Różnowo (gmina Dywity): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Ludzie związani z miejscowością) |
|||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|zdjęcie = | |zdjęcie = | ||
|opis zdjęcia = | |opis zdjęcia = | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Różnowo''' (niem. ''Rosenau'') – | + | ''' Różnowo''' (niem. ''Rosenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dywity (gmina wiejska)|gminie Dywity]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny| administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 992 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Anna Sadrina-Ostrowska]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 39: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Nazwa miejscowości ulegała przekształceniom na przestrzeni wieków: Rosenaw (1364), Rosenowe (1382), Rosnau (1615), Rosenau (1625), Różnowo (1888). | + | Nazwa miejscowości ulegała przekształceniom na przestrzeni wieków: ''Rosenaw'' (1364), ''Rosenowe'' (1382), ''Rosnau'' (1615), ''Rosenau'' (1625), ''Różnowo'' (1888). |
| − | W roku 1354 przywilej lokacyjny otrzymał [[lkwim: Jan z Łajs| Jan z Łajs]]. Nadanie obejmowało obszar 60 włók. Miejscowość została spustoszona w czasie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny | + | W roku 1354 przywilej lokacyjny otrzymał [[lkwim: Jan z Łajs| Jan z Łajs]]. Nadanie obejmowało obszar 60 [[Włóka |włók]]. Miejscowość została spustoszona w czasie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] w latach 1519-1521. W połowie kolejnego stulecia obejmowała obszar 31 włók czynszowych. Od połowy XVIII wieku Różnowo było [[Wieś szlachecka| wsią szlachecką]]. |
| − | Szkoła elementarna została założona | + | Szkoła elementarna została założona przed 1825 rokiem. W tymże roku do placówki uczęszczało 50 dzieci. Pod koniec XIX wieku miejscowość zamieszkiwało 769 osób, żyjących w 115 gospodarstwach. W latach 1888–1891 we wsi działała polska biblioteczka [[Towarzystwo Czytelni Ludowych| Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. Kolejna biblioteka polska funkcjonowała w latach 1920–1926; następna w latach 1934–1939 jako oddział [[Centralna Biblioteka Polska w Niemczech| Centralnej Biblioteki Polskiej w Niemczech]]. |
| − | W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Różnowie istniało koło [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]], a także [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich|Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] w miejscowości przebywali [[ | + | W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Różnowie istniało koło [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]], a także [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich|Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] w miejscowości przebywali [[Jeńcy włoscy w Prusach Wschodnich|jeńcy włoscy]]. |
W 1993 roku miejscowość była zamieszkana przez 516 mieszkańców. | W 1993 roku miejscowość była zamieszkana przez 516 mieszkańców. | ||
<br/> | <br/> | ||
==Religia== | ==Religia== | ||
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Dywitach |parafii rzymskokatolickiej w Dywitach]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
W miejscowości istnieje [[Niepubliczne Przedszkole w Różnowie| przedszkole]]. | W miejscowości istnieje [[Niepubliczne Przedszkole w Różnowie| przedszkole]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *drewniana chałupa nr 6 |
| − | * | + | *tradycyjne warmińskie kapliczki przydrożne: jedna z XIX wieku, druga zlokalizowana przy domu nr 5 i trzecia – wzniesiona w początkach XX wieku słupowa kapliczka z dzwonniczką (zob. [[Dzwonniczki ludowe|Dzwonniczki ludowe na Warmii]]) |
| − | |||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 26,5 km – przebieg trasy: Dywity – [[Bukwałd]] – [[Spręcowo]] – Różnowo – Dywity |
| − | |||
==Ludzie związani z miejscowością== | ==Ludzie związani z miejscowością== | ||
| − | *[[Franciszek Barcz| Franciszek Barcz]] ( | + | *[[Franciszek Barcz| Franciszek Barcz]] (1892–1943) – urodzony w Różnowie najaktywniejszy działacz polski w okresie międzywojennym |
| − | *[[lkwim:Otylia Teszner-Grothowa|Otylia Teszner-Grothowa]] ( | + | *[[lkwim:Otylia Teszner-Grothowa|Otylia Teszner-Grothowa]] (1909–1990) – urodzona w Różnowie działaczka ruchu społeczno-oświatowego, nauczycielka, organizatorka harcerstwa polskiego na [[Warmia|Warmii]], więźniarka obozu Ravensbrück, autorka wspomnień pt. ''Gdy zabrakło miłości'' |
| − | *[[Wiktor Kuhn]] ( | + | *[[Wiktor Kuhn]] (1869–1953) – urodzony w Różnowie rolnik i rzemieślnik, mąż zaufania IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, bibliotekarz Towarzystwa Czytelni Ludowych, pierwszy powojenny sołtys Różnowa |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, ''Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość'', Olsztyn 1994. | #Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, ''Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość'', Olsztyn 1994. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.12.2013] |
| − | #[http://gov.genealogy.net/search/name| Genealogy.net] [ | + | #[http://gov.genealogy.net/search/name| Genealogy.net] [10.12.2013] |
| − | |||
| − | + | {{Przypisy}} | |
<references/> | <references/> | ||
Wersja z 20:21, 18 lis 2014
| Różnowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dywity |
| Liczba ludności (2010) | 992 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Różnowo | |
| Położenie na mapie Polski  Różnowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Różnowo (niem. Rosenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 992 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Sadrina-Ostrowska[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 4 km na północny wschód od Dywit.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości ulegała przekształceniom na przestrzeni wieków: Rosenaw (1364), Rosenowe (1382), Rosnau (1615), Rosenau (1625), Różnowo (1888).
W roku 1354 przywilej lokacyjny otrzymał Jan z Łajs. Nadanie obejmowało obszar 60 włók. Miejscowość została spustoszona w czasie wojny polsko–krzyżackiej w latach 1519-1521. W połowie kolejnego stulecia obejmowała obszar 31 włók czynszowych. Od połowy XVIII wieku Różnowo było wsią szlachecką.
Szkoła elementarna została założona przed 1825 rokiem. W tymże roku do placówki uczęszczało 50 dzieci. Pod koniec XIX wieku miejscowość zamieszkiwało 769 osób, żyjących w 115 gospodarstwach. W latach 1888–1891 we wsi działała polska biblioteczka Towarzystwa Czytelni Ludowych. Kolejna biblioteka polska funkcjonowała w latach 1920–1926; następna w latach 1934–1939 jako oddział Centralnej Biblioteki Polskiej w Niemczech.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Różnowie istniało koło Związku Polaków w Niemczech, a także Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich. W czasie II wojny światowej w miejscowości przebywali jeńcy włoscy.
W 1993 roku miejscowość była zamieszkana przez 516 mieszkańców.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Dywitach.
Szkolnictwo
W miejscowości istnieje przedszkole.
Zabytki
- drewniana chałupa nr 6
- tradycyjne warmińskie kapliczki przydrożne: jedna z XIX wieku, druga zlokalizowana przy domu nr 5 i trzecia – wzniesiona w początkach XX wieku słupowa kapliczka z dzwonniczką (zob. Dzwonniczki ludowe na Warmii)
Turystyka
Ludzie związani z miejscowością
- Franciszek Barcz (1892–1943) – urodzony w Różnowie najaktywniejszy działacz polski w okresie międzywojennym
- Otylia Teszner-Grothowa (1909–1990) – urodzona w Różnowie działaczka ruchu społeczno-oświatowego, nauczycielka, organizatorka harcerstwa polskiego na Warmii, więźniarka obozu Ravensbrück, autorka wspomnień pt. Gdy zabrakło miłości
- Wiktor Kuhn (1869–1953) – urodzony w Różnowie rolnik i rzemieślnik, mąż zaufania IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, bibliotekarz Towarzystwa Czytelni Ludowych, pierwszy powojenny sołtys Różnowa
Bibliografia
- Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.12.2013]
- Genealogy.net [10.12.2013]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]
