Warmińska chata drewniana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | '''Warmińska chata drewniana''' - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w. | + | '''Warmińska chata drewniana''' - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w., zaliczany do [[Tradycyjne budownictwo ludowe na Warmii i Mazurach | tradycyjnego budownictwa ludowego na Warmii i Mazurach]]. |
[[Plik:Warmińska chata drewniana.jpg|240px|thumb|Chata warmińska z Kaborna w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/MBL_Olsztynek_-_24a._Cha%C5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.jpg wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]] | [[Plik:Warmińska chata drewniana.jpg|240px|thumb|Chata warmińska z Kaborna w Muzeum Budownictwa Ludowego Parku Etnograficznym w Olsztynku,<br/>źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/MBL_Olsztynek_-_24a._Cha%C5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.jpg wikimedia.org], dostęp 7. grudnia 2013]] | ||
Wersja z 10:30, 21 gru 2013
Warmińska chata drewniana - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w., zaliczany do tradycyjnego budownictwa ludowego na Warmii i Mazurach.
źródło: wikimedia.org, dostęp 7. grudnia 2013
Historia
Do XVIII w. drewniane chałupy na Warmii i Mazurach były głównie asymetryczne-szerokofrontowe, czyli dwudzielne – z wyróżnioną większą częścią mieszkalną i mniejszą częścią inwentarzową oraz poddaszem służącym za spichlerz. Dach pokryty był trzciną, kąt dachu wynosił około 40 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje - chałupy symetryczne-szerokofrontowe – trójdzielne, oraz materiały np. kamienną podmurówkę. Ze względu na przepisy administracyjne zakazujące stosowania słomy i trzciny do pokrywania dachów, jako materiałów zbyt łatwopalnych, zaczęto stosować materiały ogniotrwałe np. dachówkę, eternit, blachę, czy papę. Wnętrze typowej chaty warmińskiej w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była za zwyczaj czarna kuchnia – komin, którą otaczały pozostałe pomieszczenia. Wejście przez sień znajdowało się za zwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły niebieskie lub bordowe okiennice. Warmińskie chaty od mazurskich wyróżnia większa ilość detali architektonicznych i większe zróżnicowanie form np. chata podcieniowa. Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane. Dziś zachowane chaty warmińskie można oglądać w nielicznych miejscowościach, ale można zwiedzić | Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w Olsztynku, gdzie zebrano i wystawiono dla zwiedzających charakterystyczne dla Warmii i Mazur przykłady budownictwa ludowego.
Bibliografia
Pokropek Marian, Osadnictwo i budownictwo, w: Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, red. J. Burszta, Wrocław 1976, s. 111-181.
Cyfus Edward, Moja Warmia, Dąbrówno 2012, s. 13-18.
