Wieliczki (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(Miejscowości na terenie gminy)
Linia 43: Linia 43:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
{{Galeria|Nazwa=Wieliczki (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
 
{{Galeria|Nazwa=Wieliczki (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
|Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach.jpg|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach |Plik:Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach.jpg| Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach  
+
|Plik:Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach.jpg|Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach. Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wieliczki,_03.jpg Commons Wikimedia]
|Plik:Cmentarz w Markowskich.jpg|Cmentarz w Markowskich  
+
|Plik:Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach.jpg| Ołtarz w Kościele pw. NNMP w Wieliczkach. Fot. Marek Kowalewski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ołtarz_w_Kościele_pw._NNMP_w_Wieliczkach.JPG Commons Wikimedia]
 +
|Plik:Cmentarz w Markowskich.jpg|Cmentarz w Markowskich. Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Markowskie,_01.jpg Commons Wikimedia]
 
}}  
 
}}  
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"

Wersja z 18:05, 12 mar 2015

Gmina Wieliczki

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olecki
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Jarosław Kuczyński
Powierzchnia 140,8 km²
Liczba sołectw 21
Liczba miejscowości 28
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
3382
24 osób/km²
Strefa numeracyjna 87
Tablice rejestracyjne NOE
TERYT 2813062
Urząd gminy
ul. Lipowa 53 19-404 Wieliczki
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Wieliczki – gmina wiejska położona we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-wschodniej części powiatu oleckiego. Siedziba gminy znajduje się w Wieliczkach. Gmina rolnicza o dużym udziale gruntów rolnym w ogólnej powierzchni gminy. Władzę w gminie sprawuje wójt Jarosław Kuczyński[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Wieliczki zajmuje powierzchnię 140,8 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 71,5%
  • lasy: 21,9%
  • wody: 0,4%

Gmina stanowi 16,1% powierzchni powiatu oleckiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Wieliczki (gmina wiejska)
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wieliczkach. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 3382 100 1647 48,7 1735 51,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
24 12 12

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiło -16 osób[2], co stanowi 12% migracji w powiecie oleckim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny gminy Wieliczki należały do powiatu oleckiego w województwie białostockim. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[3], istniejące dotychczas gminy zastąpiono gromadami. Gromada Wieliczki przetrwała do końca 1972 roku, do kolejnej reformy administracyjnej, która przywracała w Polsce podział państwa na gminy[4]. W 1973 roku reaktywowano gminę Wieliczki.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[5], przestał istnieć powiat olecki. Gmina Wieliczki została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego[6].

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[7] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapsko-oleckim. 1 stycznia 2002 gmina wiejska Wieliczki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[8] weszła w skład reaktywowanego powiatu oleckiego.

Gmina Wieliczki graniczy z gminami: Olecko, Ełk, Kalinowo oraz Bakałarzewo i Raczki w województwie podlaskim.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Cimochy, Cimoszki, Gąsiorówko, Godziejewo, Guty, Jelitki, Kleszczewo, Krupin, Małe Olecko, Markowskie, Niedźwiedzkie, Nory, Nowe Raczki, Puchówka, Rynie, Sobole, Szeszki, Urbanki, Wieliczki, Wilkasy, Wojnasy.

Pozostałe miejscowości: Gąsiorowo, Krzyżewko, Bartkowski Dwór, Norki, Bartki, Nowy Młyn, Starosty.

Gospodarka

Podstawową gałęzią rozwoju gospodarczego w gminie wiejskiej Wieliczki jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Użytki rolne stanowią ponad 70% ogólnej powierzchni gminy, w tym: około 65% zajmują grunty orne i ponad 32% użytki zielone. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. Większość gospodarstw prowadzi działalność ogólnorolną. Wśród upraw polowych zdecydowanie dominują zboża. Niewielkie powierzchnie zajmują zasiewy roślin: pastewnych, przemysłowych i ziemniaków. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej[9].

W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu, rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Wieliczki wynosiła w 2013 roku 164. W tym 14 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 150 tworzy sektor prywatny. 37 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 17 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 30 firm w dziale budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziły 3 firmy[2].

Gmina Wieliczki stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe. Niestety w gminie nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, słabo rozwinięta jest baza noclegowa, którą stanowi pole biwakowe w Wieliczkach.

Gmina Wieliczki należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Międzygminnego Związku "Gospodarka Komunalna" oraz LGD "Lider w EGO".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych, obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej oraz do tzw. "Tygrysów warmińsko-mazurskich" - obszarów wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Wieliczki wynosiła 332 osoby[2], co stanowi 10,1% bezrobotnych w powiecie oleckim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 23,9% ludności[10].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • dożynki gminne

Ludzie związani z gminą

  • Janina Maciukiewicz (1923- ) – nauczycielka, autorka pamiętników, działaczka społeczna.
  • Zofia Nowikowska (1960- ) – artystka ludowa, hafciarka i koronkarka, pisankarka; mieszka w Wieliczkach.
  • Teresa Bartoszewicz - hafciarka, mieszka we wsi Nory.
  • Krzysztof Kulbacki - artysta rzeźbiarz, zajmuje się kowalstwem artystycznym, malarstwem i rzeźbą w kamieniu; mieszka w Wieliczkach.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Wieliczki należą[11]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • młyny wodne z przełomu XIX i XX w. znajdujące się w Starostach, Gąsiorówku i Nowym Młynie
  • obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
  • rzeka Lega, jezioro Olecko Małe, lasy (tzw. Bór Kleszczewski)

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Wieliczki można uzyskać w Stowarzyszeniu agroturystycznym "Mazurska Kraina" w Giżach oraz na stronie internetowej agroturystyka.mazury.info.

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Wieliczki istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

Na terenie gminy działa Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Ciamciaramciam", które organizuje różnego rodzaju imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in. prowadzi zajęcia Akademii Piłkarskiej Wieliczki.

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:

Obszary chronionego krajobrazu:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Wieliczki znajduje się 5 pomników przyrody[12].

Zobacz też:

Przypisy

  1. Urząd Gminy Świętajno
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS
  3. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl
  4. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
  5. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl
  6. Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl
  7. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[1]
  8. Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl
  9. Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki
  10. Bank Danych Lokalnych GUS
  11. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  12. 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bibliografia

Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.10.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Program ochrony środowiska dla gminy Wieliczki.
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Wieliczki [20.12.2014]
Urząd Gminy Wieliczki [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.10.2014]