Rudzienice: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Rudzienic   
 
  |dopełniacz wsi        = Rudzienic   
 
  |zdjęcie              = Rudzienice.jpg
 
  |zdjęcie              = Rudzienice.jpg
  |opis zdjęcia          = Pocztówka z Rudzienic [http://www.akpool.de/ansichtskarten/24157-ansichtskarte-postkarte-raudnitz-b-deutsch-eylau-westpreussen-bahnhof/ dostęp 21 września 2013     
+
  |opis zdjęcia          = Pocztówka z Rudzienic.<br>Źródło: [http://www.akpool.de/ansichtskarten/24157-ansichtskarte-postkarte-raudnitz-b-deutsch-eylau-westpreussen-bahnhof www.akpool.de] [21.09.2013]    
  |rodzaj miejscowości  = Wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Warmińsko-Mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = iławski
 
  |powiat                = iławski
 
  |gmina                = Iława  
 
  |gmina                = Iława  
Linia 14: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      =
+
  |liczba ludności      = 859
  |rok                  =
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48)89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48)89
 
  |kod pocztowy          = 14-204
 
  |kod pocztowy          = 14-204
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – [[wieś sołecka]] znajduje się w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest [[Zbigniew Osasiuk]].  
+
'''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]. W latach 1973–1976 znajdowała się na obszarze [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 859 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa wsi pełni Sławomir Zuśka.
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 16, w odległości ok. 7 km od [[Iława| Iławy]].
 
<br/>
 
<br/>
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
W okolicach wsi Rudzienice występuje [[morena denna]]. Ponadto spotyka się mokradła stałe i okresowe. Obszary są głównie przeznaczone dla uprawy roli. W obrębie Rudzienic występują w niewielkim stopniu surowce budowlane, zwłaszcza kruszywa: piaski i żwiry; ponadto surowce ceramiczne. Z surowców organicznych można spotkać torfy. Występują również piaski skalniowo–kwarcowe. Eksploatowane są one przez rolników, stosowane do zapraw murarskich oraz w postaci podsypki do dróg.
 
  
<br/>
+
== Dzieje miejscowości ==
=== Dzieje miejscowości ===
+
Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą ''Raydez''. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[Komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – ''Raudnitz'' – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku.
Po podboju terytorium przez [[Zakon Krzyżacki]], doszło do podziału tego obszaru pomiędzy [[biskup pomezański|biskupem pomezańskim]] a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania [[traktat dzierzgoński|traktatu dzierzgońskiego]] zapewne była jakimś centrum władzy pruskich [[Pomezanie|Pomezanów]]. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu [[Prusowie|Prusów]]. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez komtura ostródzkiego [[Gunter von Hohenstein|Guntera von Hohensteina]]. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich komtur ostródzki nadał [[Albrecht z Rudzienic|Albrechtowi z Rudzienic]] trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi [[Szymon z Rudzienic|Szymonowi z Rudzienic]].  
+
Po podboju terytorium przez [[Zakon Krzyżacki]] doszło do podziału tego obszaru pomiędzy [[Biskup pomezański|biskupem pomezańskim]] a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania [[Traktat dzierzgoński|traktatu dzierzgońskiego]] zapewne była jakimś centrum władzy pruskich [[Pomezanie|Pomezanów]]. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu [[Prusowie|Prusów]]. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczyły całej wsi, a tylko poszczególnych zagród.  
  
W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.  
+
W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny [[Rodzina von Kreytzen| von Kreytzen]]. 18 stycznia 1675 roku bracia: Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 [[Włóka |włók]].  
  
W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie posiadały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.
+
W 1789 roku Rudzienice były [[Wieś szlachecka |wsią szlachecką]] wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie obejmowały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.
  
 +
W 1885 roku na 2631 ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa [[Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa z siedzibą w Rudzienicach |Iławska Spółdzielnia Rolniczo–Usługowo–Handlowa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Gospodarka ===
+
==Szkolnictwo==
W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa [[Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa z siedzibą w Rudzienicach |Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa]].
+
W miejscowości znajduje się [[Samorządowa Szkoła Podstawowa w Rudzienicach |szkoła podstawowa]].
 
 
 
<br/>
 
<br/>
===Edukacja===
 
W miejscowości znajduje się [[Samorządowa Szkoła Podstawowa w Rudzienicach |Samorządowa Szkoła Podstawowa]]. 
 
  
 +
==Kultura==
 +
W Rudzienicach działa [[Gminna Biblioteka Publiczna w Rudzienicach |Gminna Biblioteka Publiczna]], zespół [[Zespół Gosposie z Rudzienic|"Gosposie"]], a przy szkole podstawowej [[lkwim:Chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie” z Rudzienic |chór „Archimini–Potomana–Zarepete–Czeremini–Kibiczanie”]].
 
<br/>
 
<br/>
===Kultura===
 
W Rudzienicach działa [[Gminna Biblioteka Publiczna w Rudzienicach |Gminna Biblioteka Publiczna]], [[Zespół Gosposie z Rudzienic|zespół ludowy "Gosposie"]], a przy szkole podstawowej [[lkwim:Chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie” z Rudzienic |chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie”]].
 
  
 +
==Religia==
 +
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |parafii rzymskokatolickiej]]. Wieś znajduje się także na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie |parafii greckokatolickiej w Iławie]].
 
<br/>
 
<br/>
===Religia===
 
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Królowej Polski]]. Wieś znajduje się także na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie |parafii greckokatolickiej pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie]].
 
  
 +
== Zabytki ==
 +
Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz [[Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |kościół]] z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.
 
<br/>
 
<br/>
=== Zabytki ===
 
Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz [[Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |kościół]] z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.
 
  
<br/>
+
== Ludzie związani z miejscowością ==
=== Ludzie związani z miejscowością ===
+
*[[Krzysztof Harmaciński]] (ur. 1958) - społecznik, samorządowiec, wójt gminy Iława, dyrektor Iławskiej Spółdzielni Rolniczo-Usługowo-Handlowej z siedzibą w Rudzienicach  
*[[Gunter von Hohenstein]] - komtur ostródzki
 
*[[Albrecht z Rudzienic]]
 
*[[Szymon z Rudzienic]]
 
*[[Wolff von Kreytzen |Wolff]], [[Albrecht von Kreytzen |Albrecht]] i [[Ernst von Kreytzen |Ernst]] z rodu von Kreytzen
 
*[[Krzysztof Harmaciński]] (ur. 1958) - społecznik, samorządowiec, wójt gminy Iława, dyrektor     Iławskiej Spółdzielni Rolniczo-Usługowo-Handlowej z siedzibą w Rudzienicach.
 
  
<br/>
+
== Bibliografia ==
=== Bibliografia ===
 
''Rudzienice'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/>
 
 
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia Mazury, przewodnik'', Białystok 1996.<br/>
 
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia Mazury, przewodnik'', Białystok 1996.<br/>
 
''Iława, z dziejów miasta i powiatu'', red. M. Lossman, Olsztyn 1972.<br/>
 
''Iława, z dziejów miasta i powiatu'', red. M. Lossman, Olsztyn 1972.<br/>
 +
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
 
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
 
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
+
''Rudzienice'', [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych] [12.11.2013]
  
<br/>
+
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
 
[[Kategoria: Powiat iławski]]
 
[[Kategoria: Powiat iławski]]

Aktualna wersja na dzień 08:25, 13 maj 2020

Rudzienice

Pocztówka z Rudzienic.Źródło: www.akpool.de [21.09.2013]
Pocztówka z Rudzienic.
Źródło: www.akpool.de [21.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat iławski
Gmina Iława
Liczba ludności (2010) 859
Strefa numeracyjna (+48)89
Kod pocztowy 14-204
Tablice rejestracyjne NIL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Rudzienice
Rudzienice
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Rudzienice
Rudzienice
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Rudzienice (niem. Raudnitz) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1973–1976 znajdowała się na obszarze województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 859 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa wsi pełni Sławomir Zuśka.

Położenie

Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 16, w odległości ok. 7 km od Iławy.

Dzieje miejscowości

Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guentera von Hohensteina. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Po podboju terytorium przez Zakon Krzyżacki doszło do podziału tego obszaru pomiędzy biskupem pomezańskim a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania traktatu dzierzgońskiego zapewne była jakimś centrum władzy pruskich Pomezanów. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu Prusów. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczyły całej wsi, a tylko poszczególnych zagród.

W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia: Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.

W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie obejmowały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.

W 1885 roku na 2631 ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa Iławska Spółdzielnia Rolniczo–Usługowo–Handlowa.

Szkolnictwo

W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa.

Kultura

W Rudzienicach działa Gminna Biblioteka Publiczna, zespół "Gosposie", a przy szkole podstawowej chór „Archimini–Potomana–Zarepete–Czeremini–Kibiczanie”.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Wieś znajduje się także na terenie parafii greckokatolickiej w Iławie.

Zabytki

Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.

Ludzie związani z miejscowością

  • Krzysztof Harmaciński (ur. 1958) - społecznik, samorządowiec, wójt gminy Iława, dyrektor Iławskiej Spółdzielni Rolniczo-Usługowo-Handlowej z siedzibą w Rudzienicach

Bibliografia

Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok 1996.
Iława, z dziejów miasta i powiatu, red. M. Lossman, Olsztyn 1972.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Rudzienice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
Bank Danych Lokalnych [12.11.2013]

Przypisy