Spaliny Wielkie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 1: Linia 1:
−
 
−
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Spaliny Wielkie   
 
  |nazwa                = Spaliny Wielkie   
Linia 6: Linia 4:
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
−
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe 
+
  |dopełniacz wsi        = Spalin Wielkich
−
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
−
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          =    
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
−
}}
+
}}<br/>
−
<big>''' Spaliny Wielkie''' (niem. ''Gross Spalienen'', od 1938 r. ''Neuwiesen'', 1945-1992 Spaliny) – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]], w [[Rozogi (gmina wiejska)|gminie Rozogi]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa ostrołęckiego.
+
''' Spaliny Wielkie''' (niem. ''Gross Spalienen'', od 1938 r. ''Neuwiesen'', 1945–1992 Spaliny) – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]], w [[Rozogi (gmina wiejska)|gminie Rozogi]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku wieś liczyła 41 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Anuszkiewicz]]<ref> [http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&id=16&Itemid=11/ Strona Gminy Rozogi] [30.08.2013]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
==Położenie==
 +
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w odległości 6 km na wschód od [[Rozogi|Rozóg]], w pobliżu rzeki [[Rzeka Szkwa|rzeki Szkwy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
−
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w regionie [[Zielone Płuca Polski]], na pograniczu mazursko-kurpiowskim. Miejscowość leży w odległości 6 km na wschód od [[Rozogi|Rozóg]], w pobliżu [[Rzeka Szkwa|rzeki Szkwy]].
+
Wieś została założona w 1708 roku na 20 łanach w ramach [[Osadnictwo szkatułowe |osadnictwa szkatułowego]]. W połowie XIX wieku obejmowała 43,5 łana.
 +
Podczas powstania styczniowego mieszkańcy wsi brali udział w przemycie broni do Królestwa Polskiego, organizowanym przez bazę przerzutową w Rozogach. Podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] w 1914 roku wieś została całkowicie zniszczona, ale odbudowano ją w większej części jeszcze przed końcem wojny. W [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscycie z 11 lipca 1920 roku]] zagłosowało 229 mieszkańców wsi; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]].
  
−
<br/>
+
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
  
−
=== Dzieje miejscowości ===
 
−
Wieś została założona w 1708 roku na 20 łanach w ramach osadnictwa szkatułowego. W połowie XIX wieku obejmowała 43,5 łanu.
 
−
Podczas powstania styczniowego mieszkańcy wsi brali udział w przemycie broni do Królestwa Polskiego, organizowanym przez bazę przerzutową w [[Rozogi|Rozogach]]. Podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]], w 1914 roku, wieś została całkowicie zniszczona, ale odbudowano ją w większej części jeszcze przed końcem wojny. W [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscycie z 11 lipca 1920 roku]] zagłosowało 229 mieszkańców wsi; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]].
 
  
−
Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Anuszkiewicz]]<ref> http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&id=16&Itemid=11 [data dostępu: 30.08.2013]</ref>.
+
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
  
 +
*1782 r. – 22 gospodarstwa
  
−
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
+
*1818 r. – 213 osób, 38 gospodarstw
  
−
1782 – 22 gospodarstwa
+
*1858 r. – 44 gospodarstwa
  
−
1818 – 213 osób, 38 gospodarstw
+
*1914 r. – 52 gospodarstwa
  
−
1858 – 44 gospodarstwa
+
*1939 r. – 324 osoby, 48 gospodarstw
  
−
1914 – 52 gospodarstwa
+
== Zabytki==
−
 
+
*kilka przykładów budownictwa drewnianego z początku XX wieku (chałupy nr 26, 34)  
−
1939 – 324 osoby, 48 gospodarstw
+
*budynek szkoły z 1920 roku, murowany, tynkowany, dach naczółkowy
−
 
+
*dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
−
<br/>
 
−
 
 
−
=== Zabytki: ===
 
−
*Kilka przykładów budownictwa drewnianego z początku XX wieku (chałupy nr 26, 34)  
 
−
*Budynek szkoły z 1920 roku, murowany, tynkowany, dach naczółkowy
 
−
*Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
 
−
 
 
−
<br/>
 
  
−
=== Bibliografia: ===
+
== Bibliografia==
 
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.  
 
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.  
−
#Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, s. 129-141.
+
#Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141.
−
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 21-29.
+
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29.
−
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, s. 3-35.
+
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35.
−
#Kudrzycki Zbigniew, Nowotka Marek, ''Z dziejów Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 8, 1994, s. 57-70.
+
#Kudrzycki Zbigniew, Nowotka Marek, ''Z dziejów Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 8, 1994, ss. 57–70.
 
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
 
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
−
#Nowotka Marek, ''Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi)'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, s. 55-64.
+
#Nowotka Marek, ''Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi)'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64.
 
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
 
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
−
#Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013]
−
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 10.09.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013]
−
#Gminna Ewidencja Zabytków http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&catid=12%3Agminna-ewidencja-zabytkow&id=94%3Agminna-ewidencja-zabytkow-strona-14&Itemid=42 [data dostępu: 10.09.2013]
+
#[http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&catid=12%3Agminna-ewidencja-zabytkow&id=94%3Agminna-ewidencja-zabytkow-strona-14&Itemid=42/ Strona Gminy Rozogi] [10.09.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 20:20, 24 lis 2014

Spaliny Wielkie
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Rozogi
Liczba ludności (2010) 41
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-114
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Spaliny Wielkie
Spaliny Wielkie
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Spaliny Wielkie
Spaliny Wielkie
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Spaliny Wielkie (niem. Gross Spalienen, od 1938 r. Neuwiesen, 1945–1992 Spaliny) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku wieś liczyła 41 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Anuszkiewicz[1].

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w odległości 6 km na wschód od Rozóg, w pobliżu rzeki rzeki Szkwy.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1708 roku na 20 łanach w ramach osadnictwa szkatułowego. W połowie XIX wieku obejmowała 43,5 łana. Podczas powstania styczniowego mieszkańcy wsi brali udział w przemycie broni do Królestwa Polskiego, organizowanym przez bazę przerzutową w Rozogach. Podczas I wojny światowej w 1914 roku wieś została całkowicie zniszczona, ale odbudowano ją w większej części jeszcze przed końcem wojny. W plebiscycie z 11 lipca 1920 roku zagłosowało 229 mieszkańców wsi; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w Prusach Wschodnich.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.


Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:

  • 1782 r. – 22 gospodarstwa
  • 1818 r. – 213 osób, 38 gospodarstw
  • 1858 r. – 44 gospodarstwa
  • 1914 r. – 52 gospodarstwa
  • 1939 r. – 324 osoby, 48 gospodarstw

Zabytki

  • kilka przykładów budownictwa drewnianego z początku XX wieku (chałupy nr 26, 34)
  • budynek szkoły z 1920 roku, murowany, tynkowany, dach naczółkowy
  • dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku

Bibliografia

  1. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
  2. Kudrzycki Zbigniew, Rozogi – wieś mazurska a Kurpie, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141.
  3. Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów gminy Rozogi, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29.
  4. Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach, Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35.
  5. Kudrzycki Zbigniew, Nowotka Marek, Z dziejów Rozóg i okolic, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 8, 1994, ss. 57–70.
  6. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
  7. Nowotka Marek, Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi), Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64.
  8. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
  9. Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
  10. Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
  11. Strona Gminy Rozogi [10.09.2013]

Przypisy

  1. ↑ Strona Gminy Rozogi [30.08.2013]

<references>


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Spaliny_Wielkie&oldid=29973”