Turowo (gmina Pisz)

Turowo
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	330 (łącznie Turowo i Turowo Duże)
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Turowo
Położenie na mapie Polski Turowo
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city }

Turowo (niem. Turowen, od 1938 r. Turau) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest 14 km na południe od Pisza, na wschód od drogi krajowej nr 63, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie podlaskim. W Turowie zaczyna swój bieg strumyk Dziadówka, lewy dopływ Pisy, a na wschód od wsi płynie strumyk Jankowa Struga, prawy dopływ Wincenty.

Dzieje miejscowości

Osada istniała już w 1424 roku, gdy o 60 łanów dąbrowy w tej okolicy starał się niejaki Jone. Przywilej został wydany w 1429 roku dla Mikołaja von Sernaw na prawie chełmińskim na 50 łanów. Okolica ta już wówczas zwana była Thuraw. W 1445 roku wieś należała do niejakiego Tomka i zwana była Tomken feld; z kolei w XVI wieku Turowo, Rakówko i dwa inne majątki (Siedliska i Lipniki) znajdowały się w posiadaniu jednej rodziny i wszystkie je łącznie nazywano Krzysztofami. Tak więc w XV i XVI wieku zmiany nazw są dla tych dóbr charakterystyczne i prawdopodobnie wiązały się z kolejnymi właścicielami: Thuraw, Turenn, Tomken feld, Turoβtzicken, Turoffczicken, Stennicko Turoffsken, Krzysztofy, alten Christffs; ostatecznie jednak utrwaliła się nazwa Turowen. W 1750 roku wieś należała do Urszuli Ślesińskiej i Stanisława Karpińskiego.

Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się tu edukacją 82 dzieci. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grażyna Kowalczyk.

Liczba mieszkańców wsi Turowo w poszczególnych okresach:

1857 – 304 osoby

1864 – 333 osoby

1867 – 320 osób

1933 – 364 osoby

1939 – 305 osób

1988 – 300 osób (łącznie z Turowem Dużym)

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, wpisany do gminnej ewidencji zabytków

Bibliografia:

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
2. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
3. Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466-1939, Olsztyn 2005.
4. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
5. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
6. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
7. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
8. Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 73-90.
9. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 5.08.2013]
10. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 5.08.2013]
11. Gminna Ewidencja Zabytków www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 5.08.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 00:28, 25 paź 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 01:11, 24 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 01:10, 24 wrz 2013 (CEST)