Rudzienice: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>'''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – wieś sołecka znajduje się w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina Iława|gminie Iława]]. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest [[Zbigniew Osasiuk]].  
+
<big>'''Rudzienice''' (niem. ''Raudnitz'') – [[wieś sołecka]] znajduje się w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez [[komtur ostródzki|komtura ostródzkiego]] [[Guenter von Hohenstein|Guentera von Hohensteina]]. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest [[Zbigniew Osasiuk]].  
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 39: Linia 39:
 
<br/>
 
<br/>
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
=== Dzieje miejscowości ===
Po podboju terytorium przez [[zakon krzyżacki]], doszło do podziału tego obszaru pomiędzy [[biskup pomezański|biskupem pomezańskim]] a [[zakon krzyżackim|zakonem krzyżackim]]. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie [[Krzyżacy|Krzyżaków]]. Miejscowość w okresie podpisywania [[traktat dzierzgoński|traktatu dzierzgońskiego]] zapewne była jakimś centrum władzy pruskich [[Pomezanie|Pomezanów]]. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu [[Prusowie|Prusów]]. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez [[komtur ostórdzki|komtura ostródzkiego]] [[Gunter von Hohenstein|Guntera von Hohensteina]]. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich [[komtur ostródzki]] nadał [[Albrecht z Rudzienic|Albrechtowi z Rudzienic]] trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi [[Szymon z Rudzienic|Szymonowi z Rudzienic]].  
+
Po podboju terytorium przez [[Zakon Krzyżacki]], doszło do podziału tego obszaru pomiędzy [[biskup pomezański|biskupem pomezańskim]] a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania [[traktat dzierzgoński|traktatu dzierzgońskiego]] zapewne była jakimś centrum władzy pruskich [[Pomezanie|Pomezanów]]. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu [[Prusowie|Prusów]]. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez komtura ostródzkiego [[Gunter von Hohenstein|Guntera von Hohensteina]]. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich komtur ostródzki nadał [[Albrecht z Rudzienic|Albrechtowi z Rudzienic]] trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi [[Szymon z Rudzienic|Szymonowi z Rudzienic]].  
  
 
W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia [[Wolff]], [[Albrecht]] i [[Ernst]] [[von Kreytzen|von Kreytzenowie]] sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.  
 
W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia [[Wolff]], [[Albrecht]] i [[Ernst]] [[von Kreytzen|von Kreytzenowie]] sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.  
Linia 46: Linia 46:
  
 
<br/>
 
<br/>
=== Ludzie związani z miejscowością ===
+
=== Gospodarka ===
[[Gunter von Hohenstein]] - komtur ostródzki<br/>
+
W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa [[Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa z siedzibą w Rudzienicach |Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa]].
[[Albrecht z Rudzienic]]<br/>
+
 
[[Szymon z Rudzienic]]<br/>
+
<br/>
[[Wolff]], [[Albrecht]] i [[Ernst]] [[von Kreytzen]]
+
===Edukacja===
 +
W miejscowości znajduje się [[Samorządowa Szkoła Podstawowa w Rudzienicach |Samorządowa Szkoła Podstawowa]]
 +
 
 +
<br/>
 +
===Kultura===
 +
W Rudzienicach działa [[Gminna Biblioteka Publiczna w Rudzienicach |Gminna Biblioteka Publiczna]], [[Zespół Gosposie z Rudzienic|zespół ludowy "Gosposie"]], a przy szkole podstawowej [[lkwim:Chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie” z Rudzienic |chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie”]].
 +
 
 +
<br/>
 +
===Religia===
 +
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Królowej Polski]]. Wieś znajduje się także na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie |parafii greckokatolickiej pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie]].
  
 
<br/>
 
<br/>
 
=== Zabytki ===
 
=== Zabytki ===
Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.
+
Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz [[Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski w Rudzienicach |kościół]] z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.
  
 
<br/>
 
<br/>
=== Gospodarka ===
+
=== Ludzie związani z miejscowością ===
W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie.
+
*[[Gunter von Hohenstein]] - komtur ostródzki
 +
*[[Albrecht z Rudzienic]]
 +
*[[Szymon z Rudzienic]]
 +
*[[Wolff von Kreytzen |Wolff]], [[Albrecht von Kreytzen |Albrecht]] i [[Ernst von Kreytzen |Ernst]] z rodu von Kreytzen
 +
*[[Krzysztof Harmaciński]] (ur. 1958) - społecznik, samorządowiec, wójt gminy Iława, dyrektor    Iławskiej Spółdzielni Rolniczo-Usługowo-Handlowej z siedzibą w Rudzienicach.  
  
 
<br/>
 
<br/>
 
=== Bibliografia ===
 
=== Bibliografia ===
 
 
''Rudzienice'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/>
 
''Rudzienice'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/>
 
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia Mazury, przewodnik'', Białystok 1996.<br/>
 
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia Mazury, przewodnik'', Białystok 1996.<br/>
Linia 71: Linia 83:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat iławski]]
 
+
[[Kategoria: Iława (gmina wiejska)]]
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat iławski]][[Kategoria: Gmina Iława]][[Kategoria: Wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: 1201-1300]]
([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 17:15, 18 wrz 2013 (CEST)
 

Wersja z 12:43, 20 sie 2014


Rudzienice

Pocztówka z RudzienicŹródło: http://www.akpool.de/ansichtskarten/24157-ansichtskarte-postkarte-raudnitz-b-deutsch-eylau-westpreussen-bahnhof,dostęp 21 września 2013
Rodzaj miejscowości Wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo Warmińsko-Mazurskie
Powiat iławski
Gmina Iława
Strefa numeracyjna (+48)89
Kod pocztowy 14-204
Tablice rejestracyjne NIL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Rudzienice
Rudzienice
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Rudzienice
Rudzienice
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rudzienice (niem. Raudnitz) – wieś sołecka znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1973-1976 znajdowała się w obszarze województwa olsztyńskiego. Rudzienice po raz pierwszy w dokumentach pojawiają się w 1249 roku pod nazwą Raydez. Najstarszy dokument lokacyjny Rudzienic, jaki został zachowany, pochodzi z roku 1350 i został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guentera von Hohensteina. Niemiecka forma nazwy wsi – Raudnitz – po raz pierwszy wystąpiła w dokumencie z 12 listopada 1540 roku. Obecnie sołtysem wsi jest Zbigniew Osasiuk.


Charakterystyka fizjograficzna

W okolicach wsi Rudzienice występuje morena denna. Ponadto spotyka się mokradła stałe i okresowe. Obszary są głównie przeznaczone dla uprawy roli. W obrębie Rudzienic występują w niewielkim stopniu surowce budowlane, zwłaszcza kruszywa: piaski i żwiry; ponadto surowce ceramiczne. Z surowców organicznych można spotkać torfy. Występują również piaski skalniowo–kwarcowe. Eksploatowane są one przez rolników, stosowane do zapraw murarskich oraz w postaci podsypki do dróg.


Dzieje miejscowości

Po podboju terytorium przez Zakon Krzyżacki, doszło do podziału tego obszaru pomiędzy biskupem pomezańskim a Zakonem Krzyżackim. W rezultacie Rudzienice weszły w posiadanie Krzyżaków. Miejscowość w okresie podpisywania traktatu dzierzgońskiego zapewne była jakimś centrum władzy pruskich Pomezanów. Przez cały czas Rudzienice pozostawały w posiadaniu Prusów. Wystawiane później przez Zakon przywileje lokacyjne nie dotyczą całej wsi, a tylko poszczególnych zagród. Najstarszy, pochodzi z 1350 roku, został wystawiony przez komtura ostródzkiego Guntera von Hohensteina. Dwa następne zostały wystawione 5 grudnia 1415 roku. Jednym z nich komtur ostródzki nadał Albrechtowi z Rudzienic trzy i pół radła, które wcześniej należały do Prusa Topla i znajdowały się na polu „Rudentz”. Drugim przywilejem komtur nadał 4 i pół radła ziemi Szymonowi z Rudzienic.

W ciągu następnego stulecia zespół majątków pruskich składających się na Rudzienice przeszedł w posiadanie rodziny von Kreytzen. 18 stycznia 1675 roku bracia Wolff, Albrecht i Ernst von Kreytzenowie sprzedali Rudzienice, które obejmowały 20 włók.

W 1789 roku Rudzienice były wsią szlachecką wraz z folwarkiem i kościołem ewangelickim. Wieś liczyła wówczas 27 domów mieszkalnych. W 1885 roku do Rudzienic należało 13 folwarków o łącznej powierzchni 8632 ha, w 1895 roku 16 folwarków. Ogólna powierzchnia wzrosła do 8725,4 ha. W 1905 roku dobra rudzienickie posiadały 17 folwarków, ale areał zmniejszył się do 8294,4 ha.


Gospodarka

W 1885 roku na 2631ha ziemi ornej przypadło 600 ha łąk i 4179 ha lasów. Nastawione głównie na hodowlę bydła i owiec dobra posiadały również gorzelnię, młyn parowy i dwie cegielnie. W Rudzienicach działa Iławska Spółdzielnia Rolniczo-Usługowo-Handlowa.


Edukacja

W miejscowości znajduje się Samorządowa Szkoła Podstawowa.


Kultura

W Rudzienicach działa Gminna Biblioteka Publiczna, zespół ludowy "Gosposie", a przy szkole podstawowej chór „Archimini-Potomana-Zarepete-Czeremini-Kibiczanie”.


Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Królowej Polski. Wieś znajduje się także na terenie parafii greckokatolickiej pw. Świętego Jana Apostoła w Iławie.


Zabytki

Do zabytków architektonicznych czwartej kategorii zaliczone zostały czworaki oraz kościół z pierwszej połowy XVIII wieku. W kościelnej wieży znajduje się zabytkowy dzwon.


Ludzie związani z miejscowością


Bibliografia

Rudzienice, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok 1996.
Iława, z dziejów miasta i powiatu, red. M. Lossman, Olsztyn 1972.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.