Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Kadra pedagogiczna) |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa_instytucji = '''Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' | |Nazwa_instytucji = '''Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' | ||
|Grafika = piasutno.jpg | |Grafika = piasutno.jpg | ||
| − | |Opis_grafiki = Budynek szkoły polskiej w Piasutnie, źródło: [http://piasutno.w.interia.pl/Lanc.htm | + | |Opis_grafiki = Budynek szkoły polskiej w Piasutnie, źródło: [http://piasutno.w.interia.pl/Lanc.htm piasutno.w.interia.pl] [23.03.2014] |
|Data_założenia = 13.04.1931 | |Data_założenia = 13.04.1931 | ||
|Poziom_szkoły = podstawowy | |Poziom_szkoły = podstawowy | ||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Polsko-Ewangelicka Szkoła w | + | ''' Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1931 r. i działała do 1932 r. Kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Jerzy Lanc]]. Była to pierwsza i jedyna szkoła polska na Mazurach.<br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Ewangelicka szkoła polska w | + | Ewangelicka szkoła polska w Piasutnie powstała 13 kwietnia 1931 r. Organizatorem szkoły był [[Jan Boenigk|Jan Boenigk]], kierownik Polskiego Towarzystwa Szkolnego w Olsztynie, który został mianowany komisarzem Komisariatu Szkolnego z siedzibą w Szczytnie. Jako komisarz przyczynił się do powstania 23 lutego 1931 r. Komisji Szkolnej na Mazury w Szczytnie. Komisja zajmowała się sprawą otwarcia szkół polskich na Mazurach. Jan Boenigk wraz z Walentym Habantem i [[Franciszek Barcz |Franciszkiem Barczem]] chodził po wsiach mazurskich i wzywał do składania wniosków o otwarcie szkół polskich. Staraniem członków Komisji podjęto decyzję o uruchomieniu szkoły w Piasutnie. Wynajęto lokal u Wilhelminy Lumowej na Łęgu. |
| + | |||
| + | 10 kwietnia 1931 r. przyjechał ze Szklarki Śląskiej młody nauczyciel Jerzy Lanc. Na uroczyste otwarcie szkoły przybył prezes Związku Polskich Towarzystw Szkolnych i poseł na sejm pruski [[Jan Baczewski]], Jan Boenigk. Zajęcia rozpoczęły się z dwojgiem dzieci, gdyż w obawie przed sankcjami gospodarczymi nakładanymi przez Niemców Mazurzy bali się posyłać dzieci do polskiej szkoły. Nie zniechęciło to Jerzego Lanca, który jako zaangażowany społecznik zjednał sobie miejscową ludność mazurską. | ||
| + | |||
| + | Szkoła stała się ośrodkiem życia wiejskiego. Wieczorem w izbie mieszkalnej Lanca zbierali się gospodarze wraz dziećmi, radzili się, rozmawiali, słuchali radia. Lanc był pod stałą obserwacją władz niemieckich. Często wizytował go radca szkolny i inspektor. Przyjeżdżali do Lanca handlarze, proponując mu nabycie rozmaitych przedmiotów (np. aparatu fotograficznego i lunety). Był też obiektem stałych napaści prasy szowinistycznej w Szczytnie i Olsztynie. Nauczyciel zmarł 1 marca 1932 roku. Przyczyn śmierci i jej okoliczności nie ustalono. Zwłoki Lanca przewieziono do Polski. Pochowano go w Szklarce, gdzie poprzednio pracował. Po tym wydarzeniu szkołę polską w Piasutnie zamknięto. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Cele i zadania == | == Cele i zadania == | ||
| − | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego | + | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929 r. |
<br/> | <br/> | ||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
| − | Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły został | + | Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły został Jerzy Lanc, który został sprowadzony do pracy w polskim szkolnictwie na |Mazurach ze Śląska Cieszyńskiego. Wcześniej pracował w szkole powszechnej w Szklarce Śląskiej, gdzie założył klub sportowy i kółko rolnicze. |
<br/> | <br/> | ||
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
| − | Istnienie szkoły polskiej w | + | Istnienie szkoły polskiej w Piasutnie i działalność polskiego nauczyciela Lanca przyczyniły się do poprawy świadomości narodowej Mazurów. Możliwość rozmowy w języku polskim dawała im poczucie przynależności do Polski. |
<br/> | <br/> | ||
== Uczniowie == | == Uczniowie == | ||
| − | Frekwencja uczniów w szkole była słaba. W kwietniu 1931 r. do szkoły uczęszczało dwoje dzieci. W maju | + | Frekwencja uczniów w szkole była słaba. W kwietniu 1931 r. do szkoły uczęszczało dwoje dzieci. W maju 1931 r. było ich pięcioro. Jednak ze względu na groźby strony niemieckiej rodzice wycofywali dzieci ze szkoły polskiej. Ostatecznie nauczyciel uczył jedno dziecko – dziewczynkę. |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | Postać nauczyciela | + | Postać nauczyciela Jerzego Lanca została opisana przez Melchiora Wańkowicza w książce "Na tropach Smętka". Autor nazwał Lanca "Zielonym chłopakiem", po pierwsze dlatego, że Lanc uwielbiał bliski kontakt z przyrodą, piesze wędrówki po okolicy oraz sport, po drugie, Lanc był ufny, otwarty na ludzi i nowe środowisko, zbyt optymistycznie patrzący na dalsze funkcjonowanie szkoły polskiej na Mazurach. |
<br/> | <br/> | ||
== Kamień pamiątkowy == | == Kamień pamiątkowy == | ||
| − | We wsi | + | We wsi Piasutno stoi kamień poświęcony pamięci Jerzego Lanca. Na kamieniu widnieje napis: |
| + | |||
| − | W tym domu | + | "W tym domu |
uczył i zmarł | uczył i zmarł | ||
| Linia 42: | Linia 47: | ||
1931-1932 | 1931-1932 | ||
| − | Jerzy Lanc | + | Jerzy Lanc" |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 51: | Linia 56: | ||
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939'', Olsztyn 1980. | Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939'', Olsztyn 1980. | ||
| − | ''Szczytno Z dziejów miasta i powiatu'', | + | ''Szczytno Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962. |
| − | [http://mojemazury.pl/o-miejscowosci/85234/Piasutno | + | [http://mojemazury.pl/o-miejscowosci/85234/Piasutno mojemazury.pl] [23.03.2014] |
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat szczycieński ]] [[Kategoria: Gmina Świętajno ]]<br /> | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat szczycieński ]] [[Kategoria: Gmina Świętajno ]]<br /> | ||
Wersja z 00:25, 26 kwi 2014
| Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie | |
| | |
![Budynek szkoły polskiej w Piasutnie, źródło: piasutno.w.interia.pl [23.03.2014]](/index.php/Plik:Piasutno.jpg) Budynek szkoły polskiej w Piasutnie, źródło: piasutno.w.interia.pl [23.03.2014]
| |
| Data założenia: | 13.04.1931 |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Piasutno |
Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1931 r. i działała do 1932 r. Kierownikiem szkoły był nauczyciel Jerzy Lanc. Była to pierwsza i jedyna szkoła polska na Mazurach.
Spis treści
Historia
Ewangelicka szkoła polska w Piasutnie powstała 13 kwietnia 1931 r. Organizatorem szkoły był Jan Boenigk, kierownik Polskiego Towarzystwa Szkolnego w Olsztynie, który został mianowany komisarzem Komisariatu Szkolnego z siedzibą w Szczytnie. Jako komisarz przyczynił się do powstania 23 lutego 1931 r. Komisji Szkolnej na Mazury w Szczytnie. Komisja zajmowała się sprawą otwarcia szkół polskich na Mazurach. Jan Boenigk wraz z Walentym Habantem i Franciszkiem Barczem chodził po wsiach mazurskich i wzywał do składania wniosków o otwarcie szkół polskich. Staraniem członków Komisji podjęto decyzję o uruchomieniu szkoły w Piasutnie. Wynajęto lokal u Wilhelminy Lumowej na Łęgu.
10 kwietnia 1931 r. przyjechał ze Szklarki Śląskiej młody nauczyciel Jerzy Lanc. Na uroczyste otwarcie szkoły przybył prezes Związku Polskich Towarzystw Szkolnych i poseł na sejm pruski Jan Baczewski, Jan Boenigk. Zajęcia rozpoczęły się z dwojgiem dzieci, gdyż w obawie przed sankcjami gospodarczymi nakładanymi przez Niemców Mazurzy bali się posyłać dzieci do polskiej szkoły. Nie zniechęciło to Jerzego Lanca, który jako zaangażowany społecznik zjednał sobie miejscową ludność mazurską.
Szkoła stała się ośrodkiem życia wiejskiego. Wieczorem w izbie mieszkalnej Lanca zbierali się gospodarze wraz dziećmi, radzili się, rozmawiali, słuchali radia. Lanc był pod stałą obserwacją władz niemieckich. Często wizytował go radca szkolny i inspektor. Przyjeżdżali do Lanca handlarze, proponując mu nabycie rozmaitych przedmiotów (np. aparatu fotograficznego i lunety). Był też obiektem stałych napaści prasy szowinistycznej w Szczytnie i Olsztynie. Nauczyciel zmarł 1 marca 1932 roku. Przyczyn śmierci i jej okoliczności nie ustalono. Zwłoki Lanca przewieziono do Polski. Pochowano go w Szklarce, gdzie poprzednio pracował. Po tym wydarzeniu szkołę polską w Piasutnie zamknięto.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Pierwszym kierownikiem i nauczycielem szkoły został Jerzy Lanc, który został sprowadzony do pracy w polskim szkolnictwie na |Mazurach ze Śląska Cieszyńskiego. Wcześniej pracował w szkole powszechnej w Szklarce Śląskiej, gdzie założył klub sportowy i kółko rolnicze.
Osiągnięcia
Istnienie szkoły polskiej w Piasutnie i działalność polskiego nauczyciela Lanca przyczyniły się do poprawy świadomości narodowej Mazurów. Możliwość rozmowy w języku polskim dawała im poczucie przynależności do Polski.
Uczniowie
Frekwencja uczniów w szkole była słaba. W kwietniu 1931 r. do szkoły uczęszczało dwoje dzieci. W maju 1931 r. było ich pięcioro. Jednak ze względu na groźby strony niemieckiej rodzice wycofywali dzieci ze szkoły polskiej. Ostatecznie nauczyciel uczył jedno dziecko – dziewczynkę.
Ciekawostki
Postać nauczyciela Jerzego Lanca została opisana przez Melchiora Wańkowicza w książce "Na tropach Smętka". Autor nazwał Lanca "Zielonym chłopakiem", po pierwsze dlatego, że Lanc uwielbiał bliski kontakt z przyrodą, piesze wędrówki po okolicy oraz sport, po drugie, Lanc był ufny, otwarty na ludzi i nowe środowisko, zbyt optymistycznie patrzący na dalsze funkcjonowanie szkoły polskiej na Mazurach.
Kamień pamiątkowy
We wsi Piasutno stoi kamień poświęcony pamięci Jerzego Lanca. Na kamieniu widnieje napis:
"W tym domu
uczył i zmarł
1931-1932
Jerzy Lanc"
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Szczytno Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
mojemazury.pl [23.03.2014]
