Rasząg
| Rasząg | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Biskupiec |
| Liczba ludności (2009) | 409 (łącznie Rasząg i Józefowo) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 11-300 |
| Tablice rejestracyjne | NOL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rasząg | |
| Położenie na mapie Polski  Rasząg | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city } | |
Rasząg (niem. Raschung) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w środkowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Pojezierza Mrągowskiego, nad jeziorem Rasząg.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w 1569 roku, gdy biskup Stanisław Hozjusz nadał swemu bratu Janowi 60 łanów na prawie magdeburskim, zaś Jan zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej. Początkowo powstał tu majątek, następnie wieś szlachecka. W drugiej połowie XVIII wieku znajdował się tu majątek szlachecki, folwark i wieś, które łącznie liczyły 30 domów. W początkach następnego stulecia właścicielem majątku był niejaki Gerkowski. W 1820 roku majątek oraz wieś obejmowały łącznie 26 domów, natomiast w 1848 roku – 25 domów.
Szkoła we wsi funkcjonowała już w pierwszej połowie XIX wieku: w 1827 roku nauczano w niej w języku polskim, zaś uczęszczało tu 27 uczniów. Z kolei w 1935 roku zatrudnionych w niej było trzech nauczycieli, zaś uczęszczało 133 dzieci. W 1882 roku staraniem Jana Liszewskiego założono w Raszągu bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W plebiscycie 1920 roku padło tu za Polską 39% głosów. W okresie międzywojennym działało w Raszągu koło Związku Polaków w Niemczech oraz koło Związku Towarzystw Młodzieży.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Roman Jaśkiewicz.
Liczba mieszkańców
1820 – 205 osób
1857 – 421 osób
1933 – 557 osób
1939 – 605 osób
1988 – 378 osób
Religia
Rasząg znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich. We wsi znajduje się także filiał parafii ewangelicko-augsburskiej z Sorkwit.
Ludzie związani z miejscowością:
- Jan Liszewski (1852-1894) – etnograf, działacz społeczny i polityczny, założyciel "Gazety Olsztyńskiej"; był nauczycielem w szkole w Raszągu w latach 1881-1883
- Jakub Mazuch (1847-1921) – mieszkaniec Rasząga, zasłużony działacz ruchu polskiego, członek Związku Polaków w Niemczech
- Bernard Barabasz (1889-1961) – działacz ruchu polskiego w okresie plebiscytowym, społecznik, członek Związku Polaków w Niemczech; urodził się w Raszągu
Zabytki:
- Park dawnego założenia dworskiego
- Kościół ewangelicko-augsburski z 1925 roku, neogotycki, z kamienia polnego
- Kaplica filialna pw. św. Józefa
- Dwie kapliczki przydrożne z XIX wieku
Turystyka
- Szlak rowerowy: Biskupiec – Rzeck – Rasząg – Zabrodzie – Kobułty – Parelskie Wzgórza – Lipowo – Stanclewo – Bredynki – Dębowo – Czerwonka – Biesowo – jezioro Galk – jezioro Dadaj.
Bibliografia:
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/roessel.html [data dostępu: 15.09.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 15.09.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 15.09.2013]
