Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe

LZS
Pełna nazwa klubu	Ludowe Zespoły Sportowe
Data założenia	1947
Adres	Siedziba Olsztyn, ul. Kołobrzeska 13

LZS – Ludowe Zespoły Sportowe, zrzeszenie grupujące kluby sportowe w małych miejscowościach, początkowo głównie na wsiach. Od początku działalności zrzeszenie stawia sobie za cel popularyzację i rozwijanie kultury fizycznej i sportu. Pierwszy LZS w Polsce założono w województwie opolskim.

W województwie warmińsko -mazurskim działa Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie LZS.

LZS na Warmii i Mazurach

Ludowe Zespoły Sportowe istniejące na Warmii i Mazurach od 1947 roku odegrały w rozwoju kultury fizycznej w regionie wyjątkowo istotną rolę. Kluby wiejskie oraz kluby małych środowisk miejskich wychowały wielu znakomitych zawodników: medalistów olimpijskich, medalistów mistrzostwa świata i Europy, lecz szczególna rola LZS-ów polegała tu również na ich funkcji integracyjnej.

Po II wojnie światowej na tereny Warmii i Mazur przybyła ludność z Wileńszczyzny, województwa lwowskiego i nowogródzkiego, tj. ziem, które po II wojnie światowej znalazły się poza granicami Polski. Zamieszkała tu także znaczna część przesiedlonych w ramach Akcji "Wisła", a więc ludność pochodzenia ukraińskiego. Sport stał się nie tylko naturalnym sposobem spędzania wolnego czasu, ale także ważnym czynnikiem integrującym nowo przybyłych i ludność rodzimą.

Pionierami życia sportowego po wojnie byli tu: znany dziś tylko z nazwiska Nartowski, Eugeniusz Turowski, Jan Rabczyński i Jadwiga Tomkiewicz. W 1947 roku w ówczesnym województwie olsztyńskim istniały 23 LZS-y, które skupiały 326 członków. W 1951 roku tych ogniw było już 510, a członków ponad 14 tysięcy. Na początku lat 50. XX. w. rozpoczęło się cykliczne współzawodnictwo sportowe. Jako pierwsze zorganizowały się sekcje piłkarskie. Powstały pierwsze obiekty sportowe, głównie stadiony, najwcześniej w Stawigudzie, Wydminach i Kurzętniku.

Największy i najbardziej dynamiczny rozwój ruchu LZS następował w powiatach: giżyckim, ostródzkim i iławskim. Z czasem rozszerzał się wachlarz uprawianych dyscyplin. Ponieważ piłkarze należący do LZS nie mogli dorównać rywalom z większych miast, zaczęły się rozwijać inne dyscypliny, szczególnie lekka atletyka, podnoszenie ciężarów, kolarstwo, boks, jeździectwo, zapasy i tenis stołowy.

Do lat 90. XX wieku sport w klubach zrzeszonych w LZS w kraju oraz na Warmii i Mazurach rozwijał się prężnie, mając duże wsparcie Ministerstwa Kultury Fizycznej i Turystyki, Ministerstwa Rolnictwa, a także pomoc ze strony władz lokalnych. Przy wielkich przedsiębiorstwach rolniczych i placówkach oświatowych powstawały mocne klubu z nowoczesną infrastrukturą (Agrokompleks Kętrzyn, Orzeł Karolewo). Taki stan rzeczy umożliwiał intensywną pracę szkoleniową oraz organizację imprez masowych. Pierwszymi sportowcami wybijającymi się ponad przeciętność byli: Marceli Mielka z Iławy, Bronisława Dobrzyńska i Stanisław Gano z Kętrzyna, Janina Szerwińska z Karolewa, Andrzej Bakulin z Lidzbarka Warmińskiego, Sławomir Pyra i Tadeusz Ziółkowski z Biskupca Pomorskiego. Następne generacje osiągnęły światową klasę. Byli to m.in. Krzysztof Ferenstein, Stefan Grodzicki, Antoni Pacyński (jeździectwo), Tadeusz Awiżeń, Adam Bondar, Andrzej Komar, Edward Kuliś, Jan Lisowski (podnoszenie ciężarów), Jacek Fafiński (wicemistrz olimpijski z Atlanty), Zdzisław Kalisz (zapasy), Adam Brzozowski, Tadeusz Daukszewicz, Tomasz Łukaszewicz, Andrzej Sypytkowski, Klaus Teschner, Jerzy Żwirko (kolarstwo), Czesław Najmowicz, Ryszard Tulkis, Bernard Werner (lekkoatletyka).

Wymienionych zawodników wychowali znakomici szkoleniowcy. Do najwytrwalszych należeli: Ludwik Jaczun (podnoszenie ciężarów), Ginter Schulz (kolarstwo), Stanisław Grodzicki (jeździectwo), Józef Blank, Edward Szypulski (zapasy), Stanisław Gano, Roman Gieryszewski, Karol Paluch i Tadeusz Wójcik (lekkoatletyka).

Transformacja polityczna i gospodarcza na początku lat 90. XX wieku sprawiła, że sport, rekreacja i turystyka zeszły na plan dalszy. Bez liderów i pomocy państwa LZS-y zamierały. Sport wiejski rozwijał się tam, gdzie funkcjonowała najliczniejsza grupa społeczników. Do najaktywniejszych gmin należały: Dywity, Mrągowo, Bartoszyce, Ostróda, Kętrzyn, Barczewo, Biskupiec, Reszel oraz Korsze. Przetrwały nieliczne kluby.

Co roku Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie LZS, które przez lata koordynowało uprawianie sportu wiejskiego na Warmii i Mazurach, organizuje ponad 7 tysięcy imprez sportowych i turystycznych, w których uczestniczy ponad 200 tys. osób. LZS na Warmii i Mazurach liczy 14,7 tysięcy osób zrzeszonych w 890 ogniwach, z których ponad 240 to kluby, UKS i ULKS. Kolejnymi szefami sportu wiejskiego na Warmii i Mazurach byli: Jan Kulik, Kazimierz Okliński, Mieczysław Łomanowski, Bohdan Radwaniecki, Jan Badura i Waldemar Buszan, który dziś jest wiceprzewodniczącym zrzeszenia. Od 2011 roku szefem LZS jest Marek Konopka.

Wiodące Ludowe Kluby Sportowe

• LUKS Warmia Lidzbark Warmiński – tenis stołowy
• LUKS Warmia Lidzbark Warmiński – sumo i zapasy M
• KS Polonia Pasłęk, UKS MOSiR Działdowo – lekkoatletyka
• LKK Warmia Biskupiec – kolarstwo
• TS Nida Nidzica – podnoszenie ciężarów

Kluby punktujące w ogólnopolskim współzawodnictwie sportowym

• LUKS Warmia Lidzbark Warmiński
  
• Warmińsko-Mazurski KS Olsztyn
  
• KT Tygrys Kętrzyn
  
• SKS Start Olsztyn
  
• AKS OSW Start Olsztyn
  
• UKS Victoria Morąg
  
• LKK Warmia Biskupiec
  
• KS Polonia Pasłęk
  
• TS Nida Nidzica
  
• LUKS Łoś Gołdap
  

Bibliografia

lzs.olsztyn.pl
bfs.home.pl [22.10.2014]
www.lzs.pl [22.10.2014]
igrzyskalzs2013.pl [22.10.2014]
wama-sport.pl [22.10.2014]