Pluty: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Pluty ''' (niem. ''Plauten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i [[Pełty]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bazyli Śwtuszak]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [23.10.2014]</ref>.
+
''' Pluty ''' (niem. ''Plauten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i [[Pełty]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bazyli Śwtuszak]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [23.10.2014]</ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], 10,5 km na wschód od [[Pieniężno|Pieniężna]], w pobliżu granicy z [[Powiat bartoszycki|powiatem bartoszyckim]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - [[Górowo Iławeckie]].  
+
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], 10,5 km na wschód od [[Pieniężno|Pieniężna]], w pobliżu granicy z [[Powiat bartoszycki|powiatem bartoszyckim]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - [[Górowo Iławeckie]].  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa [[Jordan|Jordana]]), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440-1442, gdy [[Warmia|Warmią]] wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z komornictwa pieniężnieńskiego popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona.  
+
W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa Jordana), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440–1442, gdy [[Warmia|Warmią]] wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z [[Komornictwo pieniężnieńskie |komornictwa pieniężnieńskiego]] popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona.  
  
Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku został on przedłużony, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku.
+
Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku przedłużono go, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku.
  
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] Pluty były siedzibą [[Gromada Pluty|gromady]], która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego powiatu bartoszyckiego. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku.  
+
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] Pluty były siedzibą [[Gromada Pluty|gromady]], która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego [[Powiat bartoszycki |powiatu bartoszyckiego]]. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku.  
  
  
Liczba mieszkańców
+
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
  
1857 - 303 osoby
+
*1857 r. – 303 osoby
  
1933 - 319 osób
+
*1933 r. – 319 osób
  
1939 - 310 osób
+
*1939 r. – 310 osób
<br/>
 
  
 
==Religia==
 
==Religia==
We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Plutach |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Wawrzyńca]].
+
We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Plutach |parafii rzymskokatolickiej]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny
+
*częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny
*[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Plutach|Kościół]] gotycki, zniekształcony w XX wieku
+
*[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Plutach|kościół]] gotycki, zniekształcony w XX wieku
*Cmentarz przykościelny
+
*cmentarz przykościelny
*Założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej
+
*założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
Linia 68: Linia 66:
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
#Gminna ewidencja zabytków w: [http://bip.pieniezno.pl/?app=uchwaly&nid=1231| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Pieniężno, załącznik nr 1] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://bip.pieniezno.pl/?app=uchwaly&nid=1231| Strona Urzędu Gminy Pieniężno ] [12.11.2013]
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 18:00, 23 paź 2014

Pluty

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat braniewski
Gmina Pieniężno
Liczba ludności (2010) 89
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Pluty
Pluty
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Pluty
Pluty
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Pluty (niem. Plauten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i Pełty. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bazyli Śwtuszak[1].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części Wzniesień Górowskich, 10,5 km na wschód od Pieniężna, w pobliżu granicy z powiatem bartoszyckim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - Górowo Iławeckie.

Dzieje miejscowości

W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa Jordana), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440–1442, gdy Warmią wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z komornictwa pieniężnieńskiego popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona.

Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku przedłużono go, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku.

Po II wojnie światowej Pluty były siedzibą gromady, która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego powiatu bartoszyckiego. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku.


Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

  • 1857 r. – 303 osoby
  • 1933 r. – 319 osób
  • 1939 r. – 310 osób

Religia

We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

  • częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny
  • kościół gotycki, zniekształcony w XX wieku
  • cmentarz przykościelny
  • założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej

Bibliografia

  1. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
  2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  4. Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]
  5. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
  6. Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy