Rumy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Rumy   
 
  |nazwa                = Rumy   
Linia 6: Linia 4:
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe  
+
  |dopełniacz wsi        = Romów  
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          =  
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 16: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 375 (łącznie Rumy i Laurentowo)
+
  |liczba ludności      = 375  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Rumy''' (niem. ''Rummy'', od 1938 r. ''Rummau'')– wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty.  
+
''' Rumy''' (niem. ''Rummy'', od 1938 r. ''Rummau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 375 mieszkańców<ref>łącznie Rumy i Laurentowo</ref>. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kamila Świderska]]<ref>[http://www.gminadzwierzuty.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-271/ Strona Gminy Dźwierzuty] [20.09.2013]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
+
==Położenie==
 +
Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Rumy leżą w odległości 7 km na północny zachód od [[Dźwierzuty|Dźwierzut]], w pobliżu granicy z [[Powiat olsztyński|powiatem olsztyńskim]].
 +
<br/>
  
<br/>
+
== Dzieje miejscowości ==
 +
Wieś lokowana została w 1566 roku na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Obejmowała obszar 100 łanów. Zasadźcą i pierwszym sołtysem wsi został Paweł Kosak z [[Mikosze |Mikosz]], który otrzymał 10 łanów sołeckich. Rumy powstały jako [[Wieś czynszowa |wieś czynszowa]]. W XVII wieku były tu dwie karczmy. Wielu mieszkańców zmarło podczas epidemii dżumy w latach 1709–1711 i do połowy stulecia wieś była ponownie zasiedlana. W 1782 roku Rumy składały się z 52 gospodarstw. W 1818 roku wieś zamieszkiwało 556 osób, składała się z 55 gospodarstw. Ze względu na swe wydłużenie od 1840 roku była podzielona na dwie gminy sołeckie: [[Rumy A]] i [[Rumy B]]. Przed wybuchem II wojny światowej była jedną z największych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego.
 +
W 1849 roku osiedlili się w Rumach baptyści, zaś w 1861 roku założyli tu pierwszą gminę. W 1858 roku Rumy liczyły 791 mieszkańców i 115 gospodarstw.
 +
 +
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Rumy jako miejscowość posiadającą szkołę.
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
W latach 20. XX wieku szkoła otrzymała nowy budynek.W 1937 roku wieś liczyła 1012 osób, co czyniło z niej jedną z największych wsi na [[Mazury|Mazurach]]. W 1939 roku wieś zamieszkiwało 899 osób.
Wieś położona jest 7 km na północny zachód od Dźwierzut, w pobliżu granicy z powiatem olsztyńskim.
 
 
Rumy zachowały dawny układ przestrzenny ulicówki. Jest to jedna z najdłuższych mazurskich wsi – ciągnie się na długości około 3 km.  
 
Rumy zachowały dawny układ przestrzenny ulicówki. Jest to jedna z najdłuższych mazurskich wsi – ciągnie się na długości około 3 km.  
 
+
Rumy są siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzi również wieś [[Laurentowo]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Ludzie związani z miejscowością==
Wieś została założona w 1557 roku na 100 łanach puszczy; zasadźcą wsi i pierwszym sołtysem został Paweł Kosak z Mikosz w kapitanacie ryńskim, który otrzymał 10 łanów sołeckich. Rumy powstały jako wieś czynszowa. W XVII wieku były tu dwie karczmy. Wielu mieszkańców zmarło podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711 i do połowy stulecia była ponownie zasiedlana. Ze względu na swe wydłużenie wieś od 1840 roku była podzielona na dwie gminy sołeckie: Rumy A i Rumy B. Przed wybuchem II wojny światowej była jedną z największych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego.
+
*[[Bogumił Labusz]] (1860–1919) – urodzony w Rumach chłopski działacz mazurski, współzałożyciel [[Mazurska Partia Ludowa|Mazurskiej Partii Ludowej]], [[Pismo „Mazur”| pisma „Mazur”]] i [[Bank Mazurski w Szczytnie|Banku Mazurskiego w Szczytnie]].
W 1849 roku osiedlili się w Rumach baptyści (odłam kościoła anglikańskiego), zaś w 1861 roku założyli tu pierwszą gminę.
 
Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XIX wieku; w latach 20. XX wieku otrzymała nowy budynek.
 
  
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
+
==Szkolnictwo==
1782 – 52 gospodarstwa
+
*[[Szkoła podstawowa w Rumach |szkoła podstawowa]].
1818 – 556 osób, 55 gospodarstw
 
1858 – 791 osób, 115 gospodarstw
 
1937 – 1012 osób
 
1939 – 899 osób
 
  
 +
==Bezpieczeństwo==
 +
W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna|Ochotniczej Straży Pożarnej]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
== Zabytki==
*[[Bogumił Labusz]] (1860-1919) – chłopski działacz mazurski, współzałożyciel Mazurskiej Partii Ludowej, pisma „Mazur” i Banku Mazurskiego w Szczytnie. Urodził się w Rumach.
+
*budynek szkoły z lat 20. XX wieku, piętrowy, kamienne fundamenty, z częścią przeznaczoną na mieszkanie dla nauczyciela
<br/>
+
*dawna [[Kaplica baptystów w Rumach |kaplica baptystów]] z lat 1863–1864; obecnie świetlica
 
+
*za wsią w szczątkowym stanie zachowały się dawne cmentarze: [[Cmentarz baptystów w Rumach|baptystów]] i [[Cmentarz ewangelicki w Rumach|dwa ewangelickie]], oba z XIX wieku; na cmentarzu ewangelickim, zlokalizowanym na południe od wsi,znajdują się mogiły 3 mieszkańców poległych pod koniec sierpnia 1914 roku
 
+
*trzy stare kuźnie
 
+
*[[Młyn w Rumach|stary młyn]], częściowo przebudowany
 
 
=== Zabytki: ===
 
*Budynek szkoły z lat 20. XX wieku, piętrowy, kamienne fundamenty, z częścią przeznaczoną na mieszkanie dla nauczyciela
 
*Dawna kaplica baptystów z lat 1863-1864; obecnie biblioteka
 
*Za wsią w szczątkowym stanie zachowały się dawne cmentarze: baptystów i dwa ewangelickie, oba z XIX wieku  
 
*Trzy stare kuźnie
 
*Stary młyn, częściowo przebudowany
 
  
 
+
== Bibliografia==
 
+
Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
<br/>
+
Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011.<br/>
 
+
Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939'', Olsztyn 2005.<br/>
=== Bibliografia: ===
+
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/>
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011.
+
''Mazury. Słownik stronniczy ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. <br/>
#Gąsiorowski Andrzej, ''Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939'', Olsztyn 2005.
+
''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/>
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [27.08.2013]<br/>
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [27.08.2013]<br/>
#Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims  [data dostępu: 27.08.2013]
+
[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/rumy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [27.08.2013]
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 27.08.2013]
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat szczycieński]]
 
+
[[Kategoria: Dźwierzuty (gmina wiejska)]]
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: 1501-1600]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 12:07, 21 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 08:16, 10 wrz 2015

Rumy

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Dźwierzuty
Liczba ludności (2010) 375
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-120
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Rumy
Rumy
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Rumy
Rumy
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Rumy (niem. Rummy, od 1938 r. Rummau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 375 mieszkańców[1]. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Kamila Świderska[2].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Rumy leżą w odległości 7 km na północny zachód od Dźwierzut, w pobliżu granicy z powiatem olsztyńskim.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowana została w 1566 roku na prawie chełmińskim. Obejmowała obszar 100 łanów. Zasadźcą i pierwszym sołtysem wsi został Paweł Kosak z Mikosz, który otrzymał 10 łanów sołeckich. Rumy powstały jako wieś czynszowa. W XVII wieku były tu dwie karczmy. Wielu mieszkańców zmarło podczas epidemii dżumy w latach 1709–1711 i do połowy stulecia wieś była ponownie zasiedlana. W 1782 roku Rumy składały się z 52 gospodarstw. W 1818 roku wieś zamieszkiwało 556 osób, składała się z 55 gospodarstw. Ze względu na swe wydłużenie od 1840 roku była podzielona na dwie gminy sołeckie: Rumy A i Rumy B. Przed wybuchem II wojny światowej była jedną z największych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego. W 1849 roku osiedlili się w Rumach baptyści, zaś w 1861 roku założyli tu pierwszą gminę. W 1858 roku Rumy liczyły 791 mieszkańców i 115 gospodarstw.

W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Rumy jako miejscowość posiadającą szkołę.

W latach 20. XX wieku szkoła otrzymała nowy budynek.W 1937 roku wieś liczyła 1012 osób, co czyniło z niej jedną z największych wsi na Mazurach. W 1939 roku wieś zamieszkiwało 899 osób. Rumy zachowały dawny układ przestrzenny ulicówki. Jest to jedna z najdłuższych mazurskich wsi – ciągnie się na długości około 3 km. Rumy są siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzi również wieś Laurentowo.

Ludzie związani z miejscowością

Szkolnictwo

Bezpieczeństwo

W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Zabytki

  • budynek szkoły z lat 20. XX wieku, piętrowy, kamienne fundamenty, z częścią przeznaczoną na mieszkanie dla nauczyciela
  • dawna kaplica baptystów z lat 1863–1864; obecnie świetlica
  • za wsią w szczątkowym stanie zachowały się dawne cmentarze: baptystów i dwa ewangelickie, oba z XIX wieku; na cmentarzu ewangelickim, zlokalizowanym na południe od wsi,znajdują się mogiły 3 mieszkańców poległych pod koniec sierpnia 1914 roku
  • trzy stare kuźnie
  • stary młyn, częściowo przebudowany

Bibliografia

Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska) Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939, Olsztyn 2005.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Mazury. Słownik stronniczy ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [27.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [27.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [27.08.2013]

Przypisy

  1. łącznie Rumy i Laurentowo
  2. Strona Gminy Dźwierzuty [20.09.2013]