Zabudowa drewniana wsi Klon: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 2: Linia 2:
 
<!-- w trakcie opracowania -->
 
<!-- w trakcie opracowania -->
 
  |nazwa        = Budownictwo ludowe
 
  |nazwa        = Budownictwo ludowe
  |typ obiektu  = chata <!-- Parametr obowiązkowy  -->
+
  |typ obiektu  = chaty <!-- Parametr obowiązkowy  -->
 
  |datacja      = od k. XIX w.  
 
  |datacja      = od k. XIX w.  
 
  |powiat      = szczycieński
 
  |powiat      = szczycieński
Linia 29: Linia 29:
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995.
 
Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995.
 +
 +
''Warmia i Mazury. Przewodnik'', Olsztyn 1993.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]]
 
<br/>
 
<br/>

Wersja z 21:20, 23 sty 2014

Budownictwo ludowe

typ obiektu: chaty
datacja: od k. XIX w.
powiat: szczycieński
gmina: Rozogi
miejscowość: Klon

Zabudowa drewniana wsi Klon

Położenie

Chata drewniana we wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk
Zabudowa drewniana wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk
Chata drewniana we wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk

Klon – wieś w położona w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi.

Opis

Wieś Klon położona na pograniczu mazursko-kurpiowskim ma układ ulicówki, której zabudowa ustawiona była wzdłuż jednej ulicy. W Klonie domy ustawione są szczytem do drogi. Takie ustawienie kiedyś dominowało na Mazurach, a obecnie jest rzadko spotykane. Klon jest obecnie największym i najcenniejszym na Mazurach oraz w skali kraju zespołem tradycyjnej zwartej drewnianej zabudowy z końca XIX wieku. W latach 70. XX wieku został wpisany do rejestru zabytków ówczesnego województwa olsztyńskiego.

Wieś szkatułowa, lokowana 1645 roku na ówczesnych 56 włókach gruntu (około 1000 ha). Jedna z niewielu wsi na Mazurach o przewadze katolików. W 1893 roku wieś zniszczył pożar. Zarówno I i II wojnę światową wieś przetrwała bez większych strat w zabudowie. Po drugiej wojnie rozpoczęły się jednak procesy dewastacji zabudowy wsi, które trwają nadal. Do dziś zachowało się około 40 drewnianych chałup różnych typów i w różnym wieku oraz skromnych zabudowań gospodarczych stodół i obór. To stanowi zaledwie połowę tego, co było tuż po wojnie. Jest tu jedna z ostatnich na Mazurach zachowana in situ chałupa z podcieniem szczytowym. Istnieją archaiczne domy, które pod wspólnym dachem kryją pomieszczenia inwentarskie i pomieszczenia mieszkalne. Jest także przykład domu w postaci chałupy z dachem półszczytowym, charakterystycznym dla Podhala. Katolicyzm mieszkańców wsi przejawiał się tym, że niemal wszystkie domy są przyozdobione drewnianymi krzyżami.

Ciekawostki

Wieś wyróżnia się także tym że posiada dwie świątynie. W środku wsi znajduje się murowany z granitu polnego i cegły kościół katolicki z 1866 roku. W pewnym oddaleniu od niego znajduje się murowany, z drewnianą wieżą zbór protestancki z okresu międzywojennego. Obecnie jest nieczynny i zniszczony, wewnątrz zachowały się niektóre elementy wyposażenia.

Przed budynkiem dawnej szkoły stoi pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli w czasie I wojny światowej.

We wsi dwie kapliczki. Jedna o charakterze przydrożnym na początku wsi od strony wjazdu z Rozog, a druga, o cechach stylowych neogotyckich, wzniesiona w sąsiedztwie kościoła.

Bibliografia

Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995.

Warmia i Mazury. Przewodnik, Olsztyn 1993.