Zabudowa drewniana wsi Klon: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Linia 14: Linia 14:
 
[[Plik:klo2.jpg|right|thumb|300px|Zabudowa drewniana wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:klo2.jpg|right|thumb|300px|Zabudowa drewniana wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:klo3.jpg|right|thumb|300px|Chata drewniana we wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk]]
 
[[Plik:klo3.jpg|right|thumb|300px|Chata drewniana we wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk]]
Klon – wieś w położona w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi.
+
[[Klon]] – wieś w położona w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[gmina Rozogi|gminie Rozogi]].
 
<br/>
 
<br/>
 
== Opis ==
 
== Opis ==
Wieś Klon położona na pograniczu mazursko-kurpiowskim ma układ ulicówki, której zabudowa ustawiona była wzdłuż jednej ulicy. W Klonie domy ustawione są szczytem do drogi. Takie ustawienie kiedyś dominowało na Mazurach, a obecnie jest rzadko spotykane. Klon jest obecnie największym i najcenniejszym na Mazurach oraz w skali kraju zespołem tradycyjnej zwartej drewnianej zabudowy z końca XIX wieku. W latach 70. XX wieku został wpisany do rejestru zabytków ówczesnego województwa olsztyńskiego.  
+
Wieś Klon położona na [[pogranicze mazursko-kurpiowskie|pograniczu mazursko-kurpiowskim]] ma układ [[ulicówka|ulicówki]], której zabudowa ustawiona była wzdłuż jednej ulicy. W Klonie domy ustawione są szczytem do drogi. Takie ustawienie kiedyś dominowało na [[Mazury|Mazurach]], a obecnie jest rzadko spotykane. Klon jest obecnie największym i najcenniejszym na Mazurach oraz w skali kraju zespołem tradycyjnej zwartej drewnianej zabudowy z końca XIX wieku. W latach 70. XX wieku został wpisany do rejestru zabytków ówczesnego województwa olsztyńskiego.  
  
 
Wieś szkatułowa, lokowana 1645 roku na ówczesnych 56 włókach gruntu (około 1000 ha). Jedna z niewielu wsi na Mazurach o przewadze katolików. W 1893 roku wieś zniszczył  pożar. Zarówno I i II wojnę światową wieś przetrwała bez większych strat w zabudowie. Po drugiej wojnie rozpoczęły się jednak procesy dewastacji zabudowy wsi, które trwają nadal. Do dziś zachowało się około 40 drewnianych chałup różnych typów i w różnym wieku oraz skromnych zabudowań gospodarczych stodół i obór. To stanowi zaledwie połowę tego, co było tuż po wojnie. Jest tu jedna z ostatnich na Mazurach zachowana in situ chałupa z podcieniem szczytowym. Istnieją  archaiczne domy, które pod wspólnym dachem kryją pomieszczenia inwentarskie i  pomieszczenia mieszkalne. Jest także przykład domu w postaci chałupy z dachem półszczytowym, charakterystycznym dla Podhala. Katolicyzm mieszkańców wsi przejawiał się tym, że niemal wszystkie domy są przyozdobione drewnianymi krzyżami. <br/>
 
Wieś szkatułowa, lokowana 1645 roku na ówczesnych 56 włókach gruntu (około 1000 ha). Jedna z niewielu wsi na Mazurach o przewadze katolików. W 1893 roku wieś zniszczył  pożar. Zarówno I i II wojnę światową wieś przetrwała bez większych strat w zabudowie. Po drugiej wojnie rozpoczęły się jednak procesy dewastacji zabudowy wsi, które trwają nadal. Do dziś zachowało się około 40 drewnianych chałup różnych typów i w różnym wieku oraz skromnych zabudowań gospodarczych stodół i obór. To stanowi zaledwie połowę tego, co było tuż po wojnie. Jest tu jedna z ostatnich na Mazurach zachowana in situ chałupa z podcieniem szczytowym. Istnieją  archaiczne domy, które pod wspólnym dachem kryją pomieszczenia inwentarskie i  pomieszczenia mieszkalne. Jest także przykład domu w postaci chałupy z dachem półszczytowym, charakterystycznym dla Podhala. Katolicyzm mieszkańców wsi przejawiał się tym, że niemal wszystkie domy są przyozdobione drewnianymi krzyżami. <br/>
Linia 25: Linia 25:
 
Przed budynkiem dawnej szkoły stoi pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli w czasie I wojny światowej.
 
Przed budynkiem dawnej szkoły stoi pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli w czasie I wojny światowej.
  
We wsi dwie kapliczki. Jedna o charakterze przydrożnym na początku wsi od strony wjazdu z Rozog, a druga, o cechach stylowych neogotyckich, wzniesiona w sąsiedztwie kościoła.
+
We wsi dwie [[kapliczki]]. Jedna o charakterze przydrożnym na początku wsi od strony wjazdu z [[Rozogi|Rozog]], a druga, o cechach stylowych neogotyckich, wzniesiona w sąsiedztwie kościoła.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==

Wersja z 21:40, 21 sty 2014

Budownictwo ludowe

typ obiektu: chata
datacja: od k. XIX w.
powiat: szczycieński
gmina: Rozogi
miejscowość: Klon

Zabudowa drewniana wsi Klon

Położenie

Chata drewniana we wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk
Zabudowa drewniana wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk
Chata drewniana we wsi Klon. © Stanisław Kuprjaniuk

Klon – wieś w położona w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi.

Opis

Wieś Klon położona na pograniczu mazursko-kurpiowskim ma układ ulicówki, której zabudowa ustawiona była wzdłuż jednej ulicy. W Klonie domy ustawione są szczytem do drogi. Takie ustawienie kiedyś dominowało na Mazurach, a obecnie jest rzadko spotykane. Klon jest obecnie największym i najcenniejszym na Mazurach oraz w skali kraju zespołem tradycyjnej zwartej drewnianej zabudowy z końca XIX wieku. W latach 70. XX wieku został wpisany do rejestru zabytków ówczesnego województwa olsztyńskiego.

Wieś szkatułowa, lokowana 1645 roku na ówczesnych 56 włókach gruntu (około 1000 ha). Jedna z niewielu wsi na Mazurach o przewadze katolików. W 1893 roku wieś zniszczył pożar. Zarówno I i II wojnę światową wieś przetrwała bez większych strat w zabudowie. Po drugiej wojnie rozpoczęły się jednak procesy dewastacji zabudowy wsi, które trwają nadal. Do dziś zachowało się około 40 drewnianych chałup różnych typów i w różnym wieku oraz skromnych zabudowań gospodarczych stodół i obór. To stanowi zaledwie połowę tego, co było tuż po wojnie. Jest tu jedna z ostatnich na Mazurach zachowana in situ chałupa z podcieniem szczytowym. Istnieją archaiczne domy, które pod wspólnym dachem kryją pomieszczenia inwentarskie i pomieszczenia mieszkalne. Jest także przykład domu w postaci chałupy z dachem półszczytowym, charakterystycznym dla Podhala. Katolicyzm mieszkańców wsi przejawiał się tym, że niemal wszystkie domy są przyozdobione drewnianymi krzyżami.

Ciekawostki

Wieś wyróżnia się także tym że posiada dwie świątynie. W środku wsi znajduje się murowany z granitu polnego i cegły kościół katolicki z 1866 roku. W pewnym oddaleniu od niego znajduje się murowany, z drewnianą wieżą zbór protestancki z okresu międzywojennego. Obecnie jest nieczynny i zniszczony, wewnątrz zachowały się niektóre elementy wyposażenia.

Przed budynkiem dawnej szkoły stoi pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli w czasie I wojny światowej.

We wsi dwie kapliczki. Jedna o charakterze przydrożnym na początku wsi od strony wjazdu z Rozog, a druga, o cechach stylowych neogotyckich, wzniesiona w sąsiedztwie kościoła.

Bibliografia

Max Toeppen "Historia Mazur", Wspólnota Kulturowa "Borussia", Olsztyn 1995