Wonna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(Charakterystyka fizjograficzna)
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Wonna   
 
  |nazwa                = Wonna   
Linia 7: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Wonny   
 
  |dopełniacz wsi        = Wonny   
 
  |zdjęcie              = Fragment kuźni w Wonnie.jpg  
 
  |zdjęcie              = Fragment kuźni w Wonnie.jpg  
  |opis zdjęcia          = Fragment kuźni, żródło: [http://www.gminabiskupiec.pl Gmina Biskupiec], 12.09.2013.      
+
  |opis zdjęcia          = Fragment kuźni [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]      
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Wonna
 
  |sołectwo              = Wonna
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 303
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 56
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 56
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Wonna'''</big> (niem. Wonnenburg, Wonno)– [[wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Zenon Jadanowski]].
+
'''Wonna''' (niem. ''Wonnenburg'', ''Wonno'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest [[Zenon Jadanowski]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiec] [12.11.2013]</ref>.
 
+
<br/><br/>
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest w pobliżu jeziora [[Jezioro Karaś| Karaś]], w odległości ok. 9 km od [[Iława |Iławy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Na terenie Wonny znajduje się pomnik przyrody – klon jawor (zarejestrowany w 1993 r.). Miejscowość położona jest na terenie [[Biskupiec (gmina wiejska)| gminy Biskupiec]], której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości [[Łąkorz]] wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach [[Mierzyn |Mierzyna]], na zachód od [[Sumin |Sumina]] oraz na północ od [[Wielka Tymawa]]) i kemy (w rejonie [[Sumin |Sumina]], [[Łąkorek| Łąkorka]], Wonny i [[Szwarcenowo |Szwarcenowa]]). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest [[Góra Szwedzka]] – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie rzeki [[Rzeka Osa |Osy]] u ujścia jej do [[Jezioro Płowęż |Jeziora Płowęż]]. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny [[Rezerwat Jezioro Karaś|"Jezioro Karaś"]], torfowiskowy [[Rezerwat Kociołek|"Kociołek"]], [[Rezerwat Łabędź|"Łabędź"]], [[Rezerwat Uroczysko Piotrowice|"Uroczysko Piotrowice"]] oraz częściowo [[Brodnicki Park Krajobrazowy]]. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.
+
Nad jeziorem Karaś odkryto kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Kurhan jest źródłem wiedzy o osadnictwie w [[Epoka halsztacka |epoce halsztackiej]]. Za czasów [[Zakon Krzyżacki| krzyżackich]] mógł istnieć tu zamek obronny z komturem, bowiem w 1272 r. wspomina się komtura Ottona z Wonny (Wonnenburga). Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. W połowie XVII w. we wsi wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i znajdowało się 95 [[Dym |dymów]]. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób, w tym 354 katolików i 58 ewangelików.
 +
[[File:Neogotycka kaplica w Wonnie.jpg|290 px| thumb|Negotycka kaplica [http://wwww.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]]]
  
 +
==Bezpieczeństwo==
 +
We wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Zabytki==
Nad Jeziorem Karaś odkryto kurhan ze skrzynią grobową, zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Kurhan jest źródłem wiedzy o osadnictwie w [[epoka halsztacka |epoce halsztackiej]]. Za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem, bowiem w 1272 r. wspomina się komtura Ottona z Wonny (Wonnenburga). Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. W poł. XVII w. we wsi wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i znajdowało się 95 [[dym |dymów]]. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób, w tym 354 katolików i 58 ewangelików.
+
*neogotycka kaplica  
[[File:Neogotycka kaplica w Wonnie.jpg|300 px| thumb|Negotycka kaplica, żródło: [http://wwww.gminabiskupiec.pl Gmina Biskupiec], 12.09.2013.]]
+
*kuźnia
<br/>
 
  
===Bezpieczeństwo===
+
==Bibliografia==
We wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna w Wonnej|Ochotnicza Straż Pożarna]].  
+
#''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893.
 +
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]
 +
#[http://wwww.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013]
  
<br/>
+
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
=== Zabytki===
 
Na terenie wsi występują następujące zabytki: neogotycka kaplica i kuźnia.
 
 
<br/>
 
 
=== Bibliografia===
 
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss.
 
 
<br/>
 
  
 
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]]
 
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]]

Wersja z 16:29, 28 lis 2014

Wonna

Fragment kuźni Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Fragment kuźni Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat nowomiejski
Gmina Biskupiec
Sołectwo Wonna
Liczba ludności (2010) 303
Strefa numeracyjna (+48) 56
Tablice rejestracyjne NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Wonna
Wonna
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wonna
Wonna
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Wonna (niem. Wonnenburg, Wonno) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest Zenon Jadanowski[1].

Położenie

Miejscowość położona jest w pobliżu jeziora Karaś, w odległości ok. 9 km od Iławy.

Dzieje miejscowości

Nad jeziorem Karaś odkryto kurhan ze skrzynią grobową zawierającą 4 urny wraz z wyposażeniem. Kurhan jest źródłem wiedzy o osadnictwie w epoce halsztackiej. Za czasów krzyżackich mógł istnieć tu zamek obronny z komturem, bowiem w 1272 r. wspomina się komtura Ottona z Wonny (Wonnenburga). Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. W połowie XVII w. we wsi wzniesiono kościół. W 1885 r. były tutaj 44 domy i znajdowało się 95 dymów. Wieś zamieszkiwało w tym okresie 413 osób, w tym 354 katolików i 58 ewangelików.

Negotycka kaplica Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]

Bezpieczeństwo

We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Zabytki

  • neogotycka kaplica
  • kuźnia

Bibliografia

  1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893.
  2. Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
  3. Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]

Przypisy