Prażmowo

Prażmowo
Prażmowo. Dawny cmentarz ewangelicki
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Ryn
Liczba ludności (2010)	94
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Prażmowo
Położenie na mapie Polski Prażmowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Prażmowo (niem. Salpia) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Do 1950 roku wieś wchodziła w skład powiatu mrągowskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 94 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Regina Jędrzejczyk.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na zachodnim brzegu Jeziora Jagodne, 18 km na południowy zachód od Giżycka i 14 km na wschód od Rynu; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 643 w kierunku Mikołajek.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1546 roku Stańko Prażmo z Szymonki nabył w lesie Salpy pięciołanowe sołectwo, w zamian zobowiązując się do założenia wsi czynszowej na ogółem 55 łanach na prawie chełmińskim. Osiedleńcy otrzymali 10 lat wolnizny, ale już po siedmiu latach mieli odrabiać szarwark i płacić dziesięcinę pastorowi. W 1548 roku książę Albrecht Hohenzollern poświadczył sprzedaż sołectwa i wystawił przywilej dla wsi, która aż do 1945 roku nosiła nazwę Salpia. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Szymonce.

Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową; w 1935 roku uczęszczało do niej 89 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel. Po wojnie uruchomiono ją 1 września 1947 roku, a zlikwidowano w 1974 roku. Przez większość tego czasu pracował w niej jeden nauczyciel (jedynie w latach 1959-1964 było ich dwóch).

W 1970 roku Prażmowo składało się z 33 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: klub, punkt biblioteczny, boisko sportowe, sala kinowa na 40 miejsc, sklep wielobranżowy, działało kółko rolnicze. W latach 1954-1972 wieś należała do gromady Ryn.

Liczba mieszkańców

1857 - 326 osób

1933 - 365 osób

1939 - 347 osób

1970 - 226 osób, 33 gospodarstwa

Zabytki

• Cmentarz ewangelicki z początku XX wieku

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
2. Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
4. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
6. Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część A, Ryn 2009/2010 [data dostępu: 5.03.2014]
7. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
8. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]