Prusowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "[[Kategoria:Plemiona i kultury archeologiczne Prusów" na "[[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria: Kategoria:Plemiona i kultury archeologiczne Prusów")
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 8: Linia 8:
 
Pomimo, iż przodkowie Prusów nie migrowali jak np. Germanie czy Słowianie, to na przestrzeni wieków stykali się z obcymi sobie kulturami. Do takich spotkań międzykulturowych można zaliczyć przemarsz plemienia Gotów wzdłuż Wisły z północy na południe (od początku I w. n.e.). Wędrówka ta pozostawiła liczne ślady archeologiczne w postaci wytworzenia się nowej kultury archeologicznej – [[kultura wielbarska | kultury wielbarskiej]]. Kolejnym przejawem łączności międzykulturowej był [[szlak bursztynowy]], którego szczyt wymiany handlowej przypada na III w. n.e. W późniejszym czasie powstały na wybrzeżu dwa duże ośrodki handlu, założone przez Skandynawów [[Truso]] i [[Wiskiauty]].
 
Pomimo, iż przodkowie Prusów nie migrowali jak np. Germanie czy Słowianie, to na przestrzeni wieków stykali się z obcymi sobie kulturami. Do takich spotkań międzykulturowych można zaliczyć przemarsz plemienia Gotów wzdłuż Wisły z północy na południe (od początku I w. n.e.). Wędrówka ta pozostawiła liczne ślady archeologiczne w postaci wytworzenia się nowej kultury archeologicznej – [[kultura wielbarska | kultury wielbarskiej]]. Kolejnym przejawem łączności międzykulturowej był [[szlak bursztynowy]], którego szczyt wymiany handlowej przypada na III w. n.e. W późniejszym czasie powstały na wybrzeżu dwa duże ośrodki handlu, założone przez Skandynawów [[Truso]] i [[Wiskiauty]].
  
Historiografia często przedstawia Prusów jako naród doszczętnie wyniszczony przez [[Zakon krzyżacki|zakon krzyżacki]], co jest wielkim nadużyciem. Podczas [[Krzyżacki podbój Prus | podboju plemion pruskich]] (1232/3–1283) wprawdzie zginęło wielu Prusów, ale też wielu (wywodzących się z grupy [[nobilowie | nobilów]]) przeszło na stronę zakonu i służyło mu wiernie przez pokolenia (zob. [[witingowie]]).
+
Historiografia często przedstawia Prusów jako naród doszczętnie wyniszczony przez [[Zakon krzyżacki|zakon krzyżacki]], co jest wielkim nadużyciem. Podczas [[Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach | podboju plemion pruskich]] (1232/3–1283) wprawdzie zginęło wielu Prusów, ale też wielu (wywodzących się z grupy [[nobilowie | nobilów]]) przeszło na stronę zakonu i służyło mu wiernie przez pokolenia (zob. [[witingowie]]).
  
 
===Zasięg terytorialny===
 
===Zasięg terytorialny===
Linia 28: Linia 28:
 
===Nazwa===
 
===Nazwa===
 
Nazwa Prusowie (''Bruzi'') po raz pierwszy została wymieniona przez tzw. Geografa Bawarskiego w IX w., a następnie w X w. przez Ibrahima ibn Jakuba (''Burus''). We wcześniejszych źródłach mieszkańców terenu Prus zwano [[Estowie | Estami]] (''Aesti'').
 
Nazwa Prusowie (''Bruzi'') po raz pierwszy została wymieniona przez tzw. Geografa Bawarskiego w IX w., a następnie w X w. przez Ibrahima ibn Jakuba (''Burus''). We wcześniejszych źródłach mieszkańców terenu Prus zwano [[Estowie | Estami]] (''Aesti'').
== Multimedia ==
+
 
[[Plik:0110.2000 - Miasta i ludzie Warmii i Mazur - Prusy i Prusowie.mp3 ‎|left| prusowie ]] Radio Olsztyn.Audycja Miasta i ludzie Warmii i Mazur-Prusy i Prusowie,Autor:Ewa Zdrojkowska, emisja: 01.10.2000r.
 
<BR>
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
Piotr z Dusburga, ''Kronika ziemi pruskiej'', tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.<br/>
 
Piotr z Dusburga, ''Kronika ziemi pruskiej'', tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.<br/>
Linia 38: Linia 36:
  
  
[[Kategoria:Dzieje]] [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Historia Prusów]][[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria: Kategoria:Plemiona i kultury archeologiczne Prusów]][[Kategoria:Prusowie]]
+
[[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Dzieje Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria:Historia Prusów]][[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria:Prusowie]] [[Kategoria:Plemiona i kultury archeologiczne Prusów]][[Kategoria:Prusowie]]

Aktualna wersja na dzień 11:58, 8 sty 2016

Prusowie (Prusy) – nazwa etniczna określająca zbiorczo plemiona według krzyżackiego kronikarza Piotra z Dusburga zamieszkujące w średniowieczu tereny między dolną Wisłą a Niemnem.

Podział plemion pruskich w XIII w., wg. M. Toeppena.
Źródło: Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej", Olsztyn 1995

Charakterystyka

Z przekazów historycznych i badań archeologicznych wynika, że praprzodkowie Prusów (również i Bałtów) przybyli na te tereny na początku II tysiąclecia p.n.e. i ciągle je zamieszkiwali, aż do wykrystalizowania się bezpośrednich przodków Prusów – Kultury Kurhanów Zachodniobałtyjskich.

Pomimo, iż przodkowie Prusów nie migrowali jak np. Germanie czy Słowianie, to na przestrzeni wieków stykali się z obcymi sobie kulturami. Do takich spotkań międzykulturowych można zaliczyć przemarsz plemienia Gotów wzdłuż Wisły z północy na południe (od początku I w. n.e.). Wędrówka ta pozostawiła liczne ślady archeologiczne w postaci wytworzenia się nowej kultury archeologicznej – kultury wielbarskiej. Kolejnym przejawem łączności międzykulturowej był szlak bursztynowy, którego szczyt wymiany handlowej przypada na III w. n.e. W późniejszym czasie powstały na wybrzeżu dwa duże ośrodki handlu, założone przez Skandynawów Truso i Wiskiauty.

Historiografia często przedstawia Prusów jako naród doszczętnie wyniszczony przez zakon krzyżacki, co jest wielkim nadużyciem. Podczas podboju plemion pruskich (1232/3–1283) wprawdzie zginęło wielu Prusów, ale też wielu (wywodzących się z grupy nobilów) przeszło na stronę zakonu i służyło mu wiernie przez pokolenia (zob. witingowie).

Zasięg terytorialny

Zgodnie z przekazem kronikarskim w skład Prus miały wchodzić następujące ziemie i plemiona:

Z powyższego zestawienia z całą pewnością można wyłączyć ziemię chełmińską, gdyż była zamieszkała przez polską ludność. Co do Galindów, a w szczególności Sudowów (Jaćwięgów), można powiedzieć, że wciąż toczy się dyskusja na temat ich przynależności do plemion pruskich. Jednak w ostatnim czasie przeważa pogląd o ich przynależności do Prusów.

Obszar Prus i liczbę mieszkańców na przełomie wieków XII i XIII szacuje się na około 42.000 km² i 170.000 osób, przy czym gęstość zaludnienia była bardzo zróżnicowana. Najgęściej zaludnione były obszary u wybrzeży Morza Bałtyckiego (w tym Sambia najgęściej).

Nazwa

Nazwa Prusowie (Bruzi) po raz pierwszy została wymieniona przez tzw. Geografa Bawarskiego w IX w., a następnie w X w. przez Ibrahima ibn Jakuba (Burus). We wcześniejszych źródłach mieszkańców terenu Prus zwano Estami (Aesti).

Bibliografia

Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej, tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.
Jan Powierski, Prussica, Malbork 2003.
Henryk Łowmiański, Prusy – Litwa – Krzyżacy, Warszawa 1989.
Henryk Łowmiański, Studia nad początkami społeczeństwa i państwa litewskiego, t. 1–2, Wilno 1932.