Sałkowice

Sałkowice
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Pasłęk
Liczba ludności (2010)	84
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Współrzędne spoza mapy: Sałkowice : 54.066666666667/18.8
Położenie na mapie Polski Sałkowice
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Sałkowice (niem. ') – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 84 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Kosacz.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 11 km na wschód od Pasłęka nad rzeczką Sałą.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi nawiązuje bezpośrednio na nazwy rzeczki Sały.Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca Sałkowic pochodzi z XV wieku. Jako pruska wieś zostały przyłączone pod koniec XVI stuleci a do Grądówka, który należał do Achatiusa von Borcka. Początkowo Sałkowice podlegały komornictwu [[[Burdajny]] a następnie jego pasłęckiemu odpowiednikowi. W okresie wojen napoleońskich we wsi stacjonowali francuscy żołnierze. W 1875 roku wieś była zamieszkana przez 447 osób. W latach 20. XX wieku Sałkowice składały się z 51 budynków mieszkalnych. Wśród 262 mieszkańców znalazł się tylko jeden katolik - pozostali byli ewangelikami. W 1854 roku we wsi wybudowano dom modlitweny, w którym odbywały się msze. Budynek pełnił jednocześnie rolę kaplicy, szkoły i mieszkania nauczyciela. W 1857 roku kaplica została wyposażona w ambonę, organy, chrzcielnicę i drewnianą dzwonnicę. Kaplica została przebudowana w 1925 roku.

W 1939 roku Sałkowice miały być zamieszkane przez około 280 osób. We wsi działała jednoizbowa szkoła oraz gospoda Zum Deutschen Kaiser, należąca do Leopolda Schmidta, a później do Hermanna Pägenstedta. Do największych gospodarzy należeli: Friedrich Madsack, Gottfried Stobäus, Walter Liedtke, Emil Hellwig, Emil Taube. W Sałkowicach działała też mleczarnia, należąca do Maxa Hahna. W latach 1937-194 5 ostatnim niemieckim wójtem był Emil Hellwig. Wśród niemieckich mieszkańców wsi można znaleźć polskobrzmiące nazwiska: Kreowski, Maschitzki, Olschewski, Piorreck i Schlomski. W czasie II wojny światowej w miejscowości pracowali robotnicy przymusowi z Polski i Francji.

21 stycznia 1945 roku rozpoczęła się ewakuacja mieszkańców wsi. Dwa dni później do Sałkowic wkroczyły sowieckie oddziały. Rozpoczął się szaber i podpalenia budynków mieszkalnych, brutalne gwałty i wywózki ludności.Pierwsi Polacy zaczęli przybywać do miejscowości pod koniec 1945 roku. W Sałkowicach mieszkało jeszcze wówczas kilka niemieckich rodzin, które opuściły wieś w 1947 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został Stanisław Wydra. Uruchomiona została siedmioklasowa szkoła. Placówka została zamknięta w latach 80. Przez ponad dziesięć lat nieużytkowany budynek szkoły niszczał. W 1996 roku został wykupiony przez osobę prywatną. W 2000 roku budynek ponownie zmienił właściciela, który przebudował obiekt na pensjonat. Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska.

Zabytki

• Budynek dawnej szkoły i kaplicy z połowy XIX wieku - obecnie mieści się w nim pensjonat
• Dawny cmentarz ewangelicki
• Budynek dawnej kuźni, zaadoptowany na prywatne mieszkanie

Bibliografia

1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
2. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
4. Lech Słodownik, Sałkowice[data dostępu: 5.03.2014]