Sątopy

Sątopy
Dawny pałacyk biskupi. Źródło: archipelag.ceik.eu
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bisztynek
Liczba ludności (2010)	1 282
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Sątopy
Położenie na mapie Polski Sątopy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dworzec kolejowy we wsi.
Źródło: archipelag.ceik.eu

Sątopy (niem.Santoppen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 1 282 osoby . Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grażyna Kożuchowska.

Położenie

Miejscowość jest położona na Warmii, w odległości 9 km od Bisztynka w kierunku Reszla.

Dzieje miejscowości

Miejscowość zawdzięcza swoją nazwę zasadźcy wsi – Prusowi Santopowi. W roku 1337 jako odbiorca przywileju lokacyjnego otrzymał on 60 włók ziemi na prawie chełmińskim. Sątopy były w tym czasie wsią pruską.

Po wystawieniu przywileju przystąpiono do budowy kościoła. W XIV i w połowie XV wieku funkcję proboszcza pełnili: Arnoldus, Jan Wartenberg, późniejszy biskup warmiński Henryk Voglesang, Laurenty Reynkomis, Bartłomiej de Leunenburg.

Szkoła parafialna została uruchomiona zapewne w chwili powstania kościoła. W 1789 roku funkcję nauczyciela i zarazem organisty sprawował Jan Malecki. Miejscowość została nawiedzona przez epidemię dżumy, nie znamy jednak liczby ofiar. W 1783 roku Sątopy składały się z 49 domów. W połowie XIX wieku do miejscowej parafii należały wsie: Koprzywnik, Nisko, Świdrówka, Tarniny, Wojkowo.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

• 1820 r. – 375 osób

• 1848 r. – 360 osób

• 1939 r. – 563 osoby

Szkolnictwo

W miejscowości istnieje Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej oraz Oddział Zamiejscowy Gimnazjum Publicznego w Bisztynku.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Sątopy znajdują się także na terenie parafii greckokatolickiej w Reszlu i parafii prawosławnej w Korszach.

Zabytki

• kościół wzniesiony w połowie XIV wieku, rozbudowany w latach 1884-1886
• plebania z końca XVIII wieku
• cmentarz przykościelny wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
• 3 tradycyjne kapliczki warmińskie

Przyroda

W pobliżu miejscowości znajduje się Rezerwat Przyrody "Polder Sątopy–Samulewo".

Ludzie związani z miejscowością

• Henryk IV Vogelsang (1360–1415) – biskup warmiński w latach 1401–1415, proboszcz parafii w Sątopach
• Fabian Emmerich (1477-1559) – duchowny rzymskokatolicki, kanonik dobromiejski, lekarz kapitulny, proboszcz miejscowej parafii.

Ciekawostki

• We wsi realizowany jest projekt Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie pod nazwą "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur".

Bibliografia

Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Bank Danych Lokalnych GUS [18.12.2013]
Bisztynek24.pl [18.12.2013]
Ciekawe Mazury [18.12.2013]
wikipedia.pl [18.12.2013]