Stacze: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 4: Linia 4:
 
  |flaga wsi            =   
 
  |flaga wsi            =   
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        =  
+
  |dopełniacz wsi        = Staczy
  |zdjęcie              = Dwór w Staczach przed II wojną światową.jpg 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Dwór w Staczach przed II wojną światową 
+
  |opis zdjęcia          =
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olecki
 
  |powiat                = olecki
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Stacze ''' (niem. ''Gut Statzen'', ''Statzen'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[gmina Kowale Oleckie|gminie Kowale Oleckie]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]].
+
''' Stacze ''' (niem. ''Gut Statzen'', ''Statzen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Kowale Oleckie (gmina wiejska)|gminie Kowale Oleckie]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko–gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Witold Łukowski]]<ref>[http://bip.gmina.kowale.fr.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa/ Strona Urzędu Gminy Kowale Oleckie] [ 05.12.2013]</ref>.
 
+
<br/><br/>
Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Witold Łukowski]]<ref>http://bip.gmina.kowale.fr.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]</ref>.
 
 
 
<br/>
 
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Mazury Garbate|Mazurach Garbatych]] ([[Wzgórza Szeskie]]), między strumykami [[Wężówka]] i [[Rdzawka]], 21 km na północny zachód od [[Olecko|Olecka]] i 9 km na zachód od [[Kowale Oleckie|Kowali Oleckich]], w pobliżu granicy z [[powiat gołdapski|powiatem gołdapskim]]. Na północny wschód od wsi znajduje się niewielki staw [[Stacki Karpieniec]] (9 ha).
+
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Mazury Garbate|Mazurach Garbatych]] ([[Wzgórza Szeskie]]), między strumykami [[Strumień Wężówka |Wężówka]] i [[Strumień Rdzawka |Rdzawka]], 21 km na północny zachód od [[Olecko|Olecka]] i 9 km na zachód od [[Kowale Oleckie|Kowali Oleckich]], w pobliżu granicy z [[Powiat gołdapski|powiatem gołdapskim]]. Na północny wschód od wsi znajduje się niewielki staw [[Staw Stacki Karpieniec |Stacki Karpieniec]] (9 ha).
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W połowie XVI wieku Kasper von Nostitz otrzymał od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]] 50 łanów, a w 1565 roku kolejnych 60 łanów w tej samej okolicy, całość na [[prawo lenne|prawie lennym]]. Na obszarze pierwszego nadania powstała wieś Stacze, a drugiego - [[Rdzawe]] i [[Golubie Wężewskie]]. Nazwa wsi pochodzi od niejakiego Stacza, który mieszkał tu w 1564 roku. W XVIII wieku majątek w Staczach posiadała lub dzierżawiła polska rodzina szlachecka Łęckich. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdował się tu zarówno majątek szlachecki, jak i wieś szlachecka. W 1888 roku majątek był własnością von Hoverbecków i obejmował 973 ha; był trzecim pod względem wielkości majątkiem na terenie powiatu oleckiego. Stacze należały do [[parafia ewangelicka w Cichach|parafii ewangelickiej w Cichach]].
+
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W połowie XVI wieku [[Kasper von Nostitz]] otrzymał od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]] 50 łanów, a w 1565 roku kolejnych 60 łanów w tej samej okolicy, całość na [[Prawo lenne|prawie lennym]]. Na obszarze pierwszego nadania powstała wieś Stacze, a drugiego [[Rdzawe]] i [[Golubie Wężewskie]]. Nazwa wsi pochodzi od niejakiego Stacza, który mieszkał tu w 1564 roku. W XVIII wieku majątek w Staczach posiadała lub dzierżawiła polska rodzina szlachecka [[Rodzina Łęckich |Łęckich]]. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdował się tu zarówno majątek szlachecki, jak i wieś szlachecka. W 1888 roku majątek był własnością von Hoverbecków i obejmował 973 ha; był trzecim pod względem wielkości majątkiem na terenie powiatu oleckiego. Stacze należały do [[Parafia ewangelicka w Cichach|parafii ewangelickiej w Cichach]].
  
Szkołę we wsi założono w drugiej połowie XVIII wieku (około 1763-1786). W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 31 uczniów.  
+
Szkołę we wsi założono w drugiej połowie XVIII wieku (około 1763–1786). W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 31 uczniów.  
  
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] we wsi działało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Stacze]].
+
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] we wsi działało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]].
  
  
Liczba mieszkańców
+
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
  
1857 - 137 osób
+
*1857 r. – 137 osób
  
1933 - 204 osoby
+
*1933 r. – 204 osoby
  
1939 - 200 osób
+
*1939 r. – 200 osób
  
1988 - 221 osób
+
*1988 r. – 221 osób
<br/>
 
  
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
*[[Tobiasz Stullich]] - chłop ze Staczy, sołtys, poeta ludowy, publikował m.in. w [["Gazeta Lecka"|"Gazecie Leckiej"]] i w [["Kalendarz Królewsko-Pruski"|"Kalendarzu Królewsko-Pruskim"]]
+
*[[Tobiasz Stullich]] chłop ze Staczy, sołtys, poeta ludowy, publikował m.in. w [["Gazeta Lecka"|"Gazecie Leckiej"]] i w [["Kalendarz Królewsko-Pruski"|"Kalendarzu Królewsko-Pruskim"]]
 
 
<br/>
 
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*[[Dwór w Staczach|Zespół dworski]] z przełomu XIX i XX wieku: dwór murowany, park podworski, obora murowana; obecnie własność prywatna
+
*[[Dwór w Staczach|zespół dworski]] z przełomu XIX i XX wieku: dwór murowany, park podworski, obora murowana; obecnie własność prywatna
*Cmentarz rodowy w parku podworskim z XIX wieku (objęty ochroną prawną jako część parku)
+
*cmentarz rodowy w parku podworskim z XIX wieku (objęty ochroną prawną jako część parku)
*Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, własność komunalna
+
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku, własność komunalna
  
<br/>
+
== Turystyka ==
 +
*szlak rowerowy "czerwony" – przebieg trasy: Kowale Oleckie – [[Sokółki (gmina Kowale Oleckie)|Sokółki]] – [[Cichy]] – jezioro [[Jezioro Szwałk Mały|Szwałk Mały]] – jezioro [[Jezioro Łaźno|Łaźno]] i [[Jezioro Litygajny |Litygajny]] – [[Czerwony Dwór]] – jezioror [[Jezioro Piłwąg|Piłwąg]] – [[Jabłonowo]] – Stacze – [[Guzy]] – Kowale Oleckie
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
+
''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.<br/>
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/>
#Gminna Ewidencja Zabytków w: [http://bip.gmina.kowale.fr.pl/files/sites/3092/wiadomosci/197134/files/06tekst_studium_i2013_pelny_zab.pdf |Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kowale Oleckie] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://bip.gmina.kowale.fr.pl/files/sites/3092/wiadomosci/197134/files/06tekst_studium_i2013_pelny_zab.pdf| Strona Urzędu Gminy Kowale Oleckie] [12.11.2013]<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/>
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Vervaltugsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Vervaltugsgeschichte] [12.11.2013]
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 84: Linia 77:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat olecki]]  
 
+
[[Kategoria: Kowale Oleckie (gmina wiejska)]]  
<br/>
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 
+
[[Kategoria: 1501-1600]]
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olecki]] [[Kategoria: Gmina Kowale Oleckie]] [[Kategoria: Wieś sołecka]]
 

Aktualna wersja na dzień 23:21, 17 sty 2015

Stacze

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olecki
Gmina Kowale Oleckie
Liczba ludności (2010) 178
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Stacze
Stacze
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Stacze
Stacze
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Stacze (niem. Gut Statzen, Statzen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Kowale Oleckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Witold Łukowski[1].

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Mazurach Garbatych (Wzgórza Szeskie), między strumykami Wężówka i Rdzawka, 21 km na północny zachód od Olecka i 9 km na zachód od Kowali Oleckich, w pobliżu granicy z powiatem gołdapskim. Na północny wschód od wsi znajduje się niewielki staw Stacki Karpieniec (9 ha).

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W połowie XVI wieku Kasper von Nostitz otrzymał od księcia Albrechta Hohenzollerna 50 łanów, a w 1565 roku kolejnych 60 łanów w tej samej okolicy, całość na prawie lennym. Na obszarze pierwszego nadania powstała wieś Stacze, a drugiego – Rdzawe i Golubie Wężewskie. Nazwa wsi pochodzi od niejakiego Stacza, który mieszkał tu w 1564 roku. W XVIII wieku majątek w Staczach posiadała lub dzierżawiła polska rodzina szlachecka Łęckich. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdował się tu zarówno majątek szlachecki, jak i wieś szlachecka. W 1888 roku majątek był własnością von Hoverbecków i obejmował 973 ha; był trzecim pod względem wielkości majątkiem na terenie powiatu oleckiego. Stacze należały do parafii ewangelickiej w Cichach.

Szkołę we wsi założono w drugiej połowie XVIII wieku (około 1763–1786). W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 31 uczniów.

Po II wojnie światowej we wsi działało Państwowe Gospodarstwo Rolne.


Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

  • 1857 r. – 137 osób
  • 1933 r. – 204 osoby
  • 1939 r. – 200 osób
  • 1988 r. – 221 osób

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

  • zespół dworski z przełomu XIX i XX wieku: dwór murowany, park podworski, obora murowana; obecnie własność prywatna
  • cmentarz rodowy w parku podworskim z XIX wieku (objęty ochroną prawną jako część parku)
  • cmentarz ewangelicki z XIX wieku, własność komunalna

Turystyka

Bibliografia

Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Strona Urzędu Gminy Kowale Oleckie [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy