Uzdowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 4: Linia 4:
 
  |flaga wsi            =   
 
  |flaga wsi            =   
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        =  
+
  |dopełniacz wsi        = Uzdowa
 
  |zdjęcie              =   
 
  |zdjęcie              =   
 
  |opis zdjęcia          =     
 
  |opis zdjęcia          =     
  |rodzaj miejscowości  =  
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = działdowski
 
  |powiat                = działdowski
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Uzdowo ''' (niem. ''Usdau'') – [[wieś sołecka]] położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Działdowo (gmina wiejska)|gminie Działdowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo ciechanowskie|województwa ciechanowskiego]].  
+
''' Uzdowo ''' (niem. ''Usdau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Działdowo (gmina wiejska)|gminie Działdowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do województwa ciechanowskiego. W 2010 roku liczyła 801 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krystyna Roman]]<ref>[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92/ Strona Urzędu Gminy Działdowo] [05.12.2013]</ref>.
 
 
Miejscowość w 2010 roku liczyła 801 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krystyna Roman]]<ref>http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92 [data dostępu: 5.12.2013]</ref>.
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i [[Nizina Mazowiecka|Niziny Mazowieckiej]], 14 km na północ od [[Działdowo|Działdowa]]; krzyżują się tu drogi wojewódzkie nr 538 i 542  
+
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i Niziny Mazowieckiej, 14 km na północ od [[Działdowo|Działdowa]]; krzyżują się tu drogi wojewódzkie nr 538 i 542  
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]], na obszarze ogromnych dóbr nadanych w 1321 roku Piotrowi z [[Leszcza]] i towarzyszom (zob. [[Wilamowo (gmina Działdowo)|Wilamowo]]). Istniała już przed 1382 rokiem, kiedy to Heineman z Uzdowa sprawował urząd sędziego ziemskiego ostródzkiego; w 1440 roku Jan z Uzdowa pełnił tę samą funkcję (był on również członkiem [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]). 13 lipca 1410 roku przez Uzdowo przechodziła armia króla [[Władysław Jagiełło|Władysława Jagiełły]] w drodze pod [[Grunwald]]. Wieś została zasiedlona przez osadników z ziemi dobrzyńskiej. Wywodzi się stąd szlachecki ród Uzdowskich (pierwotnie z ziemi chełmińskiej). Pod koniec XVII wieku Uzdowo należało do rodziny Ostaszewskich, a w następnym stuleciu do Wierzbickich, Zielińskich i Rybińskich.  
+
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]] na obszarze ogromnych dóbr nadanych w 1321 roku Piotrowi z [[Leszcza]] i towarzyszom (zob. [[Wilamowo (gmina Działdowo)|Wilamowo]]). Istniała już przed 1382 rokiem, kiedy to Heineman z Uzdowa sprawował urząd sędziego ziemskiego ostródzkiego; w 1440 roku Jan z Uzdowa pełnił tę samą funkcję (był on również członkiem [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]). 13 lipca 1410 roku przez Uzdowo przechodziła armia króla Władysława Jagiełły w drodze pod [[Grunwald]]. Wieś została zasiedlona przez osadników z ziemi dobrzyńskiej. Wywodzi się stąd szlachecki ród Uzdowskich (pierwotnie z ziemi chełmińskiej). Pod koniec XVII wieku Uzdowo należało do rodziny Ostaszewskich, a w następnym stuleciu do Wierzbickich, Zielińskich i Rybińskich.  
  
 
Kościół w Uzdowie wybudowano już w czasach krzyżackich. Od XVI wieku była to świątynia ewangelicka, siedziba parafii. Przy kościele działała szkoła parafialna.  
 
Kościół w Uzdowie wybudowano już w czasach krzyżackich. Od XVI wieku była to świątynia ewangelicka, siedziba parafii. Przy kościele działała szkoła parafialna.  
Linia 48: Linia 44:
  
  
Liczba mieszkańców
+
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
  
1857 - 520 osób
+
*1857 r. - 520 osób
  
1931 - 886 osób
+
*1931 r. - 886 osób
  
<br/>
+
== Szkolnictwo ==
 
+
*[[Szkoła Podstawowa w Uzdowie|Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza]]
== Edukacja ==
 
*[[Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Uzdowie|Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza]]
 
<br/>
 
  
 
==Kultura==
 
==Kultura==
Linia 65: Linia 58:
  
 
==Religia==
 
==Religia==
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej]].
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Turzy Wielkiej|parafii rzymskokatolickiej w Turzy Wielkiej]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Turystyka ==
 
== Turystyka ==
*[[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn|Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn]] - czerwony szlak pieszy o łącznej długości 98 km - przebieg trasy: [[Grunwald]] [[Leszcz]] – Uzdowo – [[Myślęta]] – [[Turza Wielka]] – [[Prioma]] – [[Płośnica]] – [[Turza Mała]] – [[Jeleń]] – [[Lidzbark]] – [[Bądzyn]].
+
*[[Szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn|szlak pieszy grunwladzki: Grunwald – Bądzyn]] czerwony szlak pieszy o łącznej długości 98 km - przebieg trasy: Grunwald – Leszcz – Uzdowo – [[Myślęta]] – [[Turza Wielka]] – [[Prioma]] – [[Płośnica]] – [[Turza Mała]] – [[Jeleń]] – [[Lidzbark]] – [[Bądzyn]]
*[[Szlaki grunwaldzkie |Szlak grunwaldzki]]: [[Lidzbark]] - [[Gródki]] - [[Wysoka]] - [[Działdowo]] - Uzdowo - Grunwald.
+
*[[Szlaki grunwaldzkie |szlak grunwaldzki]]: Lidzbark [[Gródki]] [[Wysoka]] [[Działdowo]] Uzdowo Grunwald
<br/>
 
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Dawny [[Kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie|kościół]] ewangelicki, obecnie filialny, z XIX wieku, murowany, otynkowany, dach kryty dachówką ceramiczną
+
*dawny [[Kościół pw. św. Michała Archanioła w Uzdowie|kościół]] ewangelicki, obecnie filialny, z XIX wieku, murowany, otynkowany, dach kryty dachówką ceramiczną
*Cmentarz ewangelicki, zaniedbany, stanowi skupisko zieleni, ostatni pochówek z 1950 roku; własność parafii ewangelickiej
+
*cmentarz ewangelicki, zaniedbany, stanowi skupisko zieleni, ostatni pochówek z 1950 roku; własność parafii ewangelickiej
*Kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku - domy mieszkalne, murowane z czerwonej cegły
+
*kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku - domy mieszkalne, murowane z czerwonej cegły
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
Linia 85: Linia 76:
 
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]
#Gminna ewidencja zabytków w: [http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=102| Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=102| Strona Urzędu Gminy Działdowo ] [12.11.2013]
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 10:24, 28 lis 2014

Uzdowo

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat działdowski
Gmina Działdowo
Liczba ludności (2010) 801
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Uzdowo
Uzdowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Uzdowo
Uzdowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Uzdowo (niem. Usdau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. W 2010 roku liczyła 801 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Roman[1].

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 14 km na północ od Działdowa; krzyżują się tu drogi wojewódzkie nr 538 i 542

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego na obszarze ogromnych dóbr nadanych w 1321 roku Piotrowi z Leszcza i towarzyszom (zob. Wilamowo). Istniała już przed 1382 rokiem, kiedy to Heineman z Uzdowa sprawował urząd sędziego ziemskiego ostródzkiego; w 1440 roku Jan z Uzdowa pełnił tę samą funkcję (był on również członkiem Związku Pruskiego). 13 lipca 1410 roku przez Uzdowo przechodziła armia króla Władysława Jagiełły w drodze pod Grunwald. Wieś została zasiedlona przez osadników z ziemi dobrzyńskiej. Wywodzi się stąd szlachecki ród Uzdowskich (pierwotnie z ziemi chełmińskiej). Pod koniec XVII wieku Uzdowo należało do rodziny Ostaszewskich, a w następnym stuleciu do Wierzbickich, Zielińskich i Rybińskich.

Kościół w Uzdowie wybudowano już w czasach krzyżackich. Od XVI wieku była to świątynia ewangelicka, siedziba parafii. Przy kościele działała szkoła parafialna.

27 sierpnia 1914 roku stoczono krwawą bitwę pod Uzdowem - część kontrofensywy wojsk niemieckich. W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. W drugiej połowie lat 50. Uzdowo było krótko siedzibą gromady. Na początku lat 60. w czynie społecznym założono tu wiejski dom kultury.


Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

  • 1857 r. - 520 osób
  • 1931 r. - 886 osób

Szkolnictwo

Kultura

We wsi działa Biblioteka Publiczna, będąca filią Gminnej Biblioteki Publicznej w Burkacie.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Turzy Wielkiej.

Turystyka

Zabytki

  • dawny kościół ewangelicki, obecnie filialny, z XIX wieku, murowany, otynkowany, dach kryty dachówką ceramiczną
  • cmentarz ewangelicki, zaniedbany, stanowi skupisko zieleni, ostatni pochówek z 1950 roku; własność parafii ewangelickiej
  • kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku - domy mieszkalne, murowane z czerwonej cegły

Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 2, Olsztyn 2011.
  2. Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
  3. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
  4. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.#Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  6. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
  7. Strona Urzędu Gminy Działdowo [12.11.2013]
  8. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
  9. Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy