Wabnica kielichowata

Wabnica kielichowata
Pleurosticta acetabulum
(Neck.) Elix & Lumbsch
Systematyka
Królestwo	grzyby
Podkrólestwo	{{{Podkrólestwo}}}
Gromada	grzyby workowe
Klasa	miseczniaki (Lecanoromycetes)
Rząd	misecznicowce
Rodzina	tarczownicowate
Rodzaj	wabnica
Gatunek	wabnica kielichowata
Synonimy
Melanelia acetabulum (Neck.) Essl. Parmelia acetabulum (Neck.) Duby

Wabnica kielichowata (Pleurosticta acetabulum (Neck.) Elix & Lumbsch – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).

Plecha

Plecha Wabnica kielichowata jest skorupiasta, zwykle gruba, pomarszczona, jasnoszara lub biaława, rzadko ciemniejsza, na obwodzie ze srebrzystobiałym brzeżkiem, bez izydiów (wyrostki), z soraliami. Soralia drobne, koliste, zwykle wypukłe, białawe, u okazów rosnących w cieniu czasem zielonkawe. Plecha (soralia) barwi się od C (C+) na kolor czerwony (P-, K-). Podobnym do otwornicy półkulistej gatunkiem jest pospolity w całym kraju rozsypek srebrzysty (Phlyctis argena). Porost ten tworzy plechę cieńszą, z nieregularnymi, zlewającymi się soraliami. Jego plecha bawi się od K (K+) na kolor czerwony, nie barwi się natomiast od C (C-).

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek ten występuje na korze starych drzew liściastych, zwłaszcza na bukach, dębach, lipach i grabach, w dobrze zachowanych ekosystemach leśnych, rzadko na drzewach przydrożnych, wyjątkowo na skałach.

Wartość użytkowa

Gatunek ginący, jeszcze do niedawna dość częsty i licznie rosnący, teraz rzadki w całym kraju. Bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza. Umieszczony na "Czerwonej Liście" jako porost zagrożonych wymarciem (EN).

Ciekawostki

Otwornica półkulista jest porostem wykorzystywanym w ocenie ciągłości ekologicznej ekosystemów leśnych. W Polsce ma status wskaźnika niżowych lasów puszczańskich (reliktu puszczańskiego).

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje jedynie w największych kompleksach leśnych regionu, częściej na północnym-wschodzie - w Puszczy Boreckiej i Rominckiej.

Bibliografia

K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.

S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.

W. Fałtynowicz: Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012.

Linki zewnętrzne

http://en.wikipedia.org/wiki/Pleurosticta http://species.wikimedia.org/wiki/Pleurosticta_acetabulum