Wojciechy (gmina Bartoszyce)

Wojciechy
Kościół w Wojciechach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bartoszyce
Liczba ludności (2010)	532
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wojciechy
Położenie na mapie Polski Wojciechy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wojciechy (niem. Albrechtsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946-1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 532 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Wojciechy i Borki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Wierzbicki.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 10 km na wschód od Bartoszyc.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa Zakonu Krzyżackiego. Została założona w 1335 roku na 80 łanach na prawie chełmińskim jako własność Zakonu, jednak już w drugiej połowie tego samego stulecia przeszła na własność szlacheckiej rodziny Malgedinów. W 1414 roku została spustoszona podczas wojny polsko-krzyżackiej. W XVIII wieku wieś ponownie należała do państwa i stan te utrzymał się do reform uwłaszczeniowych na początku XIX wieku.

Wojciechy. Plebania

Kościół w Wojciechach po raz pierwszy wzmiankowany jest w 1498 roku. Został on zniszczony w 1527 roku, następnie odbudowany, a w 1655 roku - przebudowany. W XVIII wieku dalszej przebudowie poddano kruchtę (1720) i wieżę (1751), a w XIX wieku zakrystia (1869). Przed 1945 rokiem była to siedziba parafii ewangelickiej w Wojciechach, a następnie parafii rzymskokatolickiej.

Szkołę we wsi założono przy kościele po 1525 roku. W 1737 roku stała się ona placówką państwową. W 1935 roku uczęszczało do niej 129 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w 1946 roku; pierwszym kierownikiem był Stanisław Czarnecki. W latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę.

Po II wojnie światowej Wojciechy zostały zagospodarowane przez nowych osadników już w 1945 roku. W latach 1945-1954 znajdowała się tu siedziba gminy, a następnie do 1972 roku - gromady. Przy wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne Borki. W 1983 roku we wsi było 119 budynków mieszkalnych i 128 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 1182 ha. W Wojciechach znajdowały się wówczas: urząd pocztowy, dom kultury, sala kinowa na 120 miejsc, ośrodek zdrowia, apteka, świetlica, klub, filia biblioteczna, boisko sportowe, punkt weterynaryjny, sklep spożywczy, sklep przemysłowy, zakład fryzjerski, dwa prywatne zakłady remontowo-budowlane, siedziba leśnictwa.

Wojciechy. Dawna kaplica baptystów

Liczba mieszkańców

1857 - 788 osób

1885 - 1214 osób

1933 - 882 osoby

1939 - 841 osób

1983 - 688 osób

Edukacja

• Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wojciechach

Kultura

• Wiejski Dom Kultury w Wojciechach

Turystyka

• We wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne, należące do Bartoszyckiego Stowarzyszenia Agroturystyki "WARMIACY"

Zabytki

• Kościół pw. św. Andrzeja Boboli z końca XV wieku, przebudowywany w XVII i XIX wieku, wraz z cmentarzem przykościelnym
• Plebania (nr 73), murowana, z przełomu XIX i XX wieku
• Przykłady budownictwa murowanego z końca XIX wieku (m.in. domy nr 15, 17, 18, 41, 42, 75, 77) oraz z początku XX wieku (domy i budynki gospodarcze)

Bibliografia

1. Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
5. Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce [data dostępu: 5.03.2014]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
7. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Wojciechy w gminie Miłakowo