Topnik: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|znaczenie = | |znaczenie = | ||
|symbole = | |symbole = | ||
| − | |inne nazwy = | + | |inne nazwy = topich, topielec, wodnik, wassermann |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodroze = | |wikipodroze = | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Topnik''' | + | ''' Topnik''' (topich, wodnik, wassermann) – wodna istota demoniczna zamieszkująca każdy zbiornik wodny, również rzeki. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
==Wierzenia== | ==Wierzenia== | ||
| − | + | Topnik to jedna z najbardziej znanych wyobrażeń demonicznych na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]]. Genezy topnika należy szukać w czasach pogańskich. Miał on być duchem utopionego mężczyzny, groźnym dla ludzi. Topnik wciągał pod wodę ofiary, pozbawiając je życia. Wzbudzał strach, a jego działania wpływały na fakt, iż często był uznawany za wcielenie [[Diabeł|diabła]]. Przybierał postać niewielkiego człowieka, wzrostu kilkuletniego dziecka, w przemoczonym, ubłoconym ubraniu, czasem w czerwonej czapce. Mógł również prezentować bardziej przerażającą i demoniczną fizjonomię: owłosiony ludzki tułów podtrzymywał czerwoną głowę; zamiast nóg miał rybi ogon, ręce zastępowały mu palczaste płetwy. | |
Rybacy chronili się przed topnikiem za pomocą drewnianych, rzeźbionych słupów, które stawiano w bramach obejść. Przede wszystkim wystrzegano się wchodzenia do wody w porach aktywności wodnego demona. | Rybacy chronili się przed topnikiem za pomocą drewnianych, rzeźbionych słupów, które stawiano w bramach obejść. Przede wszystkim wystrzegano się wchodzenia do wody w porach aktywności wodnego demona. | ||
| − | Topnik wabił ludzi zawieszając na gałęzi drzewa lub krzaku na przykład czapkę. Ten kto ją zdjął i zabrał padał jego ofiarą. | + | Topnik wabił ludzi zawieszając na gałęzi drzewa lub krzaku na przykład czapkę. Ten, kto ją zdjął i zabrał, padał jego ofiarą. Człowiek taki musiał zginąć w wodzie albo w jakimkolwiek innym płynie. Dla naznaczonego przez topnika nie było już ratunku. Wierzono również, że co pewien czas topich musi kogoś wciągnąć w wodne odmęty. Wówczas znad jeziora dochodzić miało wołanie: ''Czas idzie i godzina, a człowieka ni ma''. Owego głosu nie słyszała jedynie przyszła ofiara topnika. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 14:59, 25 wrz 2014
| Topnik | |
| | |
 Topnik
| |
| Inne nazwy | topich, topielec, wodnik, wassermann |
Topnik (topich, wodnik, wassermann) – wodna istota demoniczna zamieszkująca każdy zbiornik wodny, również rzeki.
Wierzenia
Topnik to jedna z najbardziej znanych wyobrażeń demonicznych na Warmii i Mazurach. Genezy topnika należy szukać w czasach pogańskich. Miał on być duchem utopionego mężczyzny, groźnym dla ludzi. Topnik wciągał pod wodę ofiary, pozbawiając je życia. Wzbudzał strach, a jego działania wpływały na fakt, iż często był uznawany za wcielenie diabła. Przybierał postać niewielkiego człowieka, wzrostu kilkuletniego dziecka, w przemoczonym, ubłoconym ubraniu, czasem w czerwonej czapce. Mógł również prezentować bardziej przerażającą i demoniczną fizjonomię: owłosiony ludzki tułów podtrzymywał czerwoną głowę; zamiast nóg miał rybi ogon, ręce zastępowały mu palczaste płetwy.
Rybacy chronili się przed topnikiem za pomocą drewnianych, rzeźbionych słupów, które stawiano w bramach obejść. Przede wszystkim wystrzegano się wchodzenia do wody w porach aktywności wodnego demona.
Topnik wabił ludzi zawieszając na gałęzi drzewa lub krzaku na przykład czapkę. Ten, kto ją zdjął i zabrał, padał jego ofiarą. Człowiek taki musiał zginąć w wodzie albo w jakimkolwiek innym płynie. Dla naznaczonego przez topnika nie było już ratunku. Wierzono również, że co pewien czas topich musi kogoś wciągnąć w wodne odmęty. Wówczas znad jeziora dochodzić miało wołanie: Czas idzie i godzina, a człowieka ni ma. Owego głosu nie słyszała jedynie przyszła ofiara topnika.
Bibliografia
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz,Jerzy Mrek Łapo, Dąbrówno 2008.
Tragarz duchów. Zbiór podań ludowych z Mazur, zebrał, przełożył i opracował Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2007.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
