Pieny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Dzieje miejscowości)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        =       
 
  |dopełniacz wsi        =       
  |zdjęcie              = Dwór w Pienach.jpg
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Dwór w Pienach
+
  |opis zdjęcia          =  
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 14: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Wiatrowiec
 
  |sołectwo              = Wiatrowiec
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 58<ref>Łącznie [[Rygarby]] i Pieny.</ref>
+
  |liczba ludności      = 58<ref>Łącznie: Rygarby i Pieny.</ref>
 
  |rok                  = 2010  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Pieny ''' (niem. ''Pöhnen'') – [[wieś niesołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[gmina Sępopol|gminie Sępopol]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
''' Pieny ''' (niem. ''Pöhnen'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Sępopol (gmina miejsko-wiejska)|gminie Sępopol]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
 
 
Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z [[Rygarby|Rygarbami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Wiatrowiec]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Teresa Podrez]]<ref>http://free.of.pl/s/sepopol/jedorg.htm [data dostępu: 5.03.2014]</ref>.
 
 
 
<br/>
 
  
 +
Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z [[Rygarby|Rygarbami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Wiatrowiec]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Teresa Podrez]]<ref>[http://free.of.pl/s/sepopol/jedorg.htm free.of.pl] [05.03.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], nad [[Łyna|Łyną]], 10,5 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]].
+
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], nad [[Rzeka Łyna|Łyną]], 10,5 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i 6 km na południowy zachód od [[Sępopol|Sępopola]].
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny polsko-krzyżackiej]]; wymieniana jest wówczas jako wieś [[Prusowie|pruska]]. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi, a do końca XVII wieku w rękach tej rodziny znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku - w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z [[Wiatrowiec|Wiatrowca]] i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Własnością Kobylińskich majątek pozostał do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha.
+
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas [[wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny polsko-krzyżackiej]]. Określana jest w nich jako wieś [[Prusowie|pruska]]. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach tej rodziny znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z [[Wiatrowiec|Wiatrowca]] i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Własnością Kobylińskich majątek pozostał do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha.
  
Tutejszy [[dwór w Pienach|dwór]] w drugiej połowie XIX wieku najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Po zmianie właścicieli na początku XX wieku został rozbudowany (część piętrowa).
+
W drugiej połowie XIX wieku tutejszy [[dwór w Pienach|dwór]] najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku.  
 
 
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] wieś wchodziła w skład sołectwa Wiatrowiec. Na bazie dawnego folwarku uruchomiono tu [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Pieny|państwowe gospodarstwo rolne]]. W kolejnych spisach powszechnych Pieny były ujmowane łącznie z Rygarbami. Obie te miejscowości liczyły w 1983 roku 101 mieszkańców; w Rygarbach działał również najbliższy punkt biblioteczny.
 
  
 +
Po II wojnie światowej wieś wchodziła w skład sołectwa Wiatrowiec. Na bazie dawnego folwarku uruchomiono tu [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|państwowe gospodarstwo rolne]]. W kolejnych spisach powszechnych Pieny były ujmowane łącznie z Rygarbami. Obie miejscowości liczyły w 1983 roku 101 mieszkańców; w Rygarbach działał również najbliższy punkt biblioteczny.
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*[[Dwór w Pienach]] z początku XX wieku; zachowana bryła i wystrój elewacji w bardzo dobrym stanie technicznym
+
*[[dwór w Pienach]] z początku XX wieku; bryła i wystrój elewacji zachowane w bardzo dobrym stanie technicznym
*Park dworski (2 ha), założony w stylu krajobrazowym, położony na tarasie nadzalewowym Łyny z gęstą siecią cieków wodnych i ze stawem; układ parku nieczytelny, obiekt zaniedbany
+
*park dworski (2 ha), założony w stylu krajobrazowym, położony na tarasie nadzalewowym Łyny, z gęstą siecią cieków wodnych i ze stawem; układ parku nieczytelny, obiekt zaniedbany
*Zespół folwarczny z drugiej połowy XIX wieku: dwie stodoły, wozownia, chlewnia; nie zachowała się kolonia mieszkalna robotników folwarcznych
+
*zespół folwarczny z drugiej połowy XIX wieku: dwie stodoły, wozownia, chlewnia; nie zachowała się kolonia mieszkalna robotników folwarcznych
<br/>
 
 
 
== Bibliografia ==
 
#''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
 
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#[http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/428/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_miasta_i_gminy_Sepopol/| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol], Sępopol 2005 [data dostępu: 5.03.2014]
 
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.03.2014]
 
 
 
<br/>
 
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 +
== Bibliografia ==
 +
''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/>
 +
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/>
 +
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/sepopol_gmina_miejsko_-_wiejska/76/428/Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_miasta_i_gminy_Sepopol/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol], Sępopol 2005 [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Gmina Sępopol]] [[Kategoria: Wieś niesołecka]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Sępopol (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1401-1500]]

Wersja z 18:10, 6 sty 2015

Pieny

Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat bartoszycki
Gmina Bartoszyce
Sołectwo Wiatrowiec
Liczba ludności (2010) 58[1]
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Pieny
Pieny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Pieny
Pieny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pieny (niem. Pöhnen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 58 mieszkańców (łącznie z Rygarbami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Wiatrowiec, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Teresa Podrez[2].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, nad Łyną, 10,5 km na wschód od Bartoszyc i 6 km na południowy zachód od Sępopola.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1414 roku, które opisywały straty poniesione podczas wojny polsko-krzyżackiej. Określana jest w nich jako wieś pruska. W połowie następnego stulecia zasiedlili ją osadnicy z Mazowsza. W 1616 roku niejaki Maciej Polak, wolny chłop, sprzedał posiadane tu łany Truschessowi von Waldburgowi. Do końca XVII wieku w rękach tej rodziny znajdowała się już cała wieś. Sytuacja zmieniła się dopiero w początkach XIX wieku – w 1823 roku wieś kupili Kobylińscy z Wiatrowca i jako folwark włączyli do swych rozległych dóbr (łącznie 757 ha w 1889 roku). W 1857 roku Pieny liczyły 60 mieszkańców. Własnością Kobylińskich majątek pozostał do końca XIX wieku; w okresie międzywojennym należał do baronów von Schmidtsecków i zajmował wówczas obszar prawie 400 ha.

W drugiej połowie XIX wieku tutejszy dwór najprawdopodobniej pełnił funkcję rządcówki. Został rozbudowany (część piętrowa) po zmianie właścicieli na początku XX wieku.

Po II wojnie światowej wieś wchodziła w skład sołectwa Wiatrowiec. Na bazie dawnego folwarku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. W kolejnych spisach powszechnych Pieny były ujmowane łącznie z Rygarbami. Obie miejscowości liczyły w 1983 roku 101 mieszkańców; w Rygarbach działał również najbliższy punkt biblioteczny.

Zabytki

  • dwór w Pienach z początku XX wieku; bryła i wystrój elewacji zachowane w bardzo dobrym stanie technicznym
  • park dworski (2 ha), założony w stylu krajobrazowym, położony na tarasie nadzalewowym Łyny, z gęstą siecią cieków wodnych i ze stawem; układ parku nieczytelny, obiekt zaniedbany
  • zespół folwarczny z drugiej połowy XIX wieku: dwie stodoły, wozownia, chlewnia; nie zachowała się kolonia mieszkalna robotników folwarcznych

Przypisy

  1. Łącznie: Rygarby i Pieny.
  2. free.of.pl [05.03.2014]

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]