Sudwa: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina | + | ''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Olsztynek]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób (łącznie Sudwa i Świętajny). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Kowalczyk]]<ref> http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html [data dostępu: 8.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób (łącznie Sudwa i Świętajny). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Kowalczyk]]<ref> http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html [data dostępu: 8.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich - Windike, otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano [[Tannenberg-Denkmal]]. W czasie [[II wojna światowa| II wojny światowej]] na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała [[Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna | + | Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich - Windike, otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano [[Tannenberg-Denkmal]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała [[Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Odrodzenie" w Sudwie| Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna ''Odrodzenie'']], zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Religia== |
| − | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku |parafii rzymskokatolickiej pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku]]. | |
| − | + | <br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Turystyka== | ||
| + | W pobliżu miejscowości przebiega [[Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Zabytki == | ||
| + | *Jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej. Miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski [[Królikowo| Królikowie]]. | ||
| + | *Zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku. | ||
| + | *Cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do [[Ostróda| Ostródy]], położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi. Miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich. | ||
| + | *Cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi. Wewnątrz znajduje się mogiła w kształcie kopca. | ||
| + | *Cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy. Znajdują się dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich. | ||
| + | *Pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu. | ||
| + | *Mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym. Miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich. | ||
| + | *Pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą. | ||
| + | *Mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona. | ||
| + | *Mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do [[Królikowo| Królikowa]], przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym. | ||
| + | *Pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką. | ||
| + | *Pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 85: | Linia 82: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | |||
Wersja z 10:38, 25 sie 2014
| Sudwa | |
| | |
 Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Olsztynek |
| Liczba ludności (2010) | 169 (łącznie Sudwa i Świętajny) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Sudwa | |
| Położenie na mapie Polski  Sudwa | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Sudwa (niem. Sauden) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób (łącznie Sudwa i Świętajny). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Kowalczyk[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 1 km na zachód od Olsztynka.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich - Windike, otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano Tannenberg-Denkmal. W czasie II wojny światowej na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Odrodzenie, zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.
Gospodarka
W miejscowości działa firma produkcyjno-handlowo-usługowa Jacex.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku.
Turystyka
W pobliżu miejscowości przebiega Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek.
Zabytki
- Jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej. Miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski Królikowie.
- Zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku.
- Cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi. Miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich.
- Cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi. Wewnątrz znajduje się mogiła w kształcie kopca.
- Cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy. Znajdują się dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich.
- Pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu.
- Mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym. Miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich.
- Pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą.
- Mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona.
- Mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym.
- Pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką.
- Pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona.
Bibliografia
- Knerecer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
- Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 20.12.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [data dostępu: 20.12.2013]
- Portal Informacyjny Olsztynka [data dostępu: 20.12.2013]
Przypisy
- ↑ http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html [data dostępu: 8.12.2013]
