Tylkowo

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Tylkowo

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Pasym
Liczba ludności (2010) 400
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-130
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Tylkowo
Tylkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Tylkowo
Tylkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Tylkowo (niem. Scheufelsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Pasym. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 400 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Małgorzata Kamińska[1].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego. Miejscowość leży nad rzeką Kalwą (Tylkówką), w odległości około 4 km na zachód od Pasymia, przebiega przez nią droga krajowa nr 53 w kierunku Olsztyna.

Dzieje miejscowości

W pobliżu wsi odkryto grób kurhanowy z epoki brązu oraz urnę z okresu wędrówek ludów. Wieś została założona w 1384 roku na prawie chełmińskim na 30 łanach nadanych Ditrykowi bratu Tyla Schuwenpflugka. To właśnie od brata zasadźcy pochodzi nazwa wsi. Jest to jedna z najstarszych wsi na terenie powiatu szczycieńskiego. Wieś zachowała dawny charakter ulicówki.

Aktualnie miejscowość jest siedzibą sołectwa.


Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

  • 1782 r. – 28 gospodarstw
  • 1818 r. – 161 osób, 27 gospodarstw
  • 1939 r. – 417 osób

Ludzie związani z miejscowością

  • August Kiwicki (1879–1950) – urodzony w Tylkowie działacz polityczno-społeczny na Mazurach
  • Marcin Nikuta (1741–1812) – filozof, pedagog, filantrop, profesor Szkoły Rycerskiej w Warszawie, urodził się w Tylkowie

Zabytki

  • budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku, murowany, z czerwonej cegły, na kamiennych fundamentach
  • dawny zespół młyński – młyn, spichlerz, urządzenia, młynarzówka – z początku XX wieku
  • zabytkowa przydrożna kapliczka
  • głaz pamiątkowy nad rzeczką Kalwa poświęcony pobytowi w tej okolicy Karola Wojtyły

Bibliografia

  1. Gąsiorowski Andrzej, Podróże historyczne i krajoznawcze po pograniczu pruskim 1466–1939, Olsztyn 2005.
  2. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
  3. Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Pasym, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, 16-20.
  4. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
  5. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
  6. Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
  7. Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
  8. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]

Przypisy