Turzyca patagońska
| Turzyca patagońska | |
| | |
| Carex magellanica | |
| Lamm. | |
 Turzyca patagońska (C. magellanica subsp. irrigua) | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | wiechlinowce |
| Rodzina | ciborowate |
| Rodzaj | turzyca |
| Gatunek | turzyca patagońska |
| Synonimy | |
| Carex paupercula Michx. | |
Turzyca patagońska (Carex magellanica Lamm.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych (Cyperaceae).
Spis treści
Morfologia
Roślina trwała, wysokości 20-30 cm z płożącymi rozłogami. Łodyga cienka, w górze szorstka. Liście jasnozielone, wiotkie, do 3 (4) mm szerokości, słabo szorstkie. Kwiaty wyrastają w kątach lancetowatych, czerowonobrunatnych przysadek z zielonym grzbietem, zebrane w kłosy. Kłos męski szczytowy, pojedynczy, prosto wzniesiony. Poniżej niego znajdują się 2-3 podłużnie jajowate kłosy żeńskie. Kwiaty męskie z 3 pręcikami, kwiaty żeńskie ze słupkiem zakończonym trzema znamionami. Kwitnie od połowy lipca do końca sierpnia. Owocem jest orzeszek otoczony pęcherzykiem. Pęcherzyk jasnozielony, jajowaty, do 3 mm długości, zakończony bardzo krótkim dzióbkiem. Rozmnaża się głównie wegetatywnie za pomocą rozłogów.
Rozmieszczenie i ekologia
Podgatunek typowy Carex magellanica Lam. subsp. magellanica występuje w Ameryce Południowej. Natomiast turzyca patagońska rosnąca na półkuli północnej najczęściej opisywana jest w randze podgatunku Carex magellanica subsp. irrigua (Wahlenb.) Hiitonen (= Carex paupercula Michx.). Podgatunek irrigua występuje na obszarach wokółbiegunowych na półkuli północnej (element cyrkumborealny), podczas gdy podgatunek typowy magellanica rośnie w południowej części Ameryki Południowej. Podgatunek północny zwartym zasięgiem obejmuje Skandynawię, kraje nadbałtyckie i północną Białoruś oraz północnoeuropejską część Rosji. W Europie środkowej znany jest z Karpat, Sudetów i Alp. W Polsce podgatunek ten znany był do niedawna jedynie z Karkonoszy (stanowiska koło Wielkiego Stawu i pod Szrenicą), obecnie odnotowany także na północy kraju.
Występuje na torfowiskach przejściowych, na młakach i źródliskach.
Wartość użytkowa
Gatunek w Polsce zagrożony z powodu bardzo nielicznego występowania. Bezpośrednimi zagrożeniami jest wpływ sąsiedztwa szlaku turystycznego (związane z tym zmiany warunków hydrologicznych) oraz konkurencja bardziej ekspansywnych gatunków, głównie traw. Roślina objęta prawną ochroną gatunkową. Umieszczona na Czerwonej Liście w kategorii gatunków narażonych na wymarcie (V).
Ciekawostki
Na Warmii i Mazurach gatunek ten odnotowany został w roku 2004 w Puszczy Rominckiej.
Może tworzyć mieszańce z turzycą bagienną (Carex limosa).
Bibliografia
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012.
