Wronki (gmina Świętajno): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Wronek |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olecki | |powiat = olecki | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Wronki ''' (niem. ''Wronken'', od 1938 r. ''Fronicken'') – | + | ''' Wronki ''' (niem. ''Wronken'', od 1938 r. ''Fronicken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Świętajno (gmina wiejska, powiat olecki)|gminie Świętajno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko–gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 190 mieszkańców<ref>łącznie Wronki i [[Smolnik]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Elżbieta Antoszewicz]]<ref>Informacje przekazane E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 190 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Elżbieta Antoszewicz]]<ref>Informacje przekazane E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.</ref>. | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w | + | Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], na wschód od rzeki [[Ełk (rzeka)|Ełk]], 18 km na zachód od [[Olecko|Olecka]] i 8 km na północny zachód od [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655. W okolicy Wronek znajduje się kilka niewielkich jeziorek (od 1 do 2 hektarów) oraz dwa większe: [[Jezioro Płaskie]] (na południe od wsi) i [[Jezioro Wroneckie]] (na zachód od wsi). |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]], choć dokładna data jej założenia nie jest znana. | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]], choć dokładna data jej założenia nie jest znana. | ||
| − | Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach przy okazji opisywania granic [[Rogojny|Rogojn]] w 1564 roku, a trzy lata później | + | Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach przy okazji opisywania granic [[Rogojny|Rogojn]] w 1564 roku, a trzy lata później granic [[Zalesie (gmina Świętajno)|Zalesia]]. W 1574 roku sołtys Wronek skarżył się na pobieranie czynszu z pustych łanów, występowały tu więc problemy z zasiedleniem. Na początku XVII wieku wieś obejmowała obszar 20 łanów, z czego dwa były sołeckie. Na przełomie XVIII i XIX wieku była to [[Wieś królewska |wieś królewska]]. Wronki należały do [[Parafia ewangelicka w Świętajnie (powiat olecki)|parafii ewangelickiej w Świętajnie]]. W pierwszej połowie XX wieku przez wieś przebiegała linia kolejowa Olecko - [[Kruklanki]], zniszczona pod koniec [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]]. |
Szkołę we wsi założono w 1875 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 69 uczniów. | Szkołę we wsi założono w 1875 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 69 uczniów. | ||
| Linia 49: | Linia 45: | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 - 135 osób | + | *1857 r. - 135 osób |
| − | 1933 - 342 osoby | + | *1933 r. - 342 osoby |
| − | 1939 - 457 osób | + | *1939 r. - 457 osób |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodowy rodziny Mittelsteinerów |
| − | * | + | *założenie mieszkalne z początku XX wieku: willa murowana, park z żelbetową altaną |
| − | * | + | *dom drewniany z przełomu XIX i XX wieku (nr 22) oraz domy murowane z tego samego okresu oraz z początku XX wieku (nr 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 31/33, 34) |
| − | * | + | *zespół leśniczówki z okresu międzywojennego: leśniczówka i budynek gospodarczy, murowane |
| − | * | + | *zespół dworca kolejowego z 1908 roku: dom mieszkalny i budynek gospodarczy, murowane |
| − | * | + | *most kolejowy na linii Olecko - Kruklanki, 1908, nad drogą kołową, kamienno–stalowy |
| − | * | + | *pozostałości mostu kolejowego nad rzeką Ełk z 1908 roku, kamienny |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 73: | Linia 67: | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/|Wojewódzka | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013] |
#Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013. | #Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013. | ||
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Verwaltungsgeschichte] [ | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/treuburg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 14:56, 29 lis 2014
| Wronki | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Świętajno |
| Liczba ludności (2010) | 190 (łącznie Wronki i Smolnik) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wronki | |
| Położenie na mapie Polski  Wronki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wronki (niem. Wronken, od 1938 r. Fronicken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Świętajno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 190 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Antoszewicz[2].
Położenie
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na wschód od rzeki Ełk, 18 km na zachód od Olecka i 8 km na północny zachód od Świętajna; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655. W okolicy Wronek znajduje się kilka niewielkich jeziorek (od 1 do 2 hektarów) oraz dwa większe: Jezioro Płaskie (na południe od wsi) i Jezioro Wroneckie (na zachód od wsi).
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych, choć dokładna data jej założenia nie jest znana. Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach przy okazji opisywania granic Rogojn w 1564 roku, a trzy lata później granic Zalesia. W 1574 roku sołtys Wronek skarżył się na pobieranie czynszu z pustych łanów, występowały tu więc problemy z zasiedleniem. Na początku XVII wieku wieś obejmowała obszar 20 łanów, z czego dwa były sołeckie. Na przełomie XVIII i XIX wieku była to wieś królewska. Wronki należały do parafii ewangelickiej w Świętajnie. W pierwszej połowie XX wieku przez wieś przebiegała linia kolejowa Olecko - Kruklanki, zniszczona pod koniec II wojny światowej.
Szkołę we wsi założono w 1875 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 69 uczniów.
W 1957 roku we Wronkach założono pierwsze w powiecie kółko rolnicze.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. - 135 osób
- 1933 r. - 342 osoby
- 1939 r. - 457 osób
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodowy rodziny Mittelsteinerów
- założenie mieszkalne z początku XX wieku: willa murowana, park z żelbetową altaną
- dom drewniany z przełomu XIX i XX wieku (nr 22) oraz domy murowane z tego samego okresu oraz z początku XX wieku (nr 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 31/33, 34)
- zespół leśniczówki z okresu międzywojennego: leśniczówka i budynek gospodarczy, murowane
- zespół dworca kolejowego z 1908 roku: dom mieszkalny i budynek gospodarczy, murowane
- most kolejowy na linii Olecko - Kruklanki, 1908, nad drogą kołową, kamienno–stalowy
- pozostałości mostu kolejowego nad rzeką Ełk z 1908 roku, kamienny
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
- Gminna ewidencja zabytków, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie, 30.12.2013.
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
