Słobity: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Dzieje miejscowości)
(Dzieje miejscowości)
Linia 46: Linia 46:
 
Pałac został wzniesiony dopiero w latach 1621-1624 przez wnuka Piotra zu Dohny - Abrahama. Abraham zdobył staranne wykształcenie humanistyczne, nawiązując kontakty z namiestnikami Niderlandów. Pałac stylistycznie nawiązywał właśnie do architektury niderlandzkiej. Swoją rozbudowę zawdzięczają Słobity Aleksandrowi zu Dohnie (1661-1728) - szefowi rządu prowincji pruskiej, gubernatorowi Piławy i guwernerowi pruskiego następcy tronu Fryderyka Wilhelma. Słobity przekształciły się za jego sprawą w tzw. pałac królewski, gdzie monarchowie zatrzymywali się w czasie swych podróży po kraju. W latach 1718-1725 wzniesiono rozległe zabudowania folwarczne.  
 
Pałac został wzniesiony dopiero w latach 1621-1624 przez wnuka Piotra zu Dohny - Abrahama. Abraham zdobył staranne wykształcenie humanistyczne, nawiązując kontakty z namiestnikami Niderlandów. Pałac stylistycznie nawiązywał właśnie do architektury niderlandzkiej. Swoją rozbudowę zawdzięczają Słobity Aleksandrowi zu Dohnie (1661-1728) - szefowi rządu prowincji pruskiej, gubernatorowi Piławy i guwernerowi pruskiego następcy tronu Fryderyka Wilhelma. Słobity przekształciły się za jego sprawą w tzw. pałac królewski, gdzie monarchowie zatrzymywali się w czasie swych podróży po kraju. W latach 1718-1725 wzniesiono rozległe zabudowania folwarczne.  
  
 +
Pałac w Słobitach jest wskazywany jako jedno z prawdopodobnych miejsc przechowywania Bursztynowej Komnaty. Jesienią 1944 roku dyrektor muzeum w Królewcu dr Alfred Rhode zaproponował księciu Dohna przechowanie w piwnicach pałacu bursztynowej komnaty. Książę odmówił tłumacząc, że piwnice są zbyt zawilgocone.
 +
Zobacz:
 +
 +
Przeczytaj cały tekst: Słobity: ruiny pałacu rodu Dohnów - Moje Mazury http://mojemazury.pl/48510,Slobity-ruiny-palacu-rodu-Dohnow.html#ixzz35wU3JK5a
  
  

Wersja z 15:01, 28 cze 2014

Słobity

Pałac w Słobitach przed 1945 rokiem
Pałac w Słobitach przed 1945 rokiem
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat braniewski
Gmina Wilczęta
Liczba ludności (2010) 535 (łącznie z Karpówkiem)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Słobity
Słobity
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Słobity
Słobity
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Słobity (niem. Schlobitten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Wilczęta. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 535 mieszkańców (łącznie z Karpówkiem).


Położenie

Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 8 km na południowy zachód od Wilcząt, w pobliżu granicy z powiatem elbląskim nad rzeką Gardyną.

Dzieje miejscowości

W roku 1525 Piotr zu Dohna otrzymał Słobity od Zakonu Krzyżackiego. Prawdopodobnie wzniósł wkrótce niewielki dom - główna siedziba rodu znajdowała się w tym okresie w Morągu. Jego syn Achacy przeniósł swoją siedzibę do Słobit. Wybudował wówczas tzw. Nowy Dom. Achacy zu Dohna wybudował pierwszy miejscowy kościół, w którym pochowano dwójkę jego dzieci - Barbarę i Fabiana. Prawdopodobnie była to drewniana budowla, którą strawił pożar - bliższe okoliczności nie są jednak znane. W latach 1656-1657 Ryszard Fryderyk zu Dohna wybudował murowaną świątynię.


Pałac został wzniesiony dopiero w latach 1621-1624 przez wnuka Piotra zu Dohny - Abrahama. Abraham zdobył staranne wykształcenie humanistyczne, nawiązując kontakty z namiestnikami Niderlandów. Pałac stylistycznie nawiązywał właśnie do architektury niderlandzkiej. Swoją rozbudowę zawdzięczają Słobity Aleksandrowi zu Dohnie (1661-1728) - szefowi rządu prowincji pruskiej, gubernatorowi Piławy i guwernerowi pruskiego następcy tronu Fryderyka Wilhelma. Słobity przekształciły się za jego sprawą w tzw. pałac królewski, gdzie monarchowie zatrzymywali się w czasie swych podróży po kraju. W latach 1718-1725 wzniesiono rozległe zabudowania folwarczne.

Pałac w Słobitach jest wskazywany jako jedno z prawdopodobnych miejsc przechowywania Bursztynowej Komnaty. Jesienią 1944 roku dyrektor muzeum w Królewcu dr Alfred Rhode zaproponował księciu Dohna przechowanie w piwnicach pałacu bursztynowej komnaty. Książę odmówił tłumacząc, że piwnice są zbyt zawilgocone. Zobacz:

Przeczytaj cały tekst: Słobity: ruiny pałacu rodu Dohnów - Moje Mazury http://mojemazury.pl/48510,Slobity-ruiny-palacu-rodu-Dohnow.html#ixzz35wU3JK5a



W wyniku działan wojennych, w poczatkach 1945 roku, pałac został spalony, podobnie budynek stajni z wozownia i oficyna. Od tego czasu pałac pozostaje w ruinie, po założeniu ogrodowym prawie nie ma sladu, zachowały sie jedynie fragmenty starego, parkowego drzewostanu: aleje debowe, pomnikowe lipy (sadzone w 1625 roku, z czasów pierwszej budowy rezydencji).

Neogotycki kościół w Słobitach

Słobity miały przywilej pałacu królweskiego, tj. takiego, w którym monarchowie zatrzymywali się w podróży.Pałac został spalony w marcu 1945r.,a jego wyposażenie uległo rozproszeniu. Zachowały się mury obwodowe korpusu pałacu i masztalni oraz fragmenty murów galerii bocznych.Pozostał budynek gorzelni i dwie kordegardy.

Ruiny słobickiego pałacu w 2012 roku



Odcinek Tczew - Malbork, ze wzgledu na trwajaca budowe mostów na Wisle i Nogacie, do 1857 pasażerowie przebywali dyliżansami konnymi. Budowe linii kontynuowano i w 1860 poprzez Insterburg dotarła do granicy z Rosja w Eydtkuhnen (pol. Ejtkuny). Wykorszystujac fakt, iż Pasłek dyktował wysokie ceny wykupu gruntów i nie był skłonny do ustepstw, Dohnowie zaproponowali, by pominac Pasłęk, a linie poprowadzic z Elblaga przez Bogaczewo na Młynary, oczywiscie przez Słobity (Schlobitten). By nie powodowac zbednego wydłużenia linii kolejowej stacje zdecydowano wybudowac w pewnym oddaleniu od wsi, dzis sa to 4 km droga asfaltowa. Również z inspiracji tego rodu wybudowano w latach miedzywojennych linie kolejowa ze Słobit (Schlobitten) do Ornety (stacje kolejowe w Janówku, Dobrym i Bażynach), dzieki czemu można było m.in. dojechac bezposrednio do Ketrzyna (Rastenburg), w sumie 121,1km. Wkrótce stacja w Słobitach (Schlobitten) stała sie jednym z wiekszych kolejowych wezłów wiejskich w tej czesci Prus Wschodnich (Ostpreussen) i wydatnie umożliwiała nie tylko Dohnom korzystanie z dobrodziejstw tego srodka komunikacji. Niestety, linia do Dobrego została po niespełna 20-tu latach użytkowania rozebrana, tj. w lipcu 1945 r. przez Sowietów. Po 1991 roku ruch pasażerski z roku na rok był ograniczany. Obecnie dostępne sa dwa połaczenia ze Słobit (Schlobitten) do Elblaga

Edukacja

Przedwojenny dworzec kolejowy w Słobitach


Ludzie związani z miejscowością

  • Aleksander zu Dohna (1899-1997) - spadkobierca słobickiego majątku, ostatni przedwojenny gospodarz pałacu. W styczniu 1945 roku przygotował ewakuację części majątku, który udało mu się dowieźć do Niemiec. Po wojnie często odwiedzał Słobity i Prakwice.
  • Jean Baptiste Bernadotte (1763-1844) - marszałek Francji, książę Pontecorvo, król Szwecji i Norwegii; podczas przygotowań do kampanii wschodniopruskiej 1807 roku był zakwaterowany w Słobitach, oddziały francuskiej umieszczono natomiast we wzniesionych specjalnie barakach.
  • Wilhelm II Hohenzollern (1859-1941) - ostatni cesarz niemiecki i król Prus; epizod słobicki w jego życiu wiąże się z postacią Ryszarda Dohny - ówczesnego Łowczego Dworu. Za namową Dohny cesarz swoją letnią siedzibą uczynił [[Kadyny]. Od tamtej pory Wilhelm II był częstym gościem w Słobitach, gdzie zatrzymywał się między innymi w czasie swoich podróży do Królewca. Zaprzyjaźnionym gospodarzom pałacu pozostawiał zawsze cenną i oryginalną pamiątkę. Jedną z nich była tabakierka, należąca do Fryderyka Wielkiego. Prezent przechowywano w specjalnej żelaznej szafie. W 1906 roku cesarz mocno poróżnił się z Ryszardem. Przyczyny konfliktu nie są do końca jasne. Ochłodzenie wzajemnych relacji sprawiło, że cesarz zrezygnował z wizyt w słobickim pałacu. Wyjątek uczynił w czasie manewrów wojskowych 1910, kiedy nocował w posiadłości.

Zabytki

  • Kościół neogotycki, wzniesiony w latach 1863-1865. W 1872 roku doszło do konsekracji świątyni. Patronem kościoła był burggraf i graf Ryszard Fryderyk zu Dohna. Po zakończeniu II wojny światowej świątynia stała się filią parafii katolickiej w Młynarach. Kościół ocalał z wojennej pożogi, ale dopiero od niedawna rozpoczęto działania zmierzającego do poprawy jego stanu technicznego
  • Cmentarz przykościelny; od 1814 roku Dohnowie byli grzebani w miejscowej nekropolii. Do czasów współczesnych zachowały się nagrobki członków rodu, z których najstarsze pochodzą z XIX stulecia.
  • Barokowe zabudowania gospodarcze, wzniesione w latach 1707-1732; dwie oficyny, budynki gospodarcze, stajnie z wozownią, z brama przejazdowa, wieżyczka zegarowa na osi.
  • Pozostałości parku pałacowego
  • Ruiny pałacu, wzniesionego na przełomie XVII i XVIII wieku


Bibliografia

  1. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
  2. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
  3. Vogelsang Ernst, Das Oberland in 144 Bildern [data dostępu: 5.06.2014]
  4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  5. Plan odnowy miejscowości Słobity [data dostępu: 5.06.2014]
  6. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wilczęta [data dostępu: 5.05.2014]
  7. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]
  8. Baza Informacji Lokalnej [data dostępu: 5.06.2014]
  9. Dom Warmiński [data dostępu: 5.06.2014]
  10. Słobity [data dostępu: 5.06.2014]
  11. Polska Niezwykła [data dostępu: 5.06.2014]


Przypisy


Zobacz też