem łosierów. Skupiały się wokół takich obiektów sakralnych jak kościół, kapliczka, krzyż czy święta figura. Łosiery były praktykowane w sytuacji grążącego niebezpieczeństwa (pożar, choroba, wojna itp.). Praktyki te polegały na składaniu ślubów bądź ofiary w intencji ochrony przed danym niebezpieczeństwem. Osoba składająca takie śluby zobowiązywała się, że w podzięce za ochronę uda się na pielgrzymkę lub procesję w miejsce związane z danym świętym, który ma chronić przed konkretnym zagrożeniem. Łosiery cieszyły się największą popularnością w okresie od XVII do XIX w.

Kler parafialny

Proboszczowie w latach 1895-1945:

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Brąswałd [14.08.2014]

Bibliografia

Hochleitner J.,Warmińskie łosiery: Studium lokalnego pielgrzymowania", Olsztyn 2013.
Pawłowska J., Wieś warmińska Brąswałd w województwie olsztyńskim w latach 1945-1967, Wrocław 1987.
Archidiecezja warmińskaarchwarmia.pl [14.08.2014]
Neogotycki kościół św. Katarzyny w Brąswałdziepolskaniezwykla.pl [14.08.2014]
pl.wikipedia.org, Parafia św. Katarzyny w Brąswałdzie[14.08.2014]