Skalnica torfowiskowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 20: Linia 20:
 
}}
 
}}
 
<br/>
 
<br/>
 
  
 
'''Skalnica torfowiskowa''' (''Saxifraga hirculus'' (L.) Scop.) – gatunek rośliny z rodziny skalnicowatych (''Saxifragaceae'').
 
'''Skalnica torfowiskowa''' (''Saxifraga hirculus'' (L.) Scop.) – gatunek rośliny z rodziny skalnicowatych (''Saxifragaceae'').

Wersja z 19:36, 1 kwi 2014

Skalnica torfowiskowa

Saxifraga hirculus
L.
Skalnica torfowiskowa - Deutschlands Flora in Abbildungen (J.G. Sturm 1796)
Skalnica torfowiskowa - Deutschlands Flora in Abbildungen (J.G. Sturm 1796)
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa dwuliścienne
Rząd skalnicowce
Rodzina skalnicowate
Rodzaj skalnica
Gatunek skalnica torfowiskowa
Synonimy


Skalnica torfowiskowa (Saxifraga hirculus (L.) Scop.) – gatunek rośliny z rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae).


Morfologia

Bylina, wytwarzająca krótkie, cienkie, korzeniące się rozłogi wyrastające z kątów liści odziomkowych. Łodyga prosto wzniesiona, pojedyncza, brunatkozielona, górą rdzawo orzęsiona, wysokości 10-40 cm. Wszystkie liście całobrzegie, brunatnozielone. Liście odziomkowe osadzone na ogonkach, jajowato-lancetowate, tępo zakończone, u nasady orzęsione, długości kilku centymetrów. Liście łodygowe siedzące, jajowato bądź równowąskolanceowate, u nasady zazwyczaj owłosione, długości 1-3 cm, szerokości 2-4 mm. Kwiaty obupłciowe, wyrastające na owłosionych szypułkach, zebrane w 1-5 kwiatowe kwiatostany wierzchotkowate. Kwiaty 5-krotne, działki kielicha jajowate bądź podługowate, rdzawo orzęsione, po przekwitnięciu odgięte, płatki korony żółte, pomarańczowo nakrapiane, rdzawo orzęsione, podługowate, długości 8-13 mm, 2 do 4 razy dłuższe od działek. Pręcików dziesięć, słupek dwukrotny, z dwoma znamionami. Kwitnie od lipca, niekiedy od czerwca do września. Owocem jest torebka, długości ok. 1 cm, jajowato-podługowata, z krótkimi, rozchylonymi szyjkami.


Rozmieszczenie i ekologia

Roślina o cyrkumborealnym zasięgu występowania, na północy Europy, Ameryki Północnej i Azji. W Polsce gatunek rodzimy, bardzo rzadki, osiąga południową granicę zwartego zasięgu (relikt glacjalny). Występuje głównie w północnej części kraju. Znanych było tutaj około 150 jego stanowisk, ale na większości z nich gatunek ten już wyginął. Ponadto podawano jego występowanie na pojedynczych stanowiskach w Wielkopolsce na Górnym Śląsku, Podlasiu, Lubelszczyźnie i w Tatrach. Niemal wszystkie te stanowiska są już historyczne.

Rośnie na silnie uwodnionych glebach torfowych „żywych” torfowisk, wytworzonych zwykle z torfów turzycowo-mszystych. Nie rośnie w miejscach z wodą stagnującą na powierzchni. Związany jest z torfowiskami niskimi, soligenicznymi (przepływowymi oraz źródliskowymi), zasilanymi wodami zasobnymi w wapń, magnez i żelazo. Typowym siedliskiem skalnicy torfowiskowej są mechowiska i mszyste turzycowiska zbudowane przez średniej wysokości gatunki turzyc, rzadko - specyficzne mszary z torfowcem obłym Sphagnum teres.


Wartość użytkowa

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową, umieszczona jest także w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, więc obszary na których występuję wymagają wyznaczenia Specjalnych Obszarów Ochrony. Według aktualnego wydania Czerwonej Listy jest to gatunek wymierający (kategoria zagrożenia - E).


Ciekawostki

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w Welskim i Górzniańsko-Lidzbarskim Parkach Krajobrazowych oraz w rezerwacie „Sołtysek” koło Szczytna.


Bibliografia

K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

P. Pawlikowski: Skalnica torfowiskowa Saxifraga hirculus L. W: Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska, GDOŚ:48-59. [1]

Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012.


Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Skalnica_torfowiskowa