Sudwa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 6: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Sudwy     
 
  |dopełniacz wsi        = Sudwy     
 
  |zdjęcie              = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny.jpg
 
  |zdjęcie              = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny.jpg
  |opis zdjęcia          = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny  
+
  |opis zdjęcia          = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [20.12.2013] 
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Olsztynek]].
+
''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Olsztynek]].
W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób <ref>łącznie Sudwa i Świętajny</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Kowalczyk]]<ref> [http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html/ Strona Urzędu Gminy Olsztynek] [08.12.2013]</ref>.
 
 
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób <ref>łącznie Sudwa i Świętajny</ref. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Kowalczyk]]<ref> http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html [data dostępu: 8.12.2013]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
Linia 40: Linia 38:
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich - Windike, otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano [[Tannenberg-Denkmal]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała [[Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Odrodzenie" w Sudwie| Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna ''Odrodzenie'']], zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.
+
Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich Windike otrzymała nazwę ''Windikendorf''. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. ''Sawda''. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i [[Świętajno| Świętajnie]] kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano [[Tannenberg-Denkmal]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych, została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała [[Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Odrodzenie" w Sudwie| Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna ''Odrodzenie'']], zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 48: Linia 46:
  
 
==Religia==
 
==Religia==
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku  |parafii rzymskokatolickiej pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku]].
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku  |parafii rzymskokatolickiej w Olsztynku]].
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 56: Linia 54:
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej. Miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski [[Królikowo| Królikowie]].
+
*jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej; miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski [[Królikowo| Królikowie]]
*Zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku.
+
*zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku
*Cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do [[Ostróda| Ostródy]], położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi. Miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich.
+
*cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do [[Ostróda| Ostródy]], położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
*Cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi. Wewnątrz znajduje się mogiła w kształcie kopca.
+
*cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi; wewnątrz mogiła w kształcie kopca
*Cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy. Znajdują się dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich.
+
*cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy; dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich
*Pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu.
+
*pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu
*Mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym. Miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich.
+
*mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
*Pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą.
+
*pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą
*Mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona.
+
*mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona
*Mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do [[Królikowo| Królikowa]], przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym.
+
*mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym
*Pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką.
+
*pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką
*Pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona.
+
*pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
#Knerecer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
 
#Knerecer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
 
#Kuźniewski Bogumił, ''Olsztynek: miasto i gmina'', Olsztynek 2007.
 
#Kuźniewski Bogumił, ''Olsztynek: miasto i gmina'', Olsztynek 2007.
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 20.12.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [20.12.2013]
#[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa| Olsztyńska Strona Rowerowa] [data dostępu: 20.12.2013]
+
#[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa| Olsztyńska Strona Rowerowa] [20.12.2013]
#[http://www.olsztynek.pl/strona-2533-miejscowosci_naszej_gminy_sudwa.html| Portal Informacyjny Olsztynka] [data dostępu: 20.12.2013]
+
#[http://www.olsztynek.pl/strona-2533-miejscowosci_naszej_gminy_sudwa.html| Portal Informacyjny Olsztynka] [20.12.2013]
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 13:13, 11 lis 2014

Sudwa

Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]
Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Olsztynek
Liczba ludności (2010) 169
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Sudwa
Sudwa
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Sudwa
Sudwa
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Sudwa (niem. Sauden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Kowalczyk[2].

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 1 km na zachód od Olsztynka.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich – Windike – otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano Tannenberg-Denkmal. W czasie II wojny światowej na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych, została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Odrodzenie, zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.

Gospodarka

W miejscowości działa firma produkcyjno-handlowo-usługowa Jacex.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Olsztynku.

Turystyka

W pobliżu miejscowości przebiega Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek.

Zabytki

  • jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej; miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski Królikowie
  • zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku
  • cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
  • cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi; wewnątrz mogiła w kształcie kopca
  • cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy; dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich
  • pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu
  • mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
  • pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą
  • mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona
  • mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym
  • pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką
  • pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona

Bibliografia

  1. Knerecer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
  2. Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
  3. Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
  4. Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]
  5. Portal Informacyjny Olsztynka [20.12.2013]

Przypisy

  1. łącznie Sudwa i Świętajny
  2. Strona Urzędu Gminy Olsztynek [08.12.2013]