Warpuny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(Kultura)
 
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Warpuny   
 
  |nazwa                = Warpuny   
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Warpun   
 
  |dopełniacz wsi        = Warpun   
  |zdjęcie              =  
+
  |zdjęcie              = warpuny.jpg 
  |opis zdjęcia          =  
+
  |opis zdjęcia          = Kościół św. Antoniego Padewskiego w Warpunach.<br>Fot. Mieczysław Kalski 
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 16: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Warpuny
 
  |sołectwo              = Warpuny
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 482
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          = 11 - 731
 
  |kod pocztowy          = 11 - 731
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Warpuny'''</big> (niem. Warpuhnen) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[gmina Sorkwity |gminie Sorkwity]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]].
+
[[image:warpuny2.jpg|thumb|right|290px|Kościół ewangelicki w Warpunach.<br>Fot. Mieczysław Kalski]]
 
+
'''Warpuny''' (niem. ''Warpuhnen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[Sorkwity (gmina wiejska)|gminie Sorkwity]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 r. liczyła 482 mieszkańców. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Justyna Gałka]]<ref>http://www.gminasorkwity.pl/index.php?strona=solectwa</ref>.
<br/>
+
<br/><br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
==Położenie==
Warpuny znajdują są na wzgórzach. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Sorkwity| gminy Sorkwity]], gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy: [[Jezioro Stromek]], [[Jezioro Warpuńskie]], [[Jezioro Zyndackie]], [[Jezioro Gielądzkie]], [[Jezioro Lampasz]]. Wzdłuż [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]] i [[Jezioro Lampackie| Lampackiego]] występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]], koło [[Surmówka |Surmówki]] ma wysokość 208 m n.p.m.
+
Miejscowość położona jest w odległości ok. 11 km od [[Mrągowo|Mrągowa].  
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
 
+
Wieś założono w 1373 r. Wówczas [[Winrich von Kniprode]] nadał [[Prusowie |Prusowi]] Sanglobe i jego czterem synom: Warpunowi, Medytowi, Glabunowi, Permojowi 120 [[Włóka| włók]]. Nowi właściciele mieli obowiązek 4 służb zbrojnych i otrzymali 16 lat wolnych od czynszu. Nazwa wsi pochodzi od części majątku należącego do syna Warpune. Wiadomo, że w 1437 r. z Warpun wystawiano 1 służbę wojskową. Z obszaru lokacyjnego z czasem powstały dwie wsie: Warpuny i [[Zyndaki]].  
Wieś założono w 1373 r. Wówczas wielki mistrza krzyżacki [[Winricha von Kniprode]] nadał Prusowi Sanglobe i jego czterem synom: Warpunowi, Medytowi, Glabunowi, Permojowi 120 [[włoka| włók]]. Nowi właściciele mieli obowiązek 4 służb zbrojnych i otrzymali 16 lat wolnych od czynszu. Nazwa wsi pochodzi od części majątku przynależącego do syna Warpune. Wiadomo, że w 1437 r. z Warpun wystawiano 1 służbę wojskową. Z obszaru lokacyjnego, z czasem powstały dwie wsie: Warpuny i Zyndaki.  
 
 
 
<br/>
 
  
 
W XIX w. istniała tutaj szkoła. W 1866 r. założono we wsi parafię ewangelicką, która liczyła 3420 osób, w tym 2570 Polaków. W latach 1922–1923 zbudowano w miejscowości kościół katolicki. Parafia liczyła 700 osób.  
 
W XIX w. istniała tutaj szkoła. W 1866 r. założono we wsi parafię ewangelicką, która liczyła 3420 osób, w tym 2570 Polaków. W latach 1922–1923 zbudowano w miejscowości kościół katolicki. Parafia liczyła 700 osób.  
  
 +
W 2006 r. we wsi wybudowano boisko do piłki nożnej, sponsorowane przez UE. W 2006 r. we wsi było ok. 600 mieszkańców.
 
<br/>
 
<br/>
  
Natomiast w 2006 r. we wsi wybudowano boisko do piłki nożnej, sponsorowane przez UE. W 2006 r. we wsi było ok. 600 mieszkańców.
+
==Bezpieczeństwo==
Ponadto we wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]]
+
We wsi działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna |Ochotniczej Straży Pożarnej]]
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
===Gospodarka===
+
==Gospodarka==
 
 
 
W Warpunach funkcjonuje sklep spożywczy, pralnia, ranczo oraz zakład usług budowlanych.  
 
W Warpunach funkcjonuje sklep spożywczy, pralnia, ranczo oraz zakład usług budowlanych.  
 
 
<br/>
 
<br/>
  
===Kultura===
+
==Szkolnictwo==
 
 
 
We wsi działa przedszkole.
 
We wsi działa przedszkole.
 +
<br/>
  
 +
==Religia==
 +
W miejcowości znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Warpunach |parafii rzymskokatolickiej]]. Wieś znajduje się także na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu |parafii greckokatolickiej w Reszlu]].
 
<br/>
 
<br/>
  
===Sport===
+
==Sport==
 
 
 
Wieś posiada własną drużynę piłkarską - [[Fala Warpuny]].
 
Wieś posiada własną drużynę piłkarską - [[Fala Warpuny]].
 
<br/>
 
 
 
=== Ludzie związani z miejscowością===
 
 
Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel [[Michał Wilner]]. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Karol Jędrzejczyk]].
 
 
<br/>
 
 
=== Zabytki===
 
 
Na terenie miejscowości znajduje się [[kościół ewangelicki w Warpunach| kościół ewangelicki]] z 1822 r.
 
[[File:Kościół w Warpunach.jpg|300 px |thumb|Kościół ewangelicki w Warpunach, źródło: http://www.mojemazury.pl, 12.09.2013.]]
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Bibliografia===
+
== Zabytki==
Kujawski Wojciech,''Krutynia. Szlak wodny'', Olsztyn 2006, 448 ss.
+
*[[Kościół ewangelicki w Warpunach| kościół ewangelicki]] z 1822 r.  
  
''Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
+
== Ludzie związani z miejscowością==
+
*[[Bogdan Kurta]] (ur. 1961) — urodzony w Warpunach samorządowiec, starosta powiatu mrągowskiego
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss.
 
  
 +
== Bibliografia==
 +
Kujawski Wojciech,''Krutynia. Szlak wodny'', Olsztyn 2006.<br/>
 +
''Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.<br/>
 +
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego,  t. XIII, Warszawa 1893. <br/>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat mrągowski]]
http://www.gminasorkwity.pl
+
[[Kategoria: Sorkwity (gmina wiejska)]]
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
<br/>
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat mrągowski]][[Kategoria:Gmina Sorkwity]][[Kategoria:Wieś sołecka]]
 
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 09:34, 20 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 10:06, 7 lip 2016

Warpuny

Kościół św. Antoniego Padewskiego w Warpunach.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Warpunach.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Sorkwity
Sołectwo Warpuny
Liczba ludności (2010) 482
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 11 - 731
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Warpuny
Warpuny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Warpuny
Warpuny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Kościół ewangelicki w Warpunach.
Fot. Mieczysław Kalski

Warpuny (niem. Warpuhnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 482 mieszkańców. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Justyna Gałka[1].

Położenie

Miejscowość położona jest w odległości ok. 11 km od [[Mrągowo|Mrągowa].

Dzieje miejscowości

Wieś założono w 1373 r. Wówczas Winrich von Kniprode nadał Prusowi Sanglobe i jego czterem synom: Warpunowi, Medytowi, Glabunowi, Permojowi 120 włók. Nowi właściciele mieli obowiązek 4 służb zbrojnych i otrzymali 16 lat wolnych od czynszu. Nazwa wsi pochodzi od części majątku należącego do syna Warpune. Wiadomo, że w 1437 r. z Warpun wystawiano 1 służbę wojskową. Z obszaru lokacyjnego z czasem powstały dwie wsie: Warpuny i Zyndaki.

W XIX w. istniała tutaj szkoła. W 1866 r. założono we wsi parafię ewangelicką, która liczyła 3420 osób, w tym 2570 Polaków. W latach 1922–1923 zbudowano w miejscowości kościół katolicki. Parafia liczyła 700 osób.

W 2006 r. we wsi wybudowano boisko do piłki nożnej, sponsorowane przez UE. W 2006 r. we wsi było ok. 600 mieszkańców.

Bezpieczeństwo

We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej

Gospodarka

W Warpunach funkcjonuje sklep spożywczy, pralnia, ranczo oraz zakład usług budowlanych.

Szkolnictwo

We wsi działa przedszkole.

Religia

W miejcowości znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Wieś znajduje się także na terenie parafii greckokatolickiej w Reszlu.

Sport

Wieś posiada własną drużynę piłkarską - Fala Warpuny.

Zabytki

Ludzie związani z miejscowością

  • Bogdan Kurta (ur. 1961) — urodzony w Warpunach samorządowiec, starosta powiatu mrągowskiego

Bibliografia

Kujawski Wojciech,Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2006.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy