Wabnica kielichowata: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = wabnica.jpg | |grafika = wabnica.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Wabnica kielichowata | + | |podpis grafiki = Wabnica kielichowata.<br>Fot. Dariusz Kubiak. |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Plecha == | == Plecha == | ||
| − | Plecha wabnicy kielichowatej jest listkowata, zwykle duża (nawet do ponad 20 cm średnicy), o szerokich odcinkach koloru niebieskawozielonawego lub zielonkawobrunatnego, w stanie wilgotnym ciemnooliwkowozielona. Często plecha jest na górnej stronie pomarszczona, zwłaszcza u okazów degenerujących, rosnących w niekorzystnych warunkach siedliskowych. Soraliów i izydiów brak. Miąższ P+ pomarańczowy, K+ czerwony. Plecha przytwierdzona jest do podłoża licznymi chwytnikami, które nie dochodzą do brzegu, zostawiając wolny pas na obwodzie. Owocniki | + | Plecha wabnicy kielichowatej jest listkowata, zwykle duża (nawet do ponad 20 cm średnicy), o szerokich odcinkach koloru niebieskawozielonawego lub zielonkawobrunatnego, w stanie wilgotnym ciemnooliwkowozielona. Często plecha jest na górnej stronie pomarszczona, zwłaszcza u okazów degenerujących, rosnących w niekorzystnych warunkach siedliskowych. |
| + | |||
| + | Soraliów i izydiów brak. Miąższ P+ pomarańczowy, K+ czerwony. Plecha przytwierdzona jest do podłoża licznymi chwytnikami, które nie dochodzą do brzegu, zostawiając wolny pas na obwodzie. Owocniki: apotecja o brunatnych tarczkach, zawsze obecne u okazów normalnie wykształconych, często powyżej 1 cm średnicy. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
Gatunek ten występuje na korze drzew, głównie na drzewach liściastych rosnących w alejach przy drogach lub samotnie. w przeszłości wabnica występowała powszechnie w całym kraju, obecnie jest częsta tylko w północnej części Polski, ale i tutaj jest zagrożona w wyniku wzrostu zanieczyszczenia powietrza, a także zniszczenia odpowiadających jej siedlisk (m.in. wycinanie drzew przydrożnych). | Gatunek ten występuje na korze drzew, głównie na drzewach liściastych rosnących w alejach przy drogach lub samotnie. w przeszłości wabnica występowała powszechnie w całym kraju, obecnie jest częsta tylko w północnej części Polski, ale i tutaj jest zagrożona w wyniku wzrostu zanieczyszczenia powietrza, a także zniszczenia odpowiadających jej siedlisk (m.in. wycinanie drzew przydrożnych). | ||
| + | |||
| + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gatunek ten występuje jeszcze dość często. Jego plechy osiągają niejednokrotnie 0,5 m średnicy. Jednak i w tym regionie porost ten zanika. Głównym zagrożeniem jest dla niego modernizacja dróg i związane z tym masowe wycinanie starych drzew przydrożnych. | ||
| + | |||
| + | ==Wartość użytkowa== | ||
| + | Gatunek ginący, umieszczony na czerwonej liście jako porost zagrożony wymarciem (EN). W Polsce podlega ścisłej ochronie. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | |||
| − | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | |||
| − | |||
Wabnica kielichowata jest antropoporostem – gatunkiem pochodzenia obcego. Pierwotnie występował on w Europie południowej w naturalnych zbiorowiskach roślinnych. Znaczne wylesienie terenu i powstawanie nowych siedlisk antropogenicznych (drzewa przydrożne, sady, parki), stworzył dogodne dla tego gatunku warunki rozwoju także w środkowej, północnej i zachodniej części kontynentu. | Wabnica kielichowata jest antropoporostem – gatunkiem pochodzenia obcego. Pierwotnie występował on w Europie południowej w naturalnych zbiorowiskach roślinnych. Znaczne wylesienie terenu i powstawanie nowych siedlisk antropogenicznych (drzewa przydrożne, sady, parki), stworzył dogodne dla tego gatunku warunki rozwoju także w środkowej, północnej i zachodniej części kontynentu. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Zobacz też == |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[http://en.wikipedia.org/wiki/Pleurosticta en.wikipedia.org, Pleurosticta] [22.05.2014] | [http://en.wikipedia.org/wiki/Pleurosticta en.wikipedia.org, Pleurosticta] [22.05.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
[http://species.wikimedia.org/wiki/Pleurosticta_acetabulum species.wikimedia.org, Pleurosticta acetabulum] [22.05.2014] | [http://species.wikimedia.org/wiki/Pleurosticta_acetabulum species.wikimedia.org, Pleurosticta acetabulum] [22.05.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Czyżewska Krystyna, Cieśliński Stanisław, ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce'', "Monographiae Botanicae" 2003, z. 91, s. 223–239.<br/> | ||
| + | Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy, ''Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland'', [w:] ''Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red lists of plants and fungi in Poland'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89.<br/> | ||
| + | Fałtynowicz Wiesław, ''Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów'', Warszawa, 2012.<br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] | |
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Grzyby | ||
Aktualna wersja na dzień 15:18, 12 mar 2015
| Wabnica kielichowata | |
| | |
| Pleurosticta acetabulum | |
| (Neck.) Elix & Lumbsch | |
 Wabnica kielichowata. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | misecznicowce |
| Rodzina | tarczownicowate |
| Rodzaj | wabnica |
| Gatunek | wabnica kielichowata |
| Synonimy | |
| Melanelia acetabulum (Neck.) Essl.
Parmelia acetabulum (Neck.) Duby | |
Wabnica kielichowata (Pleurosticta acetabulum (Neck.) Elix & Lumbsch) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales). Jedyny gatunek z tego rodzaju występujący w Polsce.
Spis treści
Plecha
Plecha wabnicy kielichowatej jest listkowata, zwykle duża (nawet do ponad 20 cm średnicy), o szerokich odcinkach koloru niebieskawozielonawego lub zielonkawobrunatnego, w stanie wilgotnym ciemnooliwkowozielona. Często plecha jest na górnej stronie pomarszczona, zwłaszcza u okazów degenerujących, rosnących w niekorzystnych warunkach siedliskowych.
Soraliów i izydiów brak. Miąższ P+ pomarańczowy, K+ czerwony. Plecha przytwierdzona jest do podłoża licznymi chwytnikami, które nie dochodzą do brzegu, zostawiając wolny pas na obwodzie. Owocniki: apotecja o brunatnych tarczkach, zawsze obecne u okazów normalnie wykształconych, często powyżej 1 cm średnicy.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje na korze drzew, głównie na drzewach liściastych rosnących w alejach przy drogach lub samotnie. w przeszłości wabnica występowała powszechnie w całym kraju, obecnie jest częsta tylko w północnej części Polski, ale i tutaj jest zagrożona w wyniku wzrostu zanieczyszczenia powietrza, a także zniszczenia odpowiadających jej siedlisk (m.in. wycinanie drzew przydrożnych).
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje jeszcze dość często. Jego plechy osiągają niejednokrotnie 0,5 m średnicy. Jednak i w tym regionie porost ten zanika. Głównym zagrożeniem jest dla niego modernizacja dróg i związane z tym masowe wycinanie starych drzew przydrożnych.
Wartość użytkowa
Gatunek ginący, umieszczony na czerwonej liście jako porost zagrożony wymarciem (EN). W Polsce podlega ścisłej ochronie.
Ciekawostki
Wabnica kielichowata jest antropoporostem – gatunkiem pochodzenia obcego. Pierwotnie występował on w Europie południowej w naturalnych zbiorowiskach roślinnych. Znaczne wylesienie terenu i powstawanie nowych siedlisk antropogenicznych (drzewa przydrożne, sady, parki), stworzył dogodne dla tego gatunku warunki rozwoju także w środkowej, północnej i zachodniej części kontynentu.
Zobacz też
en.wikipedia.org, Pleurosticta [22.05.2014]
species.wikimedia.org, Pleurosticta acetabulum [22.05.2014]
Bibliografia
Czyżewska Krystyna, Cieśliński Stanisław, Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce, "Monographiae Botanicae" 2003, z. 91, s. 223–239.
Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy, Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland, [w:] Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89.
Fałtynowicz Wiesław, Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów, Warszawa, 2012.
