Pelnik: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Pelnik''' (niem. ''Pulfnick'') – | + | ''' Pelnik''' (niem. ''Pulfnick'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki |powiecie ostródzkim]], w [[Łukta (gmina wiejska)|gminie Łukta]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracja |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 283 mieszkańców<ref>łącznie Pelnik i [[Skwary]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Irena Krzywiec ]]<ref> [http://www.bip.lukta.sprint.com.pl/article/jednostki_pomocnicze/solectwa/index.php/id_item_tree/e00eef67adf4c19fbe3f022f93cd0eab/ Strona Urzędu Gminy Łukta] [29.08.2013]</ref>. |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| − | == | + | ==Położenie== |
| − | Miejscowość położona | + | Miejscowość położona jest na wschodnim brzegu jeziora [[Jezioro Isąg|Isąg]] (Żelazne) oraz nad [[Rzeka Pasłęka |Pasłęką]], w zachodniej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]]. |
Pobliskie jeziora: [[Jezioro Karwek|Karwek]] (Korweskie) – 2,9 km, [[Jezioro Babie|Babie]] – 3 km, [[Jezioro Łoby|Łoby]] (Wynkowskie) – 3 km. Na rzece Pasłęce zlokalizowany jest rezerwat bobrów. | Pobliskie jeziora: [[Jezioro Karwek|Karwek]] (Korweskie) – 2,9 km, [[Jezioro Babie|Babie]] – 3 km, [[Jezioro Łoby|Łoby]] (Wynkowskie) – 3 km. Na rzece Pasłęce zlokalizowany jest rezerwat bobrów. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | W 1543 roku majątek Pelnik zagospodarowali mieszkańcy sąsiedniego [[Komorowo (gmina Łukta)|Komorowa]]. W roku 1600 łączny obszar, na którym gospodarzyło sześciu kmieci z | + | W 1543 roku majątek Pelnik zagospodarowali mieszkańcy sąsiedniego [[Komorowo (gmina Łukta)|Komorowa]]. W roku 1600 łączny obszar, na którym gospodarzyło sześciu kmieci z Pelnika i Komorowa, obejmował 26 [[Włóka| włók]]. Kmiecie nosili niemieckie nazwiska. Zobowiązani byli do płacenia po osiem grzywien czynszu od jednej włóki ziemi. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. Wzmożony napływ Polaków z Mazowsza był jednak dostrzegalny dopiero w XVI–XVII wieku. Na początku XVIII wieku Pelnik dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej [[Prusy]] w latach 1709–1711. Miejscowość wówczas częściowo opustoszała, ale nie znamy dokładnej liczby ofiar epidemii. Początek kolejnego stulecia okazał się równie burzliwy. W latach 1806–1807 [[Łukta]] i najbliższe okolice – łącznie z Pelnikiem – zostały spustoszone przez kwaterujące wojsko francuskie. |
| − | Obecnie miejscowość, za sprawą atrakcyjnego położenia nad | + | Obecnie miejscowość, za sprawą atrakcyjnego położenia nad jeziorem Isąg, ma charakter rolniczo-turystyczny. |
| + | |||
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | * | + | *zbiorowa mogiła trzech żołnierzy poległych w 1945 roku |
| − | * | + | *przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojną światową]] przy dawnym budynku szkoły zlokalizowany był pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918 |
| − | |||
| − | + | ==Turystyka== | |
| − | * | + | *żółty szlak rowerowy o długości 24,5 km – przebieg trasy: Łukta – Komorowo – Pelnik – [[Łęguty]] – [[Grazymy]] – [[Wynki]] – Łukta |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | #Tomasz | + | #Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998. |
#''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | #''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=pelnik/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [29.08.2013] |
| − | |||
| − | + | {{Przypisy}} | |
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 16:52, 16 paź 2014
| Pelnik | |
| | |
![Pelnik Olsztyńska Strona Rowerowa [15.10.2014]](/index.php/Plik:Pelnik.jpg) Pelnik Olsztyńska Strona Rowerowa [15.10.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Łukta |
| Liczba ludności (2010) | 283 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-105 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pelnik | |
| Położenie na mapie Polski  Pelnik | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Pelnik (niem. Pulfnick) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Łukta. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 283 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Irena Krzywiec [2].
Położenie
Miejscowość położona jest na wschodnim brzegu jeziora Isąg (Żelazne) oraz nad Pasłęką, w zachodniej części Pojezierza Olsztyńskiego.
Pobliskie jeziora: Karwek (Korweskie) – 2,9 km, Babie – 3 km, Łoby (Wynkowskie) – 3 km. Na rzece Pasłęce zlokalizowany jest rezerwat bobrów.
Dzieje miejscowości
W 1543 roku majątek Pelnik zagospodarowali mieszkańcy sąsiedniego Komorowa. W roku 1600 łączny obszar, na którym gospodarzyło sześciu kmieci z Pelnika i Komorowa, obejmował 26 włók. Kmiecie nosili niemieckie nazwiska. Zobowiązani byli do płacenia po osiem grzywien czynszu od jednej włóki ziemi. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. Wzmożony napływ Polaków z Mazowsza był jednak dostrzegalny dopiero w XVI–XVII wieku. Na początku XVIII wieku Pelnik dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej Prusy w latach 1709–1711. Miejscowość wówczas częściowo opustoszała, ale nie znamy dokładnej liczby ofiar epidemii. Początek kolejnego stulecia okazał się równie burzliwy. W latach 1806–1807 Łukta i najbliższe okolice – łącznie z Pelnikiem – zostały spustoszone przez kwaterujące wojsko francuskie. Obecnie miejscowość, za sprawą atrakcyjnego położenia nad jeziorem Isąg, ma charakter rolniczo-turystyczny.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Zabytki
- zbiorowa mogiła trzech żołnierzy poległych w 1945 roku
- przed II wojną światową przy dawnym budynku szkoły zlokalizowany był pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918
Turystyka
- żółty szlak rowerowy o długości 24,5 km – przebieg trasy: Łukta – Komorowo – Pelnik – Łęguty – Grazymy – Wynki – Łukta
Bibliografia
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [29.08.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Pelnik i Skwary
- ↑ Strona Urzędu Gminy Łukta [29.08.2013]
