Skowrony

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Skowrony

Kościół Wniebowzięcia NMP w Skowronac
Kościół Wniebowzięcia NMP w Skowronac
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Gmina Godkowo
Liczba ludności (2010) 255 (łącznie z Klekotkami)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Skowrony
Skowrony
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Skowrony
Skowrony
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Skowrony (niem. Schmauch) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 255 mieszkańców (łącznie z Klekotkami).


Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 2 km na południe od Godkowa.

Dzieje miejscowości

Osada założona na miejscu dawnego pruskiego grodziska , wzmiankowana po raz pierwszy w latach 1320-1331 w zapisie lokacyjnym. W przeszłości wieś zamieszkiwało wielu osadników z Holandii. W wyniku podziału administracyjnego Prus Wschodnich w XVIIIw. wieś trafia do powiatu morąskiego. W latach 1758-1762 wieś była okupowana przez wojska carskie podczas tzw. wojny siedmioletniej. W czasie kampani napoleońskich stacjonowały w Skowronach wojska napoleońskie. W 1818 r. Skowrony włączono do nowoutworzonego powiatu pasłęckiego.

W XIX w. utworzono Urząd Stanu Cywilnego, zbudowano piękna gospodę oraz salę zgromadzeń ludowych, tartak. Mieściła się także placówka poczty konnej. Pięknie rozbudowującą się wieś zniszczył częściowo pożar, który wybuchł w 1907 r. W wyniku pożaru spłonął częściowo Kościół, który w późniejszych latach odbudowano. W okresie międzywojennym wieś prezentowała się okazale i miała sporo urządzeń komunalnych.

Zimą 1945 r. wieś poniosła ogromne zniszczenia z powodu ciężkich walk. 3.02.1945 r. wieś zajęły wojska radzieckie. Zniszczeniu uległa m.in. plebania, dwie sale zebrań, tartak, gospody, domy, spichlerz i obory.

Jednym z najciekawszych obiektów zachowanych jest Kościół p.w. NMP wybudowany w poł. XIX w. na miejscu dawnego pruskiego grodziska. Pięknie odrestaurowany pod koniec lat 90 XX w. przez obecnego proboszcza ks. Andrzeja Gazdę. Obecnie wieś liczy 253 mieszkańców.



Zabytki


W przebiegu dziejów był pod książęcym, a następnie królewskim patronatem. W 1699r. został rozbudowany w kierunku zachodnim, a na podmurówce wzniesiono drewnianą wieżę krytą gontem. W tym samym roku położono również półbeczkowy, drewniany sufit. W 1733r. wbudowano w ołtarz ambonę.

Organy, które kupiono w 1722r. z jednego z kościołów w Pasłęku, spłonęły w 1909r., podobnie jak dwa dzwony z 1638r. i 1805r. Z resztek tego ostatniego odlano nowy dzwon, oprócz którego zawieszono w 1909r. jeszcze jeden i miały one napisy niemieckie: dzwon większy – „bądź spełniony w nadziei” i dzwon mały - „szukaj tego, co jest w górze, w niebie, w domyśle Boga”. Na szczycie wieży kościelnej znajduje się chorągiewka wiatrowa z datą 1699r., którą przysposobił w 1910r. miejscowy kowal Emil Lenk (oryginalna spłonęła). W latach 1937/38 zainstalowano nowe organy. Podłoga w kościele ma kryptę z kamieniem nagrobnym i inskrypcją poświęconą Otto Wilhelmowi von Perbandt, dziedzicowi sąsiednich Nawt, zmarłemu w 1705r. z napisem łacińskim: „Ten kamień ku swej (przyszłej) śmierci postawił Otto Wilhelm von Perbandt w Roku Pańskim 1694, w 60 roku (swego) życia”.

W kościele zachowały się dwa cenne sześcioramienne świeczniki z fabryki Hermana Birnbauna z Hamburga oraz Anioł Chrzcielny. Kościół był niegdyś ogrzewany. Ostatnimi ewangelickimi proboszczami byli: w latach 1935-1945 pastor Heine Dietrich oraz Arno Kiel. Współpracowała z nimi diakonisa s. Gertrud.

Po wojnie początkowo dojeżdżał do kościoła w Skowronach ks. Romuald Szczepiński z Kalnika. W 1946r. utworzono samodzielną placówkę w Osieku, do której przypisano jako kościół pomocniczy w Skowronach. Kościół został pięknie odrestaurowany pod koniec lat 90 XX w. przez obecnego proboszcza ks. Andrzeja Gazdę.

Bibliografia

  1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
  2. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
  3. Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020 [data dostępu: 5.05.2014]
  4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.05.2014]
  5. Informacji Lokalnej [data dostępu: 5.05.2014]


Przypisy