Sudwa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Zabytki)
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Sudwy     
 
  |dopełniacz wsi        = Sudwy     
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny. Fot. Ryszard Bogucki. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1945/warminsko-mazurskie/sudwa www.rowery.olsztyn.pl] [20.12.2013] 
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Pole-obowiązkowe
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Pole-obowiązkowe
+
  |powiat                = olsztyński
  |gmina                = Pole-obowiązkowe
+
  |gmina                = Olsztynek
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 169 (łącznie Sudwa i Świętajny)
+
  |liczba ludności      = 169  
 
  |rok                  = 2010
 
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 36 |sekundN = 00
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 16 |sekundE = 00
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Sudwa ''' (niem. ''– ...<br/><br/>
+
''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Olsztynek]].
 +
W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób <ref>łącznie Sudwa i Świętajny</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kamila Kupiec]]<ref> [http://bip.olsztynek.pl/1382-menu/solectwa-i-rady-osiedli.html Strona Urzędu Gminy Olsztynek] </ref>.
 +
<br/><br/>
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Linia 36: Linia 38:
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
....
+
Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich – Windike – otrzymała nazwę ''Windikendorf''. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. ''Sawda''. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i [[Świętajno| Świętajnie]] kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano [[Tannenberg-Denkmal]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych, została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała [[Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Odrodzenie" w Sudwie| Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna ''Odrodzenie'']], zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
 
W miejscowości działa firma produkcyjno-handlowo-usługowa ''Jacex''.
 
W miejscowości działa firma produkcyjno-handlowo-usługowa ''Jacex''.
 +
<br/>
 +
 +
==Religia==
 +
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku  |parafii rzymskokatolickiej w Olsztynku]].
 +
<br/>
 +
 +
==Turystyka==
 +
W pobliżu miejscowości przebiega [[Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Jeniecki cmentarz wojenny z czasów [[II wojna światowa| II wojny światowej]]. Miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski [[Królikowo| Królikowie]].
+
*jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej; miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski [[Królikowo| Królikowie]]
<br/>
+
*zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku
 +
*cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do [[Ostróda| Ostródy]], położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
 +
*cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi; wewnątrz mogiła w kształcie kopca
 +
*cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy; dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich
 +
*pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu
 +
*mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
 +
*pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą
 +
*mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona
 +
*mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym
 +
*pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką
 +
*pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
...
+
Knerecer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.<br/>
<br/>
+
Kuźniewski Bogumił, ''Olsztynek: miasto i gmina'', Olsztynek 2007.<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [20.12.2013]<br/>
 +
[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa| Olsztyńska Strona Rowerowa] [20.12.2013]<br/>
 +
[http://www.olsztynek.pl/strona-2533-miejscowosci_naszej_gminy_sudwa.html| Portal Informacyjny Olsztynka] [20.12.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 55: Linia 78:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 
+
[[Kategoria: Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)]]
<br/>
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
[[Kategoria: Miejscowość]]
 

Aktualna wersja na dzień 10:26, 9 cze 2016

Sudwa

Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny. Fot. Ryszard Bogucki. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [20.12.2013]
Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny. Fot. Ryszard Bogucki. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [20.12.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Olsztynek
Liczba ludności (2010) 169
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Sudwa
Sudwa
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Sudwa
Sudwa
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Sudwa (niem. Sauden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kamila Kupiec[2].

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 1 km na zachód od Olsztynka.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich – Windike – otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano Tannenberg-Denkmal. W czasie II wojny światowej na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych, została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Odrodzenie, zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.

Gospodarka

W miejscowości działa firma produkcyjno-handlowo-usługowa Jacex.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Olsztynku.

Turystyka

W pobliżu miejscowości przebiega Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek.

Zabytki

  • jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej; miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski Królikowie
  • zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku
  • cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
  • cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi; wewnątrz mogiła w kształcie kopca
  • cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy; dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich
  • pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu
  • mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
  • pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą
  • mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona
  • mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym
  • pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką
  • pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona

Bibliografia

Knerecer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]
Portal Informacyjny Olsztynka [20.12.2013]

Przypisy

  1. łącznie Sudwa i Świętajny
  2. Strona Urzędu Gminy Olsztynek