Warkały: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Pole-obowiązkowe 
+
  |nazwa                = Warkały
 
  |herb wsi              =
 
  |herb wsi              =
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe  
+
  |dopełniacz wsi        = Warkał  
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe      
+
  |opis zdjęcia          =     
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Warkały''' (niem. ''Workallen'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Miłakowo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Miłakowo]].
+
''' Warkały''' (niem. ''Workallen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Miłakowo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Miłakowo]].
 
+
W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 228 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Elżbieta Parszuta]] <ref>[http://milakowo-umig.bip-wm.pl/public/?id=825/ Strona Urzędu Miasta i Gminy Miłakowo] [28.08.2013]</ref>.
W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
<br/><br/>
 
 
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko–Ostródzkie]]), w odległości około 2 km na południowy zachód od [[Miłakowo|Miłakowa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), w odległości  około 2 km na południowy zachód od [[Miłakowo|Miłakowa]].
+
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowano w dokumentach z roku 1398 jako [[Wieś pruska| wieś pruską]] na 7 [[Włoka |włókach]]. Pierwotna nazwa brzmiała ''Warkallen'' i prawdopodobnie pochodziła od litewskiego słowa ''varkalys'', oznaczającego kotlarza. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice w roku 1466. Okres wojen szwedzkich w znacznym stopniu dotknął okolice. Na początku wieku XVIII epidemia dżumy (1709-1711) doprowadziła do częściowego wyludnienia wsi. W roku 1782 w Warkałach odnotowano istnienie pięciu domów.  Natomiast w roku 1858 w 8 gospodarstwach domowych żyło 149 mieszkańców. W latach 1937-1939 Warkały były zamieszkane przez 146 osób.
<br/>
+
Na początku XX wieku były własnością rodziny Pelke, w latach dwudziestych rodu Waschau. [[lkwim:Dwór w Warkałach|Rezydencja ziemska]] pochodzi z początku XX wieku. Dwuwieżowa neogotycka fasada osłania parterowy budynek z wysokim podpiwniczeniem. Majątek obejmował wówczas obszar około 460 ha.
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.  
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w dokumentach z roku 1398, jako wieś pruska na 7 włókach. Pierwotna nazwa brzmiała Warkallen. Nazwa może stanowić nawiązanie do litewskiego słowa ''varkalys'', oznaczającego kotlarza. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] w roku 1466. Okres [[Wojny polsko-szwedzkie|wojen szwedzkich]] w znacznym stopniu dotknął okolice. Na początku wieku XVIII [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]] (1709-1711) doprowadziła do częściowego wyludnienia wsi. W roku 1782 w Warkałach odnotowano istnienie pięciu domów.  Natomiast w  roku 1858 w 8 gospodarstwach domowych żyło 149 mieszkańców. W latach 1937-1939 Warkały były zamieszkane przez 146 osób.
 
Warkały na początku XX wieku były własnością rodziny Pelke, w latach dwudziestych rodu Waschau. [[lkwim:Dwór w Warkałach|Rezydencja ziemska]] pochodzi z początku XX wieku. Dwuwieżowa neogotycka fasada osłania parterowy budynek z wysokim podpiwniczeniem, przykryty dwuspadowym dachem. Majątek obejmował wówczas obszar około 460 ha.Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Elżbieta Parszuta]] <ref>http://milakowo-umig.bip-wm.pl/public/?id=825 [data dostępu: 28.08.2013]</ref>.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Zabytki: ===
+
==Zabytki==
W miejscowości  znajduje się [[lkwim:Dwór w Warkałach|dwór]] pochodzący z przełomu XIX i XX wieku, wybudowany w stylu romantycznym,nawiązującym do neogotyku . Po 1945 roku na obszarze majątku utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]], a we dworze urządzono biura i mieszkania pracownicze. [[lkwim:Dwór w Warkałach|Dwór]] wraz z otaczającym go parkiem jest wpisany do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]]. Obecnie własność prywatna.
+
*[[lkwim:Dwór w Warkałach|dwór]] pochodzący z przełomu XIX i XX wieku, wybudowany w stylu nawiązującym do neogotyku; obecnie własność prywatna
<br/>
 
  
=== Bibliografia: ===
+
== Bibliografia==
 
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011.
 
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011.
 
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'',  Olsztyn 2001.
 
#Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'',  Olsztyn 2001.
 
#''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
 
#''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:30.08.2013]  
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [30.08.2013]  
#Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:30.08.2013]
+
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [30.08.2013]
 +
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
 
<references/>
 
<references/>
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 13:07, 28 lis 2014

Warkały

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Gmina Miłakowo
Liczba ludności (2010) 228
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 14-310
Tablice rejestracyjne NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Warkały
Warkały
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Warkały
Warkały
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Warkały (niem. Workallen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłakowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 228 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Parszuta [1].

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie), w odległości około 2 km na południowy zachód od Miłakowa.

Dzieje miejscowości

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowano w dokumentach z roku 1398 jako wieś pruską na 7 włókach. Pierwotna nazwa brzmiała Warkallen i prawdopodobnie pochodziła od litewskiego słowa varkalys, oznaczającego kotlarza. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice w roku 1466. Okres wojen szwedzkich w znacznym stopniu dotknął okolice. Na początku wieku XVIII epidemia dżumy (1709-1711) doprowadziła do częściowego wyludnienia wsi. W roku 1782 w Warkałach odnotowano istnienie pięciu domów. Natomiast w roku 1858 w 8 gospodarstwach domowych żyło 149 mieszkańców. W latach 1937-1939 Warkały były zamieszkane przez 146 osób. Na początku XX wieku były własnością rodziny Pelke, w latach dwudziestych rodu Waschau. Rezydencja ziemska pochodzi z początku XX wieku. Dwuwieżowa neogotycka fasada osłania parterowy budynek z wysokim podpiwniczeniem. Majątek obejmował wówczas obszar około 460 ha.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Zabytki

  • dwór pochodzący z przełomu XIX i XX wieku, wybudowany w stylu nawiązującym do neogotyku; obecnie własność prywatna

Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
  2. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
  3. Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
  4. Bank Danych Lokalnych GUS [30.08.2013]
  5. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [30.08.2013]

Przypisy