Pluty: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Pole-obowiązkowe |herb wsi = Pole-obowiązkowe |flaga wsi = Pole-obowiązkowe |herb artykuł...")
 
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Pole-obowiązkowe 
+
  |nazwa                = Pluty
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe  
+
  |herb wsi              =   
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe  
+
  |flaga wsi            =   
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe      
+
  |dopełniacz wsi        = Plut      
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = pluty.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Kościół w Plutach.<br>Fot. Mieczysław Kalski
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Pole-obowiązkowe
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Pole-obowiązkowe
+
  |powiat                = braniewski
  |gmina                = Pole-obowiązkowe
+
  |gmina                = Pieniężno
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 89
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 54 |minutN = 15 |sekundN = 38
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 16 |sekundE = 38
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Gronity – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd.
+
''' Pluty ''' (niem. ''Plauten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i [[Pełty]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bazyli Śwtuszak]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [23.10.2014]</ref>.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
== Charakterystyka fizjograficzna ==
+
== Położenie ==
Gmina Gietrzwałd położona jest w obrębie jednostki fizjograficznej zwanej Pojezierzem  Olsztyńskim.
+
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], 10,5 km na wschód od [[Pieniężno|Pieniężna]], w pobliżu granicy z [[Powiat bartoszycki|powiatem bartoszyckim]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - [[Górowo Iławeckie]].  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś lokowana 23 maja 1348 w strażnicy obronnej w Bartążku wystawiono dokumenty lokacyjne dla czterech wsi: Linowo, Gągławki, Gronity, Cegłowo.
+
W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa Jordana), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440–1442, gdy [[Warmia|Warmią]] wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z [[Komornictwo pieniężnieńskie |komornictwa pieniężnieńskiego]] popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona.  
Gronity są zlokalizowane pomiędzy olsztyńskim osiedlem Dajtki a wsią Naterki, odległość do centrum Olsztyna w linii prostej wynosi 6 km.
 
Gronity w 1939 r. liczyły około 300 mieszkańców. Znajdujące się tu dawniej jezioro zostało wysuszone z względu na budowę linii kolejowej (Olsztyn-Ostróda).
 
Z okresu przedwojennego zachowało się sporo kapliczek i krzyży, które ostatnio odrestaurowano. Jedna z legend głosi o brzozie, przy której matka miała zabić własne dziecko. Teraz w tym miejscu na brzozie jest umocowany krzyż.
 
Obecnie Gronity rozbudowują się bardzo dynamicznie, stanowiąc niemalże "dzielnicę podmiejską" Olsztyna. Szybki dojazd do Olsztyna przez rozbudowaną drogę krajową nr 16 oraz obwodnica, która ułatwi w przyszłości wyjazd w kierunku Warszawy oraz planowanego lotniska pod Olsztynkiem, to dodatkowy atut położenia tej miejscowości. W okolicy znajdują się grzybodajne lasy, oraz od południa Jezioro Naterskie. Przez Gronity przebiega ścieżka rowerowa, prowadząca do arboretum w Kudypach.
 
  
<br/>
+
Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku przedłużono go, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku.
 +
 
 +
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] Pluty były siedzibą [[Gromada Pluty|gromady]], która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego [[Powiat bartoszycki |powiatu bartoszyckiego]]. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku.
 +
 
 +
 
 +
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
 +
 
 +
*1857 r. – 303 osoby
 +
 
 +
*1933 r. – 319 osób
 +
 
 +
*1939 r. – 310 osób
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
==Religia==
...
+
We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Plutach |parafii rzymskokatolickiej]].
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
...
+
*częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
*[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Plutach|kościół]] gotycki, zniekształcony w XX wieku
<br/>
+
*cmentarz przykościelny
 +
*założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej
 +
 
 +
== Ludzie związani z miejscowością==
 +
*[[Jerzy Teschner]]
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
...
+
''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.<br/>
<br/>
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
 +
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
 +
[http://bip.pieniezno.pl/?app=uchwaly&nid=1231| Strona Urzędu Gminy Pieniężno ] [12.11.2013]<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/>
 +
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat braniewski]]
 +
[[Kategoria: Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 09:27, 11 maj 2015

Pluty

Kościół w Plutach.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół w Plutach.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat braniewski
Gmina Pieniężno
Liczba ludności (2010) 89
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Pluty
Pluty
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Pluty
Pluty
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Pluty (niem. Plauten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i Pełty. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bazyli Śwtuszak[1].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części Wzniesień Górowskich, 10,5 km na wschód od Pieniężna, w pobliżu granicy z powiatem bartoszyckim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - Górowo Iławeckie.

Dzieje miejscowości

W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa Jordana), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440–1442, gdy Warmią wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z komornictwa pieniężnieńskiego popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona.

Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku przedłużono go, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku.

Po II wojnie światowej Pluty były siedzibą gromady, która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego powiatu bartoszyckiego. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku.


Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

  • 1857 r. – 303 osoby
  • 1933 r. – 319 osób
  • 1939 r. – 310 osób

Religia

We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

  • częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny
  • kościół gotycki, zniekształcony w XX wieku
  • cmentarz przykościelny
  • założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej

Ludzie związani z miejscowością

Bibliografia

Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy