Wadąg

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Wadąg

Rodzaj miejscowości wieś niesołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dywity
Liczba ludności (2010) 278
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Wadąg
Wadąg
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wadąg
Wadąg
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Wadąg (niem. Wadang) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 278 osób.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim nad rzeką Wadąg, w odległości 7 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości została zapożyczona od pruskiej nazwy jezioraWangelinus. Na przestrzeni stuleci ulegała pewnym przekształceniom: Wadangen (1399, 1429), Wadang (1517, 1673; ta niemiecka nazwa obowiązywała do 1945 roku), Wadanke (1656, 1785), Wadung (1755). W 1879 po raz pierwszy odnotowano polską wersją nazwy – Wadąg.

Wieś istnieje od 1399 roku, jednak pierwsza wzmianka na jej temat pojawiła się w roku 1337. W tym okresie w Wadągu działał młyn oraz tartak. W czasie wojny polsko–krzyżackiej w latach 1519–1521 wieś została zniszczona. Jednak już w XVI wieku zbudowano karczmę, co świadczy, że miejscowość nie została całkowicie opustoszała, a proces ponownego zasiedlania częściowo opuszczonej ziemi przebiegał szybko. W XVIII wieku młyn i tartak stanowiły własność rodziny Hemplów. W 1785 roku Wadąg liczył zaledwie 9 domów. W 1715 roku Józef Hempel zbudował w Wadągu papiernię. W 1820 roku wieś była zamieszkana przez 78 osób. W 1830 roku miejscowa papiernia szczycąca się I kategorią produkowała papier na eksport do Królestwa Polskiego. Niestety, z czasem papiernia podupadła. W 1923 roku w jej budynku została uruchomiona elektrownia, którą zarządzało olsztyńskie przedsiębiorstwo tramwajów i omnibusów. Od 1866 roku młyn i karczma należały do Carla Ganswindta. W okresie międzywojennym wieś była również całkiem popularnym miejscem letniego wypoczynku. W 1910 roku na skraju Lasu Miejskiego Karol Oschinsky otworzył restaurację "Nowy Wadąg". Karol Oschinsky był w 1926 roku także właścicielem starej gospody w Wadągu nazwanej, dla odróżnienia od nowej restauracji, "Starym Wadągiem".

W 1933 roku Wadąg był zamieszkany przez 133 osoby. 6 lat później liczył 130 mieszkańców. W 1945 roku nad rzeką Wadąg zginął radziecki żołnierz Piotr Diernow, który własnym ciałem zasłonił wyloty strzelnicze gniazda niemieckich karabinów maszynowych. W 1967 roku w miejscu jego śmierci postawiono pamiątkowy obelisk. W 1993 roku wieś była zamieszkana przez 44 mieszkańców. W Wadągu funkcjonuje elektrownia wodna i przepompownia ścieków.

Gospodarka

W miejscowości działa firma Wipasz S.A.. Znajduje się też tutaj siedziba leśnictwa należącego do Nadleśnictwa Olsztyn.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Kieźlinach.

Turystyka

Zabytki

  • klasycystyczna przydrożna kapliczka warmińska, prawdopodobnie z XIX wieku

Bibliografia

  1. Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
  2. Bank Danych Lokalnych GUS [14.12.2013]
  3. Trzcinowa Dolina [14.12.2013]
  4. Wikipedia [14.12.2013]