Wardęgowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Wardęgowo   
 
  |nazwa                = Wardęgowo   
Linia 7: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Wardęgowa  
 
  |dopełniacz wsi        = Wardęgowa  
 
  |zdjęcie              = Krzyż w Wardęgowie.jpg  
 
  |zdjęcie              = Krzyż w Wardęgowie.jpg  
  |opis zdjęcia          = Krzyż w Wardęgowie, źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl Gmina Biskupiec], 12.09.2013.    
+
  |opis zdjęcia          = Krzyż w Wardęgowie [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]    
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Wardęgowo
 
  |sołectwo              = Wardęgowo
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 128
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 56
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 56
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Wardęgowo'''</big>  (niem. Wardengowo) – [[wieś sołecka]] w Polsce [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskiej]] w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]] w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Kazimierz Śliwiński]].
+
'''Wardęgowo''' (niem. ''Wardengowo'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskiej]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 r. liczyła 128 mieszkańców. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Kazimierz Śliwiński]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiec] [12.11.2013]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
<br/>
+
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest w odległości ok 8 km od [[Biskupiec| Biskupca]].
 +
[[File:Kaplica w Wardęgowie.jpg|290 px |thumb|Kaplica w Wardęgowie, źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]]]
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Miejscowość położona jest na terenie [[Biskupiec (gmina wiejska)| gminy Biskupiec Pomorski]], której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości [[Łąkorz]] wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach [[Mierzyn |Mierzyna]], na zachód od [[Sumin |Sumina]] oraz na północ od [[Wielka Tymawa]]) i kemy (w rejonie [[Sumin |Sumina]], [[Łąkorek| Łąkorka]], [[Wonna| Wonny]] i [[Szwarcenowo |Szwarcenowa]]). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest [[Góra Szwedzka]] – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie [[Rzeka Osa |rzeki Osy]] u ujścia jej do [[Jezioro Płowęż |Jeziora Płowęż]]. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny [[Rezerwat Jezioro Karaś |Jezioro Karaś"]], torfowiskowy [[Rezerwat Kociołek|"Kociołek"]], [[Rezerwat Łabędź|"Łabędź"]], [[Rezerwat Uroczysko Piotrowice|"Uroczysko Piotrowice"]] oraz częściowo [[Brodnicki Park Krajobrazowy]]. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe. W okolicy miejscowości istnieją obszary chronionego krajobrazu.
+
Nazwa miejscowości pochodzi od słowa "hortulanus" włóczęga. Miejscowość za czasów [[Zakon Krzyżacki |krzyżackich]] należała do [[Komturstwo radzyńskie |komturstwa radzyńskiego]]. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi.
[[File:Kaplica w Wardęgowie.jpg|300 px |thumb|Kaplica w Wardęgowie, źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl Gmina Biskupiec], 12.09.2013.]]
 
<br/>
 
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
W 1719 r. na skraju wsi małemu chłopcu wypasającemu bydło objawiła się Matka Boska. Na pamiątkę tego wydarzenia powstała tutaj kaplica.  
Nazwa miejscowości pochodzi od słowa "hortulanus" – włóczęga. Miejscowość za czasów krzyżackich należała do [[komturstwo radzyńskie |komturstwa radzyńskiego]]. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi.
 
  
<br/>
+
W XVIII w. w pobliżu miejscowości poległo wielu żołnierzy pochodzenia francuskiego. Ofiary pochowano w jednym grobie, nad którym stał krzyż. Usunięto go w okresie międzywojennym. W 1720 r. właścicielką Wardęgowa była [[Rozalia Sampławska]]. 1789 r. wieś wraz z folwarkiem liczyła 11 [[Dym |dymów]] i należała do Czapskich.  
 
 
W 1719 r. na skraju wsi Wardęgowo małemu chłopcu wypasającemu bydło objawiła się Matka Boska. Na pamiątkę tego wydarzenia powstała tutaj kaplica. W XVIII w. w pobliżu miejscowości poległo wielu żołnierzy pochodzenia francuskiego. Ofiary pochowano w jednym grobie, nad którym stał krzyż, usunięty w okresie międzywojennym. W 1720 r. właścicielką Wardęgowa była Rozalia Sampławska. 1789 r. wieś wraz z folwarkiem liczyła 11 [[dym |dymów]] i należała do Czapskich.  
 
 
 
<br/>
 
  
 
W XIX w. na terenie miejscowości istniała cegielnia. W XIX w. we wsi zajmowano się hodowlą krów mlecznych rasy wschodnio–fryskiej, owiec do strzyżenia, świń tucznych rasy Yorkshire. W 1885 r. było tutaj 5 domów i 13 dymów. We wsi mieszkało 76 osób w tym 54 katolików i 22 ewangelików.  
 
W XIX w. na terenie miejscowości istniała cegielnia. W XIX w. we wsi zajmowano się hodowlą krów mlecznych rasy wschodnio–fryskiej, owiec do strzyżenia, świń tucznych rasy Yorkshire. W 1885 r. było tutaj 5 domów i 13 dymów. We wsi mieszkało 76 osób w tym 54 katolików i 22 ewangelików.  
  
 +
Przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojną światową]] Wardęgowo składało się z dwóch miejscowości: Wardęgowa oraz Wardęgówka. Po wojnie obie miejscowości połączono administracyjnie.
 
<br/>
 
<br/>
  
Przed II wojną światową Wardęgowo składało się z dwóch miejscowości: Wardęgowa oraz Wardęgówka. Po wojnie obie miejscowości połączono administracyjnie.  
+
==Zabytki==
 +
*[[Kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny w Wardęgowie|kaplica]] z II połowy XX w. (powstała na miejscu drewnianej kapliczki z XVIII w.)
 +
*[[Dwór w Wardęgowie|dwór]] z I połowy XIX w.
 +
*drewniane chaty z lat 1937–1938
 +
*cmentarz wojskowy z 1812 r.
  
<br/>
+
== Bibliografia==
 
+
#[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=130&strona=1/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]
=== Zabytki===
+
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: [[Kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny w Wardęgowie|kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi Panny]] z II poł. XX w. (powstała na miejscu drewnianej kapliczki z XVIII w.), [[Dwór w Wardęgowie|dwór]] z I poł. XIX w., drewniane chaty z lat 1937–1938; cmentarz wojskowy z 1812 r.
 
 
 
<br/>
 
  
=== Bibliografia===
+
{{Przypisy}}
[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=130&strona=1 www.gminabiskupiec.pl], 12.09.2013.
+
<references/>
 
 
<br/>
 
  
 
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]]
 
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]]

Wersja z 10:45, 29 lis 2014

Wardęgowo

Krzyż w Wardęgowie Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Krzyż w Wardęgowie Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Gmina Biskupiec
Sołectwo Wardęgowo
Liczba ludności (2010) 128
Strefa numeracyjna (+48) 56
Tablice rejestracyjne NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Wardęgowo
Wardęgowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wardęgowo
Wardęgowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Wardęgowo (niem. Wardengowo) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskiej, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 r. liczyła 128 mieszkańców. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Kazimierz Śliwiński[1].

Położenie

Miejscowość położona jest w odległości ok 8 km od Biskupca.

Kaplica w Wardęgowie, źródło: Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pochodzi od słowa "hortulanus" – włóczęga. Miejscowość za czasów krzyżackich należała do komturstwa radzyńskiego. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi.

W 1719 r. na skraju wsi małemu chłopcu wypasającemu bydło objawiła się Matka Boska. Na pamiątkę tego wydarzenia powstała tutaj kaplica.

W XVIII w. w pobliżu miejscowości poległo wielu żołnierzy pochodzenia francuskiego. Ofiary pochowano w jednym grobie, nad którym stał krzyż. Usunięto go w okresie międzywojennym. W 1720 r. właścicielką Wardęgowa była Rozalia Sampławska. 1789 r. wieś wraz z folwarkiem liczyła 11 dymów i należała do Czapskich.

W XIX w. na terenie miejscowości istniała cegielnia. W XIX w. we wsi zajmowano się hodowlą krów mlecznych rasy wschodnio–fryskiej, owiec do strzyżenia, świń tucznych rasy Yorkshire. W 1885 r. było tutaj 5 domów i 13 dymów. We wsi mieszkało 76 osób w tym 54 katolików i 22 ewangelików.

Przed II wojną światową Wardęgowo składało się z dwóch miejscowości: Wardęgowa oraz Wardęgówka. Po wojnie obie miejscowości połączono administracyjnie.

Zabytki

  • kaplica z II połowy XX w. (powstała na miejscu drewnianej kapliczki z XVIII w.)
  • dwór z I połowy XIX w.
  • drewniane chaty z lat 1937–1938
  • cmentarz wojskowy z 1812 r.

Bibliografia

  1. Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
  2. Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]

Przypisy