Warmińska chata drewniana

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj

Warmińska chata drewniana - model chaty drewnianej występujący na terenie Warmii do końca XIX w..

[[Plik:MBL_Olsztynek_-_24a._ChaC5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.jpg|240px|thumb|right|<<Chata warmińska>>br/źródło:http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/MBL_Olsztynek_-_24a._Cha%C5%82upa_nr_1_z_Kaborna_%2801%29.jpg,dostęp7.12.2013]]

Historia

Do XVIII w. drewniane chałupy na Warmii i Mazurach były głównie asymetryczne-szerokofrontowe, czyli dwudzielne – z wyróżnioną większą częścią mieszkalną i mniejszą częścią inwentarzową oraz poddaszem służącym za spichlerz. Dach pokryty był trzciną, kąt dachu wynosił około 40 stopni. Od XIX w. stopniowo następowały zmiany w budownictwie ludowym. Stosowano nowe ulepszone konstrukcje - chałupy symetryczne-szerokofrontowe – trójdzielne, oraz materiały np. kamienną podmurówkę. Wnętrze typowej chaty warmińskiej w zależności od wielkości domu i zamożności właścicieli składało się z 4 do 6 pomieszczeń. Centralnym miejscem w chacie była za zwyczaj czarna kuchnia – komin, którą otaczały pozostałe pomieszczenia. Wejście przez sień znajdowało się za zwyczaj od strony podwórka, a okna zdobiły niebieskie lub bordowe okiennice. Warmińskie chaty od mazurskich wyróżnia większa ilość detali architektonicznych i większe zróżnicowanie form np. chata podcieniowa. Pod koniec XIX w. budownictwo murowane zaczęło wypierać drewniane.


Bibliografia

  • Marian Pokropek, Osadnictwo i budownictwo, w: red. Józef Burszta, Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, Wrocław 1976, s. 111-181.
  • Edward Cyfus, Moja Warmia, Dąbrówno 2012, s. 13-18.

Linki zewnętrzne