Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich

Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich
Logo Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich
Państwo	Polska
Data utworzenia	1994 r.
Powierzchnia	74,84 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich
Położenie na mapie Polski Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich – park krajobrazowy utworzony na mocy decyzji wojewody olsztyńskiego z 4 stycznia 1994 r. Park w całosci leży na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego, w obrębie czterech gmin: Ostróda, Lubawa, Dąbrówno i Grunwald. Celem jego powołania jest zachowanie wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych, walorów krajobrazowych i widokowych, naukowo-poznawczych i dydaktycznych obszaru Wzgórz Dylewskich. Powierzchnia parku wynosi 7151,2 ha, a jego otuliny 14 882,6 ha. Pod koniec 1994 r. powstał Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich z siedzibą w Jerzwałdzie.

Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich

Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich obejmuje najwyższą część Garbu Lubawskiego. Jest to jeden z najbardziej urozmaiconych pod względem morfologicznym obszarów Pojezierza Mazurskiego. Obok Wieżycy i Wzgórz Szeskich należy do najwyższych wzniesień polskich pojezierzy. Podstawowymi formami morfologicznymi w granicach Parku są pagórki i wzgórza morenowe, które reprezentuje Góra Dylewska (312 m n.p.m.). Mniejsze wzgórza i pagórki posiadają najczęściej kształt kopuł. Większe wzgórza mają na ogół płaskie lub faliste powierzchnie oraz strome, rozczłonowane i pocięte parowami zbocza. Kształt poszczególnych wzgórz jest najczęściej wydłużony. W północnej części Parku dłuższe osie wzgórz mają kierunek zbliżony do równoleżnikowego. W pozostałej części wzgórza wydłużone są południkowo.

Charakterystycznymi formami w obrębie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich są doliny i rynny wód roztopowych. Biorą one początek w samym centrum Wzgórz Dylewskich i kierują się we wszystkich kierunkach na zewnątrz, najczęściej jednak w kierunku południowym. Odrębnymi formami są najniżej położone zagłębienia wytopiskowe i rynny. Większość tych form jest zabagniona i bezodpływowa. Przykładem formy wytopiskowej jest jezioro Francuskie.

Ponad połowa powierzchni Parku pokryta jest lasami (3 519 ha, lesistość 52%), dużą część Parku zajmują również użytki rolne (39%). Powierzchnię Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dylewskich zajmują głównie użytki rolne w ok. 83%. W krajobrazie Parku dominują lasy liściaste – grądy i buczyny (buczyna pomorska i kwaśna) oraz bory mieszane.

Zwierzęta

Na terenie Parku występuje wiele cennych i ciekawych gatunków zwierząt. Stwierdzono tu m.in: 6 gatunków chronionych biegaczy (drapieżne chrząszcze), 5 gatunków chronionych trzmieli, 43 gatunki motyli dziennych (w tym 3 chronione – mieniak tęczowiec, mieniak strużnik i paź królowej), 10 gatunków płazów (wszystkie chronione), 4 gatunki chronionych gadów, 105 lęgowych i prawdopodobnie lęgowych gatunków ptaków oraz 7 regularnie zalatujących (wszystkie oprócz 9 gatunków są chronione), 25 gatunków ssaków, wśród nich 9 chronionych.

Z chronionych ssaków na terenie Parku występują: wilk, jeż wschodni, ryjówka aksamitna i malutka, wydra, gronostaj i łasica. Do interesujących gatunków należy zaliczyć muflona, który został introdukowany na Wzgórzach Dylewskich w 1986 r., a więc jeszcze przed utworzeniem Parku. Łącznie na terenie Parku wykryto 236 gatunków zwierząt, spośród których 168 objętych jest ochroną gatunkową.

Rośliny

Na terenie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich stwierdzono występowanie 750 gatunków roślin naczyniowych, co stanowi 1/3 flory roślin naczyniowych całej Polski. Odnotowano tu ponadto 92 gatunki mszaków. Wśród roślin naczyniowych są obecne gatunki górskie i podgórskie, które zasiedlają zbocza i dna parowów. Możemy tu odnaleźć: pióropusznika strusiego, olszę szarą, bez koralowy, przetacznika górskiego, kokoryczkę okółkową, fiołka trwałego, przytulię okrągłolistną, widłaka wrońca, bodziszka żałobnego, niezapominajkę leśną, kosmatkę gajową, mannę gajową.

Stwierdzono również występowanie 37 roślin podlegających ochronie gatunkowej (25 ochronie ścisłej i 12 ochronie częściowej). Gatunki objęte ochroną ścisłą i notowane w Parku to: cis pospolity, wierzba borówkolistna, bluszcz pospolity, zimoziół północny, pióropusznik strusi, widłak goździsty, widłak jałowcowaty, widłak torfowy, widłak wroniec, orlik pospolity, grzybienie białe, grążel żółty, rosiczka okrągłolistna, lilia złotogłów, listera jajowata, kruszczyk szerokolistny, podkolan biały, storczyk krwisty, storczyk plamisty, storczyk szerokolistny, storczyk Fuchsa, gnieźnik leśny.

Gatunki roślin objęte ochroną częściową i występujące w Parku to: bagno zwyczajne, porzeczka czarna, kruszyna pospolita, kalina koralowa, paprotka zwyczajna, kopytnik pospolity, pierwiosnka lekarska,marzanka wonna, centuria pospolita, kocanki piaskowe, konwalia majowa i turówka leśna.

Ochrona przyrody

Na obszarze Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich znajdują się 3 rezerwaty przyrody: Jezioro Francuskie, Dylewo, Rzeka Drwęca. Wyznaczono również specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Dylewskie Wzgórza (PLH 280043). Ponadto na terenie Parku i otuliny utworzono 22 pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej. Należą do nich drzewa i grupy drzew oraz głazy narzutowe i głazowiska - przykładem może być głaz narzutowy w leśnictwie Dylewska Góra, głaz z napisem "C.v. Rose 1918" i głazowisko w leśnictwie Dylewo.

Ciekawostki

Teren Parku i otuliny jest atrakcyjny pod względem turystycznym, ale obecnie stosunkowo mało wykorzystywany. Rzeźba terenu stwarza doskonałe warunki dla narciarstwa biegowego. Wpływają na to bardzo dobre warunki śniegowe. Śnieg pojawia się tu nieco wcześniej i zanika 1–2 tygodnie później niż w innych częściach regionu i kraju. W czasie zimowym okresowo czynny jest wyciąg narciarski w miejscowości Wygoda na górze Czubatce (273,9 m n.p.m.).

Zobacz też

parkikrajobrazowewarmiimazur.pl [25.05.2014]
pl.wikipedia.org, Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich [25.05.2014]

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.
Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur, Giżycko 2011, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej