Pieczarki

Pieczarki
Niemiecki pomnik ku czci ofiar I wojny światowej. Źródło: Wikimedia Commons
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Pozezdrze
Liczba ludności (2010)	171
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-610
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pieczarki
Położenie na mapie Polski Pieczarki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pieczarki (niem. Pietzarken, od 1931 r. Bergensee) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu giżyckiego. W 2010 roku wieś liczyła 171 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Ryszard Banaszak.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich nad jeziorem Dgał Wielki, 17 km na południe od Węgorzewa, blisko granicy z powiatem giżyckim (7 km od Giżycka). W jej pobliżu znajdują się jeziora: Dgał Mały, Warniak, Skarż Wielki. 5 km na zachód leży jezioro Dargin. Dgał Wielki, Dgał Mały i Warniak jako jeziora hodowlane objęte są zakazem połowu ryb i kąpieli.

Dzieje miejscowości

W XV wieku na terenie obecnej wsi działał młyn i huta żelaza, należące do Macieja Leckiego. W 1481 roku zakupił je – wraz z nieco ponad jednym łanem ziemi – niejaki Jan (Hanns). W 1529 roku wieś została lokowana na 30 łanach na prawie magdeburskim. Zwana była wówczas Geling, Gelinge od nazwiska sołtysa. Od połowy XVI wieku używano nazwy Pycztarcky, Petzarcken, Pietzarcken. Mieszkańcy wsi świadczyli powinności na rzecz majątku państwowego w Węgorzewie. W 1540 roku we wsi mieszkało 20 rodzin chłopskich, zagrodnik, sołtys oraz młynarz. W XVII wieku wieś obejmowała 48 łanów, zaś w połowie XIX wieku 42 łany. Pieczarki długo należały do parafii ewangelickiej w Kruklankach, dopiero w 1886 roku weszły w skład parafii w Pozezdrzu.

Szkoła we wsi powstała po długich zabiegach mieszkańców w 1787 roku. W połowie następnego stulecia uczęszczało do niej 74 dzieci, zaś w 1935 roku dwóch nauczycieli pracowało w niej z 93 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. obejmowała ona osiem klas .

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1858 r. – 398 osób

• 1939 r. – 431 osób

Gospodarka

• Doświadczalny Ośrodek Zarybieniowy „Dgał” nad jeziorem Dgał Wielki, należący do Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie; zmodernizowany w ostatnich latach
• zakład wydobywczy i sortownia piasku, żwiru i kamieni
• ośrodek wypoczynkowy Pałacu Młodzieży w Warszawie nad jeziorem Dargin
• pola biwakowe nad jeziorem Dargin
• liczne gospodarstwa agroturystyczne

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu, a także parafii greckokatolickiej w Giżycku.

Zabytki

• ślady osiedla rusztowego
• obelisk z kamienia polnego poświęcony mieszkańcom wsi poległym podczas I wojny światowej oraz marmurowa tablica upamiętniająca ofiary II wojny światowej
• cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, na którym pochowanych jest 6 żołnierzy armii niemieckiej poległych w 1914 roku
• dawne cmentarze ewangelickie; jeden nad Jeziorem Dgał Wielki, drugi przy drodze do Pozezdrza
• mała śluza na strumyku między jeziorami Dargin a Skarż Wielki

Turystyka

• szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: Giżycko – Świdry – Pieczarki – Harsz – Pozezdrze – Spytkowo – Giżycko

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [30.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [30.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [30.07.2013]